Twórcy i użytkownicy książki w listach dedykacyjnych lubelskiej Drukarni Jezuickiej

• Authors: Maria Juda
• Languages of publication: EN

Abstracts

EN

The letter of dedication constitutes an important element of the editorial framework of the old printed book. It was a tool meant to serve its author or publisher to achieve specific goals relevant to them. It was also frequently found in the publications of the Lublin Jesuit Printing House. Content analysis of this type of texts provides us knowledge about the circle of authors and addressees, the relationships between them, the environments from which they come, as well as the reasons for their writing activity. The biographical data included in them is a valuable source allowing for gaining a fuller understanding of the profiles of more or less recognized figures coming from different environments of the former Commonwealth of Poland.

PL

List dedykacyjny stanowi istotny element ramy wydawniczej dawnej książki drukowanej. Był narzędziem, przy pomocy którego jej autor bądź wydawca zamierzali osiągnąć określone, istotne dla nich cele. Często występował również w wydawnictwach lubelskiej Drukarni Jezuickiej. Analiza treściowa tego rodzaju tekstów pozwala poznać grono autorów i adresatów oraz łączące ich relacje, środowiska z których się wywodzili, powody aktywności pisarskiej. Zamieszczane w nich dane biograficzne stanowią cenne źródło do pełniejszego poznania sylwetek mniej lub bardziej znanych postaci wywodzących się z różnych środowisk dawnej Rzeczypospolitej.

Keywords

EN

historical bibliology; dedicatory letter; Jesuit Printing House in Lublin; author; addressee; user

PL

bibliologia historyczna; list dedykacyjny; Drukarnia Jezuicka w Lublinie; autor; adresat; użytkownik

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Res Historica
• Year: 2020
• Issue: 50

Dates

published

2020

online

2020-12-28

Contributors

author

Maria Juda

References

• Old Prints
• Augustinus Aurelius, Bogomyślności, osobne z Bogiem rozmowy… pod imieniem… Maryanny Zamoyskiey… nowo… drukiem wydane, Lublin 1697.
• Dunin P.S., Nowe swięto y ofiara sprawiedliwości albo kazanie przy solenney wotywie na zaczynaniu Trybunału Koronnego… w roku… 1683..., Lublin [after 11 October 1683].
• Kleczyński J., Sprawiedliwosc do kontynuacyi pod poważną imion proteksyą… Trybunału Koronnego…, Lublin 1714.
• Krosnowski J., Pochodnia słowa bozego kazaniach niedzielnych…, Lublin 1689.
• Pruszyński F., Tymoklia tragedia…, Lublin 1751.
• Rollin Ch., Dziejopis starozytny Egipcyanow, Kartaincow, Asyryiczykow, Babilonow… na ojczystą mowę wyłozony, vol. 1, Lublin 1743.
• Sprawiedliwosc z nieba wyglądająca…, Lublin [po 27 October 1743].
• Węgliński H., Egzaltacya przy Drzewie Krzyża Jezusowego fortunna…, Lublin [po 14 IX 1732].
• Zabielski W.A., Nagroda chwalebnego życia… na solennym pogrzebie… Jerzego na Podhajcach Potockiego…, Lublin 1748.
• Studies
• Buchwald-Pelcowa P., Mecenat nad piśmiennictwem i książką w dawnej Polsce, in: Z dziejów mecenatu kulturalnego w Polsce, ed. J. Kostecki, Warszawa 1999.
• Czarski B., Lemmata w staropolskich konstrukcjach stemmatycznych jako przejaw hybrydyzacji gatunkowej, ‘Terminus’ 2012, 14, 25.
• Czarski B., Stemmaty w staropolskich książkach, czyli rzecz o poezji heraldycznej, Warszawa 2012.
• Czekajewska A., Kultura umysłowa Polski XVI wieku w świetle listów dedykacyjnych, ‘Studia i Materiały z Dziejów Nauki Polskiej’ Series A, 1965, 7.
• Czekajewska A., O listach dedykacyjnych w polskiej książce XVI wieku, ‘Roczniki Biblioteczne’ 1962, 6.
• Dedykacje w książce dawnej i współczesnej, eds. R. Ocieczek, A. Sitkowa, Katowice 2006.
• Deputaci Trybunału Koronnego 1578–1794. Spis, parts 2–5, eds. H. Gmiterek et al., Warszawa 2017.
• Dunin J., Rozwój cech wydawniczych polskiej książki literackiej XIX–XX wieku, Łódź 1982.
• Dzieło literackie a książka w kulturze. Studia i szkice ofiarowane Profesor Renardzie Ocieczek w czterdziestolecie pracy naukowej i dydaktycznej, ed. I. Opacki, Katowice 2002.
• Dziok-Strelnik I., Bibliografia starych druków lubelskich 1630–1800, Lublin 1997.
• Gruca A., Drukowane dedykacje w książce XIX–wiecznej jako źródło do badania kultury książki epoki, in: Kultura książki w humanistyce współczesnej, eds. B. Koredczuk, K. Augustyn, Wrocław 2018.
• Janicka K., Polityczno-społeczne uwarunkowania magnackiego mecenatu artystycznego (XVI–XVII w.), ‘Quart’ 2019, 2.
• Juda M., Jezuici w Lublinie, in: Drukarze dawnej Polski od XV do XVIII wieku, vol. 1, Małopolska, part 2, Wiek XVII–XVIII, vol. 1, A–K, eds. J. Pirożyński et al., Kraków 2000.
• Juda M., Kultura druku i jej wpływ na zmiany cywilizacyjne, ‘Folia Bibliologica’ 2016, 58.
• Juda M., Przywileje drukarskie w Polsce, Lublin 1992.
• Juda M., Stemmata w drukach lubelskich XVII–XVIII wieku, ‘Bibliotheca Nostra. Śląski Kwartalnik Historyczny’ 2014, 38, 4.
• Konopczyński W., Czartoryski August Aleksander, in: Polski Słownik Biograficzny, vol. 4, Kraków 1938.
• Konopczyński W., Czartoryska Maria Zofia, in: Polski Słownik Biograficzny, vol. 4, Kraków 1938.
• Kowalik K., Adresat i autor w strukturze listów dedykacyjnych, ‘Prace Filologiczne’ 2001, 46.
• Krauz M., Wzorzec strukturalny dedykacji drukowanej a model relacji między adresatem a autorem, in: Gatunki mowy i ich ewolucje, vol. 4, ed. D. Ostaszewska, Katowice 2011.
• Kruszyński M., Potocka Katarzyna, in: Polski Słownik Biograficzny, vol. 14, Kraków 1969.
• Kupisz A., Pedagodzy kolegium jezuickiego w Lublinie w XVI i XVII wieku, ‘Rocznik Nauk Społecznych’ 2005, 33, 2.
• Link-Lenczowski A., Potocki Józef, in: Polski Sownik Biograficzny, vol. 28, Wrocław 1984–1985.
• Link-Lenczowski A., Potocki Józef Feliks (Felicjan), in: Polski Słownik Biograficzny, vol. 28, Wrocław 1984–1985.
• Matwijów M., Od tabliczki glinianej do tabletu. Dzieje książki, in: Encyklopedia książki, eds. A. Żbikowska-Migoń, M. Skalska-Zlat, vol. 1, Eseje, A–J, Wrocław 2017.
• Mierzwiński H., Księżna Anna Paulina z Sapiehów Jabłonowska (1728–1800), ‘Szkice Podlaskie’ 1999, 7.
• Ocieczek R., O listach dedykacyjnych literatów polskich w XVIII wieku, ‘Ruch Literacki’ 1977, 18, 1.
• Ocieczek R., O różnych aspektach badań literackiej ramy wydawniczej w książkach dawnych, in: O literackiej ramie wydawniczej w książkach dawnych, ed. R. Ocieczek, Katowice 1990.
• Ocieczek R., Rama utworu, in: Słownik literatury staropolskiej. (Średniowiecze. Renesans. Barok), eds. T. Michałowska et al., Wrocław–Warszawa–Kraków 1990.
• Ocieczek R., ‘Starodawne wizerunki’. O wierszowanych listach dedykacyjnych z XVII wieku, Katowice 1982.
• Pilarczyk F., Stemmata w drukach polskich XVI wieku, Zielona Góra 1982.
• Pusz W., Początek wieńczy dzieło (o dedykacjach literackich Naruszewicza, Węgierskiego, Krasickiego), in: W. Pusz, Między Krasickim a Słowackim. Studia, eseje, opinie, Kraków 1992.
• Sitkowa A., List dedykacyjny jako źródło informacji bibliograficznych (XVI–XVII w.), in: Epistolografia w dawnej Rzeczypospolitej, vol. 1, eds. P. Borek, M. Olma, Kraków 2011.
• Sitkowa A., Literacka rama wydawnicza druków z przełomu XVI i XVII wieku jako miejsce sporów o autorstwo, in: Sarmackie teatrum, vol. 5, eds. M. Barłowska, W. Walińska, Katowice 2012.
• Skwarczyńska S., Teoria listu, Lwów 1937.
• Szczygielski W., Potocki Antoni, in: Polski Słownik Biograficzny, vol. 27, Wrocław 1985.
• Tafiłowski P., Dedykacje w drukach krakowskich 1503–1531, ‘Rocznik Biblioteki Narodowej’ 2003, 35.
• Trzynadlowski J., O dedykacji, in: Rękopiśmienne dedykacje autorskie w księgozbiorze Ossolineum, ed. J. Długosz, Wrocław 1967.
• Ulewicz T., O reklamie wydawniczej w pierwszej połowie XVI wieku, krakowskich impresorach-nakładcach oraz o polskich listach dedykacyjnych oficyny Wietora, ‘Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego’ 1957, 13, Filologia 3.
• Wielka encyklopedia powszechna PWN, vol. 10, Warszawa 1967.
• Wójcik R., Stemmata Posnaniensia. Wiersze na herb miasta Poznania w drukach z oficyny Jana Wolraba (1578–1636), ‘Kroniki Miasta Poznania’ 2006, 4.
• Wyczański H., Małachowski Jan, in: Polski Słownik Biograficzny, vol. 19, Kraków 1974.
• Zielińska T., Poczet polskich rodów arystokratycznych, Warszawa 1997.

Identifiers

DOI

10.17951/rh.2020.50.127-140