Teksty narracyjne – analiza strukturalno-funkcjonalna

• Authors: Joanna Maria Garbula
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Istnieje związek między językiem, myślą a rzeczywistością. Język jest głównym czynnikiem wpływającym na kształt naszych spostrzeżeń, sądów, wiedzy i zwyczajów, a narracja umożliwia ludziom opowiedzenie o sensie konstruowanej przez siebie rzeczywistości. W narracji liczy się nie tylko treść, ale i konstrukcja, która stała się podstawą rozważań w niniejszym artykule. Artykuł rozpoczyna się od ustaleń terminologicznych (tekst narracyjny, narracja, narratologia, swoistość narracyjnej struktury), rozpatrywanych z punktu widzenia różnych nauk, a także od przedstawienia założeń dotyczących analizy strukturalno-funkcjonalnej tekstów narracyjnych w świetle teorii de Saussure’a, Rosner, Barthes’a i Todorova. W opracowaniu położono nacisk na analizę struktur narracyjnych zaproponowaną przez Proppa, twórcę ogólnych wzorców budowania opowieści. Jest ona przydatna do badań nad różnymi systemami kultury, w tym kultury masowej. Ponadto stanowi podstawę do analiz narracji filmowych czy też różnego typu narracji ustnych i pisanych. Morfologię Proppa wykorzystano również w badaniach wybranych tekstów narracyjnych w szkole.

EN

There is a relationship between language, thought and reality. Language is the principal factor influencing the shape of our insight, judgements, knowledge and customs, while narrative enables people to tell others about the essence of the reality they are creating. Both the content and construction are important in a narrative, but it is construction that forms the basis for the considerations presented in this article. The study opens with definitions of such terms as the narrative text, narrative, narratology, specific nature of a narrative structure, as understood from the viewpoint of different sciences, and with the presentation of the foundations concerning the structural and functional analysis of narrative texts in the light of the theories coined by de Saussure, Rosner, Barthes and Todorov. Emphasis is laid on the analysis of narrative structures proposed by Propp, the author of general patterns for constructing stories. It is useful in studies on different systems of culture, including mass culture. Moreover, it often forms a basis for analyzing narratives in films, as well as other types of oral or written narratives. Propp’s morphology has also been applied to analyze some narratives used in school education.

Keywords

PL

narracja; narratologia; tekst narracyjny; analiza strukturalno-funkcjonalna tekstów narracyjnych; morfologia Proppa

EN

narrative; narratology; narrative text; structural and functional analysis of narrative texts; Propp’s morphology

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Prima Educatione
• Year: 2020
• Volume: 4

Dates

published

2020

online

2021-03-29

Contributors

author

Joanna Maria Garbula

References

• LITERATURA
• Barthes R. (1968). Wstęp do analizy strukturalnej opowiadań. Pamiętnik Literacki, (4), s. 327–359.
• Benton T., Craib I. (2003). Filozofia nauk społecznych. Od pozytywizmu do postmodernizmu. Wrocław: Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej Edukacji TWP.
• Berger A.A. (2005). Media Analysis Techniques. Thousand Oaks: Sage Publications.
• Bremond C. (1964). La logique des possibles narratifs. Communications, (4), s. 60–76.
• Bruner J.S. (1986). Actual Minds, Possible Worlds. Massachusetts–London: Harvard Cambridge University Press.
• Bruner J.S. (1990). Życie jako narracja. Kwartalnik Pedagogiczny, (4), s. 3–17.
• Garbula J.M. (2010). Znaczenia historyczne w edukacji początkowej. Narracyjne konstruowanie historii rodzinnych. Olsztyn: Wydawnictwo UWM.
• Garbula J.M. (2014). Pewnego razu… Teksty narracyjne w edukacji początkowej. Olsztyn: Wydawnictwo UWM.
• Głowiński M. (red.). (2004). Narratologia. Gdańsk: Drukarnia Wydawnictw Naukowych.
• Gołębiowski B. (1976). Morfologia bajki a morfologia kultur, narodów i ludzi. W: W. Propp, W. Morfologia bajki (s. 5–25). Warszawa: Książka i Wiedza.
• Greimas A.J. (1966). Semantique Structurale. Paris: Larousse.
• Greimas A.J. (1984). Elementy gramatyki narracyjnej. Pamiętnik Literacki, (4), s. 177–198.
• Hawkes T. (1988). Strukturalizm i semiotyka. Warszawa: PWN.
• Kozloff S. (1992). Narrative Theory and Television. W: R.C. Allen (ed.), Channels of Discourse, Reassembled: Television and Contemporary Criticism (s. 52–76). London: Routledge.
• Lévi-Strauss C. (1970). Antropologia strukturalna. Warszawa: PIW.
• Ochs E., Capps L. (2001). Living Narrative: Creating Lives in Everyday Storytelling. Cambridge: Harvard University Press.
• Postman N. (2001). W stronę XVIII stulecia. Jak przeszłość może doskonalić naszą przyszłość? Warszawa: PIW.
• Propp W. (1976). Morfologia bajki. Warszawa: Książka i Wiedza.
• Propp W. (2003). Historyczne korzenie bajki magicznej. Warszawa: Wydawnictwo KR.
• Rosner K. (1981). Semiotyka strukturalna w badaniach nad literaturą. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
• Rosner K. (2003). Narracja, tożsamość, czas. Kraków: TAiWPN Universitas.
• Saussure F. de (2002). Kurs językoznawstwa ogólnego. Warszawa: PWN.
• Scannell P. (2007). The Message of Silverstone. International Journal of Communication, (1), s. 97–105.
• Silverman D. (2007). Interpretacja danych jakościowych. Metody analizy rozmowy, tekstu i interakcji. Warszawa: PWN.
• Silverstone R. (1981). Message of Television: Myth and Narrative in Contemporary Culture. London: Heinemann Educational Books.
• Świętochowska B. (2001). Titanic Jamesa Camerona jako bajka magiczna. Kwartalnik Filmowy, (34), s. 63–76.
• Todorov T. (1966). Les catégories du récit littéraire. Communications, (8), s. 125–151. DOI: https://doi.org/10.3406/comm.1966.1120
• Trzebiński J. (2002). Narracyjne konstruowanie rzeczywistości. W: J. Trzebiński (red.), Narracja jako sposób rozumienia świata (s. 17–42). Gdańsk: GWP.
• NETOGRAPHY
• Propp’s Structure of the Magic Tale: I. Introductory sequence. Pobrane z: www.scribd.com/document/333510670/Propp-s-Structure-of-the-Magic-Talewww.uky.edu/~~jrouhie/rae370_proppmagic.html (dostęp: 8.12.2020).

Identifiers

DOI

10.17951/pe.2020.4.73-84