Etyczne aspekty mediatyzacji życia religijnego – uwagi do dyskusji

• Authors: Rafał Leśniczak
• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

Celem artykułu jest refleksja nad ważniejszymi etycznymi aspektami mediatyzacji życia religijnego, do których zaliczono: obecność sacrum w przestrzeni profanum; prawdę jako punkt odniesienia dla medialnych interpretacji doktrynalnych podstaw religii; determinanty życia religijnego w przestrzeni mediów. Artykuł ma charakter przeglądowy. Wykorzystano metodę analizy i syntezy. Udowodniono, że korespondencyjna definicja prawdy stanowi ważny punkt odniesienia w pytaniu o rzetelność informowania o religii. Religijne kwestie o charakterze doktrynalnym domagają się od mediów wierności przekazu, zaś pozostałe kwestie religijne pozwalają na większą swobodę interpretacyjną. Podstawowe determinanty życia religijnego (tożsamość i wynikająca z niej autodeklaratywność wiary, formalna przynależność osoby do danej religii, indywidualne i wspólnotowe praktyki religijne) wymagają od nadawców nie tylko wiedzy z obszaru nauk o komunikowaniu, ale również stosownej wiedzy religijnej. Procesy mediatyzacji dotyczące życia religijnego mają bowiem określone granice użyteczności i stosowalności.

Keywords

EN

etyka; mediatyzacja; profanum; religia; sacrum

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Mediatization Studies
• Year: 2020
• Volume: 4

Dates

published

2020

online

2021-04-21

Contributors

author

Rafał Leśniczak

• Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego

References

• Bachura, J. (2011). O sytuacji komunikacyjnej współczesnego słuchowiska – wybrane zagadnienia. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica, 13, 88–95.
• Bartel, T. (2007). Metafizyczna interpretacja definicji: veritas est adaequatio rei et intellectus u Tomasza z Akwinu. Przegląd Filozoficzny – Nowa Seria, 1, 111–122.
• Bartocha, W. (2019). Liturgia „zmediatyzowana” w świetle Dyrektorium Konferencji Episkopatu Polski w sprawie celebracji Mszy świętej transmitowanej przez telewizję. Łódzkie Studia Teologiczne, 4, 55–69.
• Bąkowicz, K. (2019). Wprowadzenie do definicji i klasyfikacji zjawiska fake newsa. Studia Medioznawcze, 20(3), 280–289.
• BBC News. (2020). Coronavirus: Iraq reports fist two confimed deaths as fears rise. Pobrane z: www.bbc.com/news/world-middle-east-51751952
• Bulska, P. (2014). Medialne reprezentacje islamu na łamach wybranych tygodników opinii: "Gościa Niedzielnego" i "Newsweek Polska". W: I. Adamczyk, T. Barańska, M. Kłagisz, & M. Kurcwald (red.), Percepcja cywilizacji islamu w kulturze Zachodu (s. 91–101). Kraków: AT Wydawnictwo.
• Burke, D. (2020). The great shutdown 2020: What churches, mosques and temples are doing to fight the spread of coronavirus. Pobrane z: https://edition.cnn.com/2020/03/14/world/churches-mosques-temples-coronavirus-spread/index.html
• Chuda, M. (2011). Ubóstwo ekskluzywne. Ethos. Kwartalnik Instytutu Jana Pawła II KUL, 4, 327–329.
• Chulov, M. (2020). Saudi Arabia closes two holiest shrines to foreigners as coronavirus fears grow. Pobrane z: https://www.theguardian.com/world/2020/feb/27/saudi-arabia-coronavirus-shrines-pilgrims-hajj-bans
• Eliade, M. (1999). Sacrum i profanum: o istocie religijności. Warszawa: Wydawnictwo Aletheia.
• Furman, W. (2017). Fake news i post-truth: dwa nowe zjawiska w dziennikarstwie czy tylko dwa nowe terminy? Visnyk Natsional’noho universytetu «L’vivs’ka politekhnika». Seriya: Zhurnalist·s’ki nauky, 883, 57–61.
• Gili, G. (2001). Il problema della manipolazione: peccato originale dei media? FrancoAngeli: Milano.
• Gili, G., & Maddalena, G. (2018). Post-verità e fake news: radici, significati attuali, inattesi protagonisti e probabili vittime. Media Education Studi, ricerche, buone pratiche, 9, 1–16.
• González Gaitano, N. (2010). Public Opinion and the Catholic Church. Otázky žurnalistiky, 53(1–2), 26–40.
• González Gaitano, N. (2016). Public Opinion in the Church. A communicative and ecclesiological reflection. Church, Communication and Culture, nr 1(1), 173–205. doi:10.1080/23753234.2016.1238559
• Guzek, D. (2013). Reklama w działaniach instytucji religijnych w Polsce. Chorzowskie Studia Polityczne, 6, 311–326.
• Guzek, D. (2015). Mediatyzacja religii: analiza pojęcia. W: E. Borkowska, A. Pogorzelska-Kliks, & B. Wojewoda (red.). Przestrzenie komunikacji: technika, język, kultura (s. 69–78). Gliwice: Wydawnictwo Politechniki Śląskiej.
• Guzik, A. (2018). Postmodernizm, postprawda, posteksperci w mediach mainstreamowych. W: T. Grabowski, & M. Lakomy (red.). Postprawda jako zagrożenie dla dyskursu publicznego (s. 143–162). Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Igantianum.
• Habermas, J. (2002). Wierzyć i wiedzieć. Znak, 568, 8–21.
• Hepp, A., Hjarvard, S., Lundby, K. (2010). Mediatization – Empirical perspectives: An introduction to a special issue. Communications, 35(3), 223–228.
• Hjarvard, S. (2011). The mediatisation of religion: Theorising religion, media and social change. Culture and Religion, 12(2), 119–135.
• Homoncik, T. (2018). Polskie portale informacyjne o muzułmańskich kobietach w obliczu zwiększonego zainteresowania konwersją na islam. Młoda Humanistyka, 12(2). Pobrane z: http://www.humanistyka.com/index.php/MH/article/view/181
• Hoover, S. (2006). Religion in the Media Age. London: Routledge.
• Iwanicki, J. (2017). Mediatyzacja treści religijnych w kulturze internetowej i popularnej. Humaniora. Czasopismo Internetowe, 2, 17–28.
• Iwaszko, N. (2010). Nowe media i współczesne dziennikarstwo. Zeszyty Gdańskie, 5, 151–163.
• Jakubiec, M. (2015). Doktryny religijne a stanowienie prawa w dobie światopoglądowego pluralizmu. Acta Erasmiana, 8, 227–235.
• Jarosz, T. (2016). Religijne public relations–zarządzanie siecią eklezjotwórczych relacji i więzi. Studia Medioznawcze, 4, 27–36.
• Jęczeń, A. (2011). Profanacja wartości religijnych we współczesnych mediach. Biuletyn Edukacji Medialnej, 1, 118–126.
• Jodzio, H. (2009). Społeczny kontekst i historyczne źródła Dekalogu. Teologia praktyczna, 10, 191–208.
• Judycki, S. (2001). O klasycznym pojęciu prawdy. Roczniki Filozoficzne, 1, 25–62.
• Jureńczyk, Ł. (2010). Znaczenie ahimsy w życiu społecznym Hindusów. W: M. Bednarz, & W. Jurkiewicz (red.). Jeden świat wiele kultur. Refleksje nad kulturowymi aspektami globalizacji (s. 19–32). Bydgoszcz: Wydawnictwo KPSW.
• KAI. (2020). Kościół na świecie wobec pandemii koronawirusa. Pobrane z: https://ekai.pl/kosciol-na-swiecie-wobec-pandemii-koronawirusa/
• Kamiński, S., & Zdybicka, Z. (1974). Definicja religii a typy nauk o religii. Roczniki Filozoficzne, 22(1), 103–160.
• Kopecka-Piech, K. (2011). Koncepcje konwergencji mediów. Studia Medioznawcze, 3, 11–26.
• Kopecka-Piech, K. (2015). Wymiary i skutki saturacji medialnej w przestrzeniach otwartych i zamkniętych na przykładzie analiz centrum handlowego Sky Tower i projektu PIWO. Studia Medioznawcze, 4, 51–63. doi:10.33077/uw.24511617.ms.2015.63.509
• Kudasiewicz, J. (2009). Jezus Chrystus a dziedzictwo prawne Starego i Nowego Testamentu. Kieleckie Studia Teologiczne, 8, 93–104.
• Kurdupski, M. (2020). Duży wzrost oglądalności mszy świętych w telewizji. Pobrane z: https://www.wirtualnemedia.pl/artykul/duzy-wzrost-ogladalnosci-mszy-swietych-w-telewizji-analiza
• Lakomy M., K. Oświecimski K. (2018). Postprawda a filozofia, nauki o mediach i nauka społeczna Kościoła katolickiego. Wprowadzenie. W: T. Grabowski, M. Lakomy, K. Oświecimski, & A. Pohl (red.). Postprawda. Spojrzenie krytyczne (s. 9–24). Kraków: Wydawnictwo Ignatianum.
• Leśniczak, R. (2011). Dziennikarz i informacja – integralny model formacji dziennikarskiej. Łódzkie Studia Teologiczne, 1, 181–205.
• Leśniczak, R. (2019). Komunikowanie polityczne Franciszka na temat wartości nienegocjowalnych. Analiza orędzi papieskich na Światowy Dzień Migranta i Uchodźcy (2014–2018) oraz ich zmediatyzowany przekaz na portalu wpolityce.pl. Łódzkie Studia Teologiczne, 1, 97–113.
• Leźnicki, M. (2013). Wartość życia u podstaw (bio)etyki. Studia Ecologiae et Bioethicae, 3, 51–70.
• Lisowska-Magdziarz, M. (2006). Analiza tekstu w dyskursie medialnym. Przewodnik dla studentów. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Löhr, G. (1993). Rudolf Otto und das Heilige. Zeitschrift für Religions-und Geistesgeschichte, 2, 113–135.
• Lövheim, M., & Hjarvard, S. (2019). The mediatized conditions of contemporary religion: Critical status and future directions. Journal of Religion, Media and Digital Culture, 8(2), 206–225.
• Lubiński, P. (2018). Prawo do życia a ataki samobójcze w islamie i prawie międzynarodowym. Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia de Securitate, 8, 54–64.
• Motak, D. (2010). Religia – religijność – duchowość. Przemiany zjawiska i ewolucja pojęcia. Studia Religiologica. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego, 43, 201–218.
• Nasrullah, H. (2020). Mosques suspend congregational activities in the fight against coronavirus. Pobrane z: http://muslimnews.co.uk/newspaper/home-news/37556-2/
• Otto, R. (2004). Das Heilige: über das Irrationale in der Idee des Göttlichen und sein Verhältnis zum Rationalen. München: CH. Beck.
• Pisarek, W. (2006). Mediatyzacja. W: W. Pisarek (red.), Słownik terminologii medialnej (s. 118). Kraków: Universitas.
• Przyczyna, W., & Załazińska, A. (2017). Wpływ mediów na recepcję wątków społecznych zawartych w przemówieniach papieża Franciszka podczas Światowych Dni Młodzieży w Krakowie. Poznańskie Spotkania Językoznawcze, 3, 91–104.
• Ptaszek, G. (2014). Pomiar indywidualnych kompetencji medialnych. Pytania i problemy. Kultura Popularna, 3, 6–17.
• Rogińska, M. (2014). Sacrum ponowoczesne. Nauka i nowa duchowość w poszukiwaniu całości. Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Sociologica, 1(6), 51–68.
• Selsky, A. (2020). Houses of worship gain audience by going online during virus. Pobrane z: https://abcnews.go.com/Health/wireStory/houses-worship-gain-audience-online-virus-70721892
• Singh, P. (2020). Shruti and Smriti (śruti and smrti). W: R.B. Nair, P.R. de Souza (Eds.). Keywords for Indias. A Conceptual Lexicon for the 21st Century (s. 332–333). London: Bloomsbury Academic.
• Soler, J.P. (2018). Chi dobbiamo incolpare per la crisi delle fake news? Tre fattori in gioco sulla verità online. Metodologia Didattica e Innovazione Clinica–Nuova Serie, 26(1), 19–26.
• Stępniak, K. (2018a). Motywy religijne w komercyjnym przekazie reklamowym a sacrum w przekazie religijnym. Studia Medioznawcze, 2, 85–97.
• Stępniak, K. (2018b). Reklama religijna jako odrębny rodzaj reklamy. Zeszyty Prasoznawcze, 61(2), 327–341.
• Szahaj, A. (2004). Postmodernizm. W: B. Szlachta (red.), Słownik społeczny (s. 935–936). Kraków: Wydawnictwo WAM.
• Tokarczyk, R. (2012). Prawa narodzin, życia i śmierci. Podstawy biojurysprudencji. Warszawa: Wolters Kluwer.
• Vahland, J. (2001). Max Webers entzauberte Welt. Würzburg: Königshausen & Neumann.
• Vatican News. (2020). Celebrating a unique Easter with Pope Francis during Covid-19. Pobrane z: www.vaticannews.va/en/vatican-city/news/2020-04/celebrating-a-unique-easter-with-popefrancis-during-covid-19.html
• Wieczorkowski M. (2018). Postprawda jako skutek kryzysu oświeceniowego Rozumu. W: T. Grabowski, M. Lakomy, K. Oświecimski, & A. Pohl (red.). Postprawda. Spojrzenie krytyczne (s. 253–278). Kraków: Wydawnictwo Ignatianum.

Identifiers

DOI

10.17951/ms.2020.4.57-70