Rewolucja lutowa i jej konsekwencje w propagandzie środowisk lewicy niepodległościowej w Królestwie Polskim w 1917 roku

• Authors: Grzegorz Zackiewicz
• Languages of publication: EN

Abstracts

EN

One of the key events for the Polish cause during World War I was the February Revolution of 1917. This was reflected, among others, in propaganda of Polish left-wing parties (the Polish Socialist Party, the Polish People's Party, the Party of National Independence etc.) for whom Józef Piłsudski was the main authority.Politicians of these parties claimed that the fall of tsarism in Russia was caused by several factors. First of all, the following issues were mentioned: weakness of tsarist rule and wartime defeats; shortages of food supply in cities;  activities of both the liberal opposition and the revolutionary movement in Russia; and last but not least, external (British) inspiration of the coup d'état.In the propaganda of left-wing independence parties, Russian liberals were criticized. Paweł Milukov, Aleksander Guczkow and other politicians from this circle were accused of imperialist tendencies. The hopes of Polish activists were associated with the actions of Russian democratic socialists, above all Aleksander Kiereński. It was thought that revolutionary changes in Russia would end only after reaching peace.In the summer and autumn of 1917, among Polish socialists and other left-wing sympathizers of Piłsudski, there was a widespread conviction that Russia was on the verge of another coup d'état.

PL

Jednym z kluczowych wydarzeń z punktu widzenia sprawy polskiej w czasie I wojny światowej była rewolucja lutowa. Znalazło to w 1917 r. odzwierciedlenie między innymi w propagandzie lewicowych partii niepodległościowych z Królestwa Polskiego (Polska Partia Socjalistyczna, Polskie Stronnictwo Ludowe, Partia Niezawisłości Narodowej i inne), dla których głównym autorytetem pozostawał Józef Piłsudski.Politycy wspomnianych partii twierdzili, że upadek caratu w Rosji był uwarunkowany różnymi czynnikami. Wskazywano tu na takie przede wszystkim kwestie jak: słabość władzy carskiej i klęski wojenne Rosji; braki żywnościowe w miastach; działalność zarówno opozycji liberalnej, jak też ruchu rewolucyjnego w Rosji; a także, zewnętrzna (brytyjska) inspiracja przewrotu.W propagandzie partii lewicy niepodległościowej poddawano zdecydowanej krytyce rosyjskich liberałów, którzy objęli władzę po przewrocie. Paweł Milukow, Aleksander Guczkow i inni politycy z tego kręgu byli oskarżani o imperialistyczne tendencje. Nadzieje działaczy polskiej niepodległościowej lewicy wiązały się z aktywnością rosyjskich demokratycznych socjalistów, zwłaszcza zaś Aleksandra Kiereńskiego. Powszechne było też przekonanie, że rewolucyjne przeobrażenia zakończą się w Rosji dopiero w momencie zawarcia pokoju.Latem i jesienią 1917 r. polscy socjaliści i inni lewicowi sympatycy Piłsudskiego z Królestwa Polskiego byli przekonani, że Rosja znajduje się u progu kolejnego przewrotu, a dni rządu Kiereńskiego są już policzone.

Keywords

EN

the February Revolution, 1917, Russia, the Kingdom of Poland, propaganda, leftist independence circles

PL

rewolucja lutowa, 1917, Rosja, Królestwo Polskie, propaganda, lewica niepodległościowa

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Res Historica
• Year: 2019
• Issue: 47

Dates

published

2019

online

2019-12-13

Contributors

author

Grzegorz Zackiewicz

References

• Sources
• Archiwum Akt Nowych w Warszawie:
• Akta Jędrzeja i Zofii Moraczewskich
• Polska Partia Socjalistyczna – Frakcja Rewolucyjna
• Zbiór druków ulotnych.
• Biblioteka Narodowa w Warszawie:
• Dokumenty Życia Społecznego.
• Biblioteka Uniwersytetu Warszawskiego:
• Dokumenty Życia Społecznego.
• Press
• ‘Biuletyn’ 1917
• ‘Do Czynu!’ 1917
• ‘Goniec Częstochowski’ 1917
• ‘Jedność Robotnicza’ 1917
• ‘Kiliński’ 1917
• ‘Nowa Gazeta’ 1917
• ‘Nowiny Socjalistyczne’ 1917
• ‘Ojczyzna i Postęp. Z Dokumentów Chwili’ 1917
• ‘Polak’ 1917
• ‘Robotnik’ 1917
• ‘Rząd i Wojsko’ 1917
• ‘Walka’ 1917
• ‘Wiadomości Robotnicze’ 1917
• ‘Widnokrąg’ 1917
• ‘Wyzwolenie’ 1917
• ‘Ziemia Kielecka’ 1917
• Memories, accounts
• Hołówko T., Przez dwa fronty, introduction by J. Pisuliński, Rzeszów 2014.
• Niedziałkowski M., 1914–1918, in: Księga Jubileuszowa Polskiej Partii Socjalistycznej 1892–1932, editorial committee A. Krieger et al., Warszawa [1933].
• Studies
• Dufrat J., Kobiety w kręgu lewicy niepodległościowej. Od Ligi Kobiet Pogotowia Wojennego do Ochotniczej Legii Kobiet (1908–1918/1919), Toruń 2001.
• Garlicka A., Prasa w Królestwie Polskim pod okupacją niemiecką i austriacką (1915–1918), in: Z. Kmiecik et al., Prasa polska w latach 1864–1918, Warszawa 1976.
• Holzer J., Polska Partia Socjalistyczna 1917–1919, Warszawa 1962.
• Kulczycki L., Druga rewolucja rosyjska, Warszawa 1917.
• Lewandowski J., Koncepcje polityczne Wydziału Narodowego Lubelskiego 1915–1917, in: Szkice z dziejów polskiej myśli politycznej, ed. J. Jachymek, A. Koprukowniak, Lublin 1987.
• Molenda J., Piłsudczycy a narodowi demokraci 1908–1918, Warszawa 1980.
• Molenda J., Polskie Stronnictwo Ludowe w Królestwie Polskim 1915–1918, Warszawa 1980.
• Monasterska T., Narodowy Związek Robotniczy 1905–1920, Warszawa 1973.
• Nałęcz D., Sen o władzy. Inteligencja wobec niepodległości, Warszawa 1994.
• Nowak A., Polska i trzy Rosje. Studium polityki wschodniej Józefa Piłsudskiego (do kwietnia 1920 roku), Kraków 2001.
• Pająk J.Z., Centralny Komitet Narodowy w latach 1915–1917, ‘Dzieje Najnowsze’ 1997, 3.
• Pająk J.Z., Lewica niepodległościowa na Kielecczyźnie w latach I wojny światowej, ‘Między Wisłą a Pilicą. Studia i materiały historyczne’ 2010, 10.
• Pająk J.Z., O rząd i armię. Centralny Komitet Narodowy (1915–1917), Kielce 2003.
• Pająk J.Z., Wydział Narodowy Radomski (1915–1917), ‘Rocznik Świętokrzyski. A Series. Nauki Humanistyczne’ 2005, 29.
• Tokarski J., Historie przyszłości. Wizje bolszewizmu w Rosji 1917–1921, Kraków 2012.
• Zackiewicz G., Idea odbudowy niepodległego państwa jako monarchii w polskiej debacie politycznej po 5 listopada 1916 roku, in: Lata Wielkiej Wojny. Dojrzewanie do niepodległości 1914–1918, ed. D. Grinberg et al., Białystok 2007.

Identifiers

DOI

10.17951/rh.2019.47.225-243