Górale huculscy w wojskowej propagandzie na rzecz przysposobienia społeczeństwa do wojny u schyłku Drugiej Rzeczypospolitej (Wybrane problemy badawcze)

• Authors: Artur Kasprzyk
• Languages of publication: EN

Abstracts

EN

The article discusses research findings on issues related to the preparations for defending the country taken at the end of the 1930s by the leadership of the Polish armed forces. Although the current historiography contains a great number of studies and articles dealing with this subject, the impression is that the role played by military propaganda in these preparations received too little emphasis. Propaganda for the defence of the state was intended to include as many citizens of Polish society as possible, also from ethnically and geographically diverse backgrounds. Therefore, the article contains an analysis of extensive propaganda activities, which after 1935 were implemented by the Polish military authorities in the face of the growing threat of war, carried out mainly on the basis of archives from the resources of the Central Military Archives (Centralne Archiwum Wojskowe) in Warsaw. The essence of the discussion is the question why the military authorities of that time insisted that highlanders living in the Eastern Carpathians, primarily the Hutsuls, be involved in the defence preparations of the country. In the first place, propaganda measures were considered, with the help of which the army's leadership tried to influence the civilian population. Trying to explain why the use of the most effective propaganda tools, such as the press, radio and sound film turned out to be ineffective towards highlanders living in the furthest corners of the Carpathians, among other things, the lack of a well-developed communication network in that area was indicated. It was established that in the present situation the military authorities managed to involve the Hutsuls, Lemkos and Boykos in the life of the current state only thanks to the annual organisation of the ‘Mountain Festival’. The celebrations organised in order to unite all highlanders who lived in the territory of the Polish state were also conducive to carrying out effective military activities by the armed forces against the Polish population most distant from civilisation.            Research has shown that this type of activities was of great importance for the development of the situation in the Eastern Lesser Poland dominated by Ukrainian nationalists. Attention was drawn to the extremely valuable assets of the Hutsul region. It was an exceptionally attractive area in terms of tourism, sports and health. Thus, it had the chance to attract crowds of tourists from all over the country, which would strengthen the Polish element in the whole region. Hutsuls, however, were sceptical about the Ukrainian national movement, which made the army's leadership recognise them as an element easy to bind with the Polish state. Thereby, the inhabitants of the Hutsul region could be a counterbalance to the anti-state Ukrainian movement in Eastern Lesser Poland – an area of strategic importance! Unfortunately, advanced and properly conducted works were interrupted by the outbreak of the Second World War.

PL

Druga połowa lat trzydziestych upływała pod znakiem nasilającego się zagrożenia wojennego. Władze wojskowe Drugiej Rzeczypospolitej usiłowały objąć propagandą na rzecz obrony kraju, zróżnicowane pod wieloma względami społeczeństwo polskie. Z powodu napiętej sytuacji w Małopolsce Wschodniej, kierownictwu sił zbrojnych bardzo zależało, aby w przygotowania wojenne zaangażować górali zamieszkujących najdalsze zakątki Karpat, w szczególności Hucułów. Brak odpowiednio rozbudowanej sieci komunikacyjnej na terenie Karpat Wschodnich, nie pozwolił na zastosowanie najskuteczniejszych narzędzi propagandowych, jakimi wówczas były prasa, radio oraz film dźwiękowy. Zainteresowanie sprawami państwa wśród Hucułów, Łemków i Bojków – górali najbardziej oddalonych od cywilizacji, wzbudziło dopiero organizowane co roku (1935–1938) „Święto Gór”. Współpraca górali huculskich z armią, ułatwiała walkę z antypaństwowym ruchem ukraińskim w Małopolsce Wschodniej. Do wzmocnienia polskości w tym regionie przyczynić się miało również odpowiednie wykorzystanie nieocenionych walorów Huculszczyzny.

Keywords

EN

Second Republic of Poland; army; military propaganda; defence of the state; preparation of society for war; Eastern Carpathians; Mountain Festival; Hutsuls; Hutsul region

PL

Druga Rzeczypospolita; wojsko; propaganda wojskowa; obrona państwa; przysposobienie społeczeństwa do wojny; Karpaty Wschodnie; Święto Gór; Huculi; Huculszczyzna

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Res Historica
• Year: 2019
• Issue: 48

Dates

published

2019

online

2019-12-23

Contributors

author

Artur Kasprzyk

References

• Archive sources
• Centralne Archiwum Wojskowe:
• Departament Dowodzenia Ogólnego Ministerstwa Spraw Wojskowych,
• Dowództwo Okręgu Korpusu VI Lwów,
• 11 Dywizja Piechoty,
• Gabinet Ministra Spraw Wojskowych.
• Printed sources
• Orłowicz M., Ilustrowany przewodnik po Wschodnich Karpatach Galicyi, Bukowiny i Węgier, Lviv 1914, Warszawa 1990 reprint.
• Podstawy Planu Rozwoju Kulturalnego i Gospodarczego Karpat, Związek Ziem Górskich, Warszawa 1939, copy from ‘Rocznik Ziem Górskich – 1939’.
• Słuszkiewicz E., Przewodnik po Sanoku i ziemi sanockiej, Sanok 1936.
• Press
• ‘Głos Podhala’ 1936.
• ‘Polska Zbrojna’ 1936.
• ‘Wiadomości Polskie’, Rocznik I (1914–1915).
• Studies
• Chałupczak H., Browarek T., Mniejszości narodowe w Polsce 1918–1995, Lublin 2000.
• Chojnowski A., Koncepcje polityki narodowościowej rządów polskich 1921–1939, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk 1979.
• Chudziński E., Związek Ziem Górskich (1936–1939), ‘Małopolska’ 2002, 4.
• Goetel W., Zagadnienia Regjonalizmu Górskiego w Polsce, Kraków 1936.
• Grott O., Związek Ziem Górskich – sanacyjna próba budowania regionalizmu karpackiego jako funkcja podniesienia bezpieczeństwa na Kresach Południowo-Wschodnich, in: Wokół regionalizmu. Formy i odmiany kwestii regionalnej, sci. ed. J. Poniedziałek, Olsztyn 2015.
• Hubiak P., Belina i jego ułani, Kraków 2003.
• Ignatowicz A., Przygotowanie obronne społeczeństwa w Polsce (1921–1939), Warszawa 2010.
• Kęsik J., Naród pod bronią. Społeczeństwo w programie polskiej polityki wojskowej 1918–1939, Wrocław 1998.
• Kowalski T.A., Mniejszości narodowe w siłach zbrojnych Drugiej Rzeczypospolitej Polskiej (1918–1939), Toruń 1998.
• Kurzeja-Świątek M., Święta Gór (1935–1938) i ich rola w krzewieniu wiedzy o regionach, ‘Małopolska’ 2013, 15.
• Moklak J., Łemkowszczyzna w Drugiej Rzeczypospolitej. Zagadnienia polityczne i wyznaniowe, Kraków 1997.
• Smoliński A., Barwa 49 Huculskiego Pułku Strzelców – ciekawy element działań integracyjnych w Armii II Rzeczypospolitej, ‘Rocznik Przemyski’ 2012, 48, 1, Historia wojskowości.
• Stawecki P., Następcy Komendanta. Wojsko a polityka wewnętrzna Drugiej Rzeczypospolitej w latach 1935–1939, Warszawa 1969.
• Stawecki P., Prażmowski (Belina-Prażmowski) Władysław Zygmunt (1888–1938), in: Polski Słownik Biograficzny, 28, 3, 118, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź 1985.
• Stawecki P., Z dziejów wojskowości Drugiej Rzeczypospolitej, Pułtusk 2001.
• Torzecki R., Kwestia ukraińska w polityce III Rzeszy (1933–1945), Warszawa 1972.
• Wołos M., Władysław Raczkiewicz jako wojewoda krakowski w 1935 roku, in: Londyńska reduta, vol. 1: Władysław Raczkiewicz (1885–1947), sci. eds. J. Kłaczkow, M. Golon, K. Kania, Z. Girzyński, Toruń 2017.
• Wysocki R., Organizacja Ukraińskich Nacjonalistów w Polsce w latach 1929–1939. Geneza, struktura, program, ideologia, Lublin 2003

Identifiers

DOI

10.17951/rh.2019.48.215-239