Azteckie imperium Trójprzymierza jako przykład imperium hegemonicznego

• Authors: Michał Piorun
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

 Imperium Trójprzymierza powstało w 1428 r. jako związek trzech miast-państw Tenchotitlan, Texcoco i Tlacopan. Do przybycia Hiszpanów w 1519 r. zdołało podbić rozległe obszary Mezoameryki. Tenochtitlan było wówczas najbardziej znaczącym członkiem sojuszu. Imperium Trójprzymierza było przykładem imperium hegemonicznego, co oznacza, że podstawą jego istnienia była percepcja siły hegemona jako zdolnego do wyegzekwowania swojej woli, przy jednoczesnej rezygnacji z utrzymywania garnizonów w podbitych prowincjach. Prowincje podbite przez Trójprzymierze dzieliły się na trybutarne i strategiczne. Prowincje trybutarne dostarczały trybut w postaci towarów, zadaniem prowincji strategicznych była ochrona granic imperium przed wrogami. Hegemoniczny charakter władztwa Trójprzymierza był zaletą w realiach Mezoameryki (m.in. brak zwierząt pociągowych, niestosowanie koła), jednak ułatwił konkwistadorom jego podbój.

EN

The empire of the Triple Alliance was formed in 1428 as the alliance of three city-states: Tenochtitlan, Texcoco and Tlacopan. Until Spanish arrival in 1519, it managed to conquer vast areas of Mesoamerica. At that time, Tenochtitlan was the most important member of the alliance. The empire of the Triple Alliance was an example of the hegemonic empire, which implies that the base of its existence was the perception of strength of the hegemonic leader as the one that was able to enforce its own will. Moreover, there were no military garrisons in the conquered provinces. Provinces conquered by the Triple Alliance were divided into tributary and strategic ones. Tributary provinces gave the tribute in the form of goods. The strategic provinces were responsible for the protection of the borders of the Empire against its enemies. Hegemonic character of the empire of the Triple Alliance was an advantage in Mesoamerica’s reality (i.a. lack of draught animals, not-applying the wheel), but it facilitated its conquest by the conquistadors.

Keywords

PL

Aztekowie, imperium Trójprzymierza, imperium, konkwista Meksyku

EN

Aztecs, Triple Alliance, empire, conquest of Mexico

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Res Historica
• Year: 2016
• Issue: 42

Dates

published

2016

online

2017-03-23

Contributors

author

Michał Piorun

References

• Źródła
• Cortés H., Listy o zdobyciu Meksyku, tłum. M. Mróz, R. Tomicki, Gdańsk 1997.
• Diaz del Castillo B., The Conquest of New Spain, tłum. J.M. Cohen, Harmondsworth 1963.
• Duran D., The History of the Indies of New Spain, tłum. D. Heyden, Norman 1994.
• Opracowania
• Berdan F., Anawalt P.R., The Essential Codex Mendoza, Berkeley 1997.
• Berdan F., Blanton R., Boone W.H., Hodge M., Smith M.E., Umberger E., Aztec Imperial Strategies, Washington 1996.
• Colás A., Imperium, tłum. J. Dobrowolski, Warszawa 2008.
• Curyło-Gonzalez I., Człowiek i świat wartości w Mezoameryce. Toltekowie, Majowie, Aztekowie, Warszawa 2001.
• Davies N., The Aztecs. A History, London 1977.
• Davies N., The Toltec Heritage. From the Fall of Tula to the Rise of Tenochtitlan, Norman 1980.
• Doyle M.W., Empires, Ithaca, London 1986.
• Ferguson N., Imperium. Jak Wielka Brytania zbudowała nowoczesny świat, tłum. B. Wilga, Kraków 2013.
• Gillespie S.D., The Aztec Triple Alliance: A Postconquest Tradition, w: Native Traditions in the Postconquest World, eds. E.H. Boone, T. Cummins, Waszyngton 1998.
• Hassing R., Aztec Warfare. Imperial Expansion and Political Control, Norman 1995.
• Kamen H., Imperium hiszpańskie. Dzieje rozkwitu i upadku, tłum. T. Prochenka, Warszawa 2008.
• Heller M., Historia Imperium Rosyjskiego, tłum. E. Melech, T. Kaczmarek, Warszawa 2002.
• Lockhart J., The Nahuas After the Conquest: A Social and Cultural History of the Indians of Central Mexico, Sixteenth through Eighteenth Centuries, Stanford 1992.
• Olko J., Źrałka J., W krainie czerni i czerwieni. Kultury Prekolumbijskiej Mezoameryki, Warszawa 2008.
• Smith M.E., The Aztec Empire and the Mesoamerican World System, w: Empires: Comparative Perspectives from Archaeology and History, red. S.E. Alcock, T.N. D'Altroy, K.D. Morrison, C.M. Sinopoli, New York 2001.
• Tomicki R., Tenochtitlan 1521, Warszawa 1984.
• Tomicki R., Ludzie i bogowie. Indianie meksykańscy wobec Hiszpanów we wczesnej fazie konkwisty, Wrocław 1990.

Identifiers

DOI

10.17951/rh.2016.42.63-73