Obraz rodziny Feliksa Nowowiejskiego. Aspekty patriotyczne, religijne, ludowe

• Authors: Joanna Maria Garbula
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Sejm RP ogłosił Feliksa Nowowiejskiego patronem roku 2016. W uzasadnieniu podano, że Nowowiejski zawsze stał po stronie polskości i polskiej kultury. Moim zamierzeniem badawczym jest przedstawienie obrazu rodziny F. Nowowiejskiego oraz pokazanie jej znaczenia dla rozwoju jednostki i współczesnego społeczeństwa. Rozważania dotyczące rodziny odwołują się do jej trzech generalnych wymiarów. Pierwszy dotyczy wychowania w duchu patriotycznym, ważnym dla kształtowania tożsamości narodowej i związku z małą ojczyzną. Drugi odnosi się do przemyśleń związanych z wychowaniem religijnym, w którym rodzina ma znaczenie,  i nie sposób tego przecenić. Trzeci obejmuje problemy w zakresie czerpania z zasobów kultury ludowej, stanowiących również nasze dziedzictwo. Te wymiary zajmowały ważne miejsce w życiu i twórczości F. Nowowiejskiego.F. Nowowiejski wywodził się z bardzo licznej rodziny (14 dzieci), sam miał czterech synów i jedną córkę. Rodzina F. Nowowiejskiego, pochodząca z Warmii, doświadczyła germanizacji prowadzącej do wyniszczenia Polski i polskiej kultury. Pomimo terroru nie poddała się i wychowała swoje dzieci w duchu patriotycznym. Fundamentem tożsamości warmińskiej było połączenie polskości i katolicyzmu, co stanowiło wynik antykatolickiej i antypolskiej polityki Otto von Bismarcka. F. Nowowiejski był świadkiem odzyskania przez Polskę niepodległości w 1918 i 1945 r., a także plebiscytu na Warmii i Mazurach w 1920 r. Przegrany plebiscyt unicestwił nadzieje mieszkańców Warmii na ponowną przynależność do państwa polskiego. Wydarzenia te niewątpliwie ukształtowały polskość F. Nowowiejskiego.

EN

The Sejm of the Polish Republic pronounced Feliks Nowowiejski to be a patron of the year 2016. In the justification statement, the Polish parliament stated that ‘this artist always stood on the side of the Polish nationality and Polish culture’. My research objective is to present a portrait of F. Nowowiejski’s family and to demonstrate its importance in the development of an individual and a society in the contemporary world.For F. Nowowiejski, family – next to his homeland and music – had the highest value. He came from a very large family (he was one of 14 siblings), and himself had four sons and a daughter. The composer’s family lived in Warmia and was subject to Germanisation efforts, aiming at the annihilation of Poland and Polish culture. Despite the persecutions, the Nowowiejski family did not renounce their identity and brought up their children in the atmosphere of Polish patriotism. The identity of Polish Warmiaks rested on two pillars: Polish nationality and Catholic religion, which were strengthened in response to the anti-Catholic and anti-Polish policy of Bismarck. F. Nowowiejski witnessed Poland’s regained independence in 1918 and in 1945; and he also participated in the plebiscite in Warmia and Masuria in 1920. Poland lost the plebiscite and Polish residents of Warmia had to renounce the hope of having their land incorporated into the Polish state. These events certainly shaped the Polish identity of F. Nowowiejski.

Keywords

PL

Feliks Nowowiejski; rodzina; patriotyzm; religia; kultura ludowa

EN

Feliks Nowowiejski; family; patriotism; folk culture

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Prima Educatione
• Year: 2018
• Volume: 2

Dates

published

2018

online

2018-12-28

Contributors

author

Joanna Maria Garbula

References

• Boehm J. (1985), Feliks Nowowiejski. Artysta i wychowawca. Olsztyn: Ośrodek Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego.
• Drajewski S. (2015), Feliks Nowowiejski właśnie przed chwilą wyszedł z domu na spacer, https://gloswielkopolski.pl/feliks-nowowiejski-wlasnie-przed-chwila-wyszedl-z-domu-na-spacer/ar/3914861 (dostęp: 10.03.2018).
• Dulisz I. (2010), Topos w pieśniach Feliksa Nowowiejskiego. W: J. Chłosta, J. Jasiński, Z. Rondomańska (red.), Grunwald „Rota” Nowowiejski. Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.
• Gołąbek A., Kaźmierczak J. (1971), Polacy w Berlinie – przyczynek do historii wychodźstwa. W: F.M. i K. Nowowiejscy, Dookoła kompozytora. Wspomnienia o ojcu. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
• Jasiński J. (1972), Warmia wobec powstania styczniowego. Roczniki Humanistyczne. Historia 20(2).
• Jasiński J. (2008), Przyczynek do środowiska Feliksa Nowowiejskiego w Świętej Lipce i sprawa początków jego tożsamości narodowej. W: K.D. Szatrawski (red.), Patriotyczne i religijne źródła twórczości Feliksa Nowowiejskiego. Barczewo: Stowarzyszenie Inicjatyw Obywatelskich.
• J.N. (2011), Zmarła Nina Nowowiejska – ambasadorka Warmii, www.olsztyn24.com/news/14221-zmarla-nina-nowowiejska---ambasadorka-warmii.html (dostęp: 10.03.2018).
• Jowsa A. (2017), Nowowiejska-Bielawska: Na widok Feliksa Nowowiejskiego maszyniści zatrzymywali tramwaje, https://culture.pl/pl/artykul/nowowiejska-bielawska-na-widok-feliksa-nowowiejskiego-maszynisci-zatrzymywali-tramwaje-wywiad (dostęp: 10.03.2018).
• Konopnicka M. (1977), Poezje. Warszawa: Czytelnik.
• Młodziejowski J. (1971), Przedsłowie. W: F.M. i K. Nowowiejscy, Dookoła kompozytora. Wspomnienia o ojcu. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
• Nowowiejscy F.M. i K. (1971), Dookoła kompozytora. Wspomnienia o ojcu. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
• Obłąk J. (1960), Szkoła Muzyczna w Świętej Lipce. Komunikaty Mazursko-Warmińskie 3.
• Obłąk J. (1963), Sprawa polska ludności katolickiej na terenie diecezji warmińskiej w latach 1870–1914. Nasza Przyszłość 18.
• Śliwa A. (1967), Spacerki po Olsztynie. Warszawa: Wydawnictwo Pojezierze.
• Towarzystwo im. Feliksa Nowowiejskiego, www.towarzystwo.nowowiejski.pl (dostęp: 10.03.2018).
• Wakar A. (1961), Książka polska na Warmii w końcu XIX wieku. Warmia i Mazury 5.
• Wróblewski J. (1968), Biblioteki polskie na Warmii, Mazurach i Powiślu w latach 1881–1939. Olsztyn: Wydawnictwo Pojezierze.
• Zientara-Malewska M. (1962), Moje wspomnienia o Feliksie Nowowiejskim. W: J. Boehm (red.), XV-lecie Państwowej Orkiestry Symfonicznej im. Feliksa Nowowiejskiego w Olsztynie. Olsztyn: Wydział Kultury Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej.

Identifiers

DOI

10.17951/pe.2018.2.35-45