Udział Polaków i Żydów w pracy organów samorządu wiejskiego na Prawobrzeżnej Ukrainie w drugiej połowie XIX – początku XX wieku

• Authors: Kateryna Melnychuk
• Languages of publication: EN

Abstracts

EN

The abolition of serfdom in 1861 was the beginning of global reformations that dealt with the administrative and territorial division of the empire. According to the new division, the lowest territorial unit was a rural community (territorial community) in Kyiv, Podolia and Volhynia guberniyas, the highest – volost. The control of rural communities was performed by peasant self-government – volost and rural government which were formed and provided by peasants (members of the community). However, excepting community affairs, the legislator charged the peasant self-government to execute a number of urgent functions in the government (fiscal, legal, police, static and educative functions). For that reason, the peasant authorities were degraded to the position of the lowest link in the hierarchy of the government. The peasant self-government was restricted by the resolutions and circulars of Ministry of Interior, general-governor, general, governor in peasant affairs and „myrovyi poserednyk”. As a matter of fact, the talent acquisition to the peasant self-government office was implemented with a number of restrictions established by the „Regulation on the peasants withdrawal from serfdom” in 1861.            The specific characteristic of the right-bank Ukraine was the diversity of area, after the Ukrainians the second most populated were the Jewish people, the third – Polish. An impressive part of Polish and Jewish nationalities lived in peasant community so that there was a problem of their participation in the work of peasant self-government. Avoiding putting „chuzhynziv” (people who were not the members of peasant community) in the main positions of rural administration, the restrictions were implemented on the spot. Still, the position of clerk (pisar) was accessible for those wishing to work in volost or rural government. The article deals with the problem of human resourcing and the presence of Polish and Jewish nationalities in the peasant self-government in the South-Western region of the Russian Empire in the second half of the 19th – the beginning of the 20th centuries. The way of rotating workers in the rural administration, their level of education, professional achievements, employment and remuneration terms are emphasized in the article. Moreover, certain cases of working Jewish and Polish as clerks in rural administrations are described.

PL

Zniesienie pańszczyzny w 1861 r. było początkiem globalnych przemian, dotyczących podziału administracyjnego imperium. Zgodnie z nowym podziałem w województwach kijowskim, podolskim i wołyńskim najniższą jednostką terytorialną była „gmina wiejska” (hromada terytorialna), najwyższą – włość. Zarządzaniem gminami wiejskimi zajmowały się organy samorządu wiejskiego – zarząd włości i wsi, które tworzyli i zapewniali ich działalność chłopi (członkowie hromady). Jednak oprócz spraw hromady, ustawodawca zobowiązał samorząd wiejski do pełnienia szeregu funkcji niezbędnych w zarządzaniu publicznym (skarbowa, prawna, policyjna, statystyczna, oświatowa). Więc, administracje chłopskie zostały faktycznie najniższym ogniwem w hierarchii zarządzania publicznego. Samodzielność samorządu wiejskiego ograniczały uchwały i okólniki Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, Generał-gubernatora, gubernatora, komisarze prowincjonalni ds. obecności oraz mediatora. Nawet dobór kadr dla instytucji samorządu wiejskiego odbywał się z uwzględnieniem szeregu ograniczeń przewidzianych w „Przepisach o uwolnieniu chłopów od pańszczyzny” z 1861 r.Cechą szczególną Ukrainy Prawobrzeżnej było zróżnicowanie narodowe regionu, na drugim miejscu po Ukraińcach byli Żydzi, na trzecim Polacy. Znaczna część przedstawicieli narodowości polskiej i żydowskiej żyła w środowisku chłopskim, więc pojawił się problem ich udziału w działalności samorządu wiejskiego. Aby uniemożliwić „obcym” (nie członkom hromady, osobom innej wiary) zajmowanie ważnych stanowisk w administracjach wiejskich, wprowadzano lokalne ograniczenia. Jednak stanowisko pisarza urzędowego pozostawało stosunkowo dostępne dla osób pragnących pracować we włości lub w zarządzie wsi.Proponowane badanie dotyczy problemu obsady kadrowej i obecności przedstawicieli narodowości polskiej i żydowskiej w samorządach wiejskich w południowo-zachodnim regionie Cesarstwa Rosyjskiego w drugiej połowie XIX i na początku XX w. Scharakteryzowano kolejność rotacji pracowników administracji wiejskich, ich wykształcenie, poziom profesjonalizmu, warunki pracy i płacy. Opisano niektóre przypadki służby Żydów i Polaków w charakterze pisarzy urzędowych w administracjach wiejskich.

Keywords

EN

peasant self-government; volost; rural community; the right-bank Ukraine; South-Western region; the Polish and Jewish people; myrovyi poserednyk; governor

PL

samorządy wiejskie; gmina; gromada wiejska; społeczność chłopska; prawobrzeżna Ukraina; Kraj Południowo-Zachodni

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Res Historica
• Year: 2021
• Issue: 51

Dates

published

2021

online

2021-06-30

Contributors

author

Kateryna Melnychuk

• Instytut Historii Ukrainy Ukraińskiej Akademii Nauk

References

• Studies (Opracowania)
• Aksakov K., Zamechaniye na novoye administrativnoye ustroystvo krest'yan v Rossii, Leyptsig 1861. [Аксаков К., Замечание на новое административное устройство крестьян в России, Лейпциг 1861.]
• Astyrev N., V volostnykh pisaryakh. Ocherki krest'yanskogo samoupravleniya, Moskva 1886. [Астырев Н., В волостных писарях. Очерки крестьянского самоуправления, Москва 1886.]
• Belovinskiy L., Illyustrirovannyy entsiklopedicheskiy istoriko-bytovoy slovar' russkogo naroda, Moskva 2007. [Беловинский Л., Иллюстрированный энциклопедический историко-бытовой словарь русского народа, Москва 2007.]
• Bovua D., Gordiyev uzel Rossiyskoy imperii: Vlast', shlyakhta i narod na Pravoberezhnoy Ukraine (1793–1914), Moskva 2011. [Бовуа Д., Гордиев узел Российской империи: Власть, шляхта и народ на Правобережной Украине (1793–1914), Москва 2011.]
• Bodnarevs’kyy A., Volosne upravlinnya ta stanovyshche selyan na Ukrayini pislya reformy 1861 roku, Kyyiv 1961. [Боднаревський А., Волосне управління та становище селян на Україні після реформи 1861 року, Київ 1961.]
• Verkhovtseva I., Mizh korporatyvnistyui byurokratyzmom: samovryaduvannya selyan u Rosiys’kiy imperiyi (druha polovyna XIX – pochatok XX st.), Cherkasy 2018. [Верховцева І., Між корпоративністю і бюрократизмом: самоврядування селян у Російській імперії (друга половина ХІХ – початок ХХ ст.), Черкаси 2018.]
• Gorizontov L.Ye., Paradoksy imperskoy politiki: polyaki v Rossii i russkiye v Pol'she, Moskva 1999. [Горизонтов Л.Е., Парадоксы имперской политики: поляки в России и русские в Польше, Москва 1999.]
• Fedorova N., Sel'skoye obshchestvo, w: Petr Arkad'yevich Stolypin: Entsiklopediya, red. V.V. Shelokhayev, Moskva 2011. [Федорова Н., Сельское общество, w: Петр Аркадьевич Столыпин: Энциклопедия, red. В.В. Шелохаев, Москва 2011.]
• Hurbyk A., Chynshovi selyany, w: Entsyklopediya istoriyi Ukrayiny, t. 10, T–Ya, red. V.A. Smoliy et al., Kyyiv 2013. [Гурбик А., Чиншові селяни, w: Енциклопедія історії України, t. 10, Т–Я, red. В.А. Смолій et al., Київ 2013.]
• Kasyan A., Volosne upravlinnya Napravoberezhniy Ukrayini (1861–1917 rr.), Cherkasy 2017. [Касян А., Волосне управління на Правобережній Україні (1861–1917 рр.), Черкаси 2017.]
• Kryzhanivs’ka O., Vplyv reformy1861 r. na osvitu selyan Ukrayiny (druha polovyna XIX – pochatok XX st.), w: Problemy istoriyi Ukrayiny XIX – pochatku XX st. Zbirnyk naukovykh prats’, t. 28, red. O.P. Reyent et al., Kyyiv 2018. [Крижанівська О., Вплив реформи 1861 р. на освіту селян України (друга половина ХІХ – початок ХХ ст.), w: Проблеми історії України ХІХ – початку ХХ ст. Збiрник наукових праць, t. 28, red. О.П. Реєнт et al., Київ 2018.]
• Latyshev S., Volost', w: Entsiklopedicheskiy slovar', t. 7, Volapyuk – Vygovskiye, red. K.K. Arsen'yev, F.F. Petrushevskiy, Sankt Peterburg 1892. [Латышев С., Волость, w: Энциклопедический словарь, t. 7, Волапюк – Выговские, red. К.К. Арсеньев, Ф.Ф. Петрушевский, Санкт Петербург 1892.]
• Matsuzato K., Iz komissarov antipolonizma vprosvetiteli derevni: mirovyye posredniki na Pravoberezhnoy Ukraine (1861–1917 gg.), „Ukrayins’kyy Humanitarnyy Ohlyad” 2003, 9. [Мацузато K., Из комиссаров антиполонизма в просветители деревни: мировые посредники на Правобережной Украине (1861–1917 гг.), „Український Гуманітарний Огляд” 2003, 9.]
• Meshcheryakov S., Uroven' material'nogo polozheniya chinovnikov klyuchevykh institutov upravleniya Orenburgskogo kraya vo vtoroy polovine XIX – nachale XX v., „Izvestiya Samarskogo Nauchnogo Tsentra Rossiyskoy Akademii Nauk” 2014, 16, 3, 2. [Мещеряков С., Уровень материального положения чиновников ключевых институтов управления Оренбургского края во второй половине ХІХ – начале ХХ в., „Известия Самарского Научного Центра Российской Академии Наук” 2014, 16, 3, 2.]
• Ogarev N., Razbor novogo krepostnogo prava, London 1861. [Огарев Н., Разбор нового крепостного права, Лондон 1861.]
• Paliyenko V., Mistsya istorychnoho rozselennya pol’s’koyi lyudnosti v kintsi XIX – pochatok XX st., Kyyiv 1998. [Палієнко В., Місця історичного розселення польської людності в кінці ХІХ – початок ХХ ст., Київ 1998.]
• Poyda D., Krest'yanskoye dvizheniye na Pravoberezhnoy Ukraine v poreformennyy period (1866–1900 gg.), Dnepropetrovsk 1960. [Пойда Д., Крестьянское движение на Правобережной Украине в пореформенный период (1866–1900 гг.), Днепропетровск 1960.]
• Sel'skoye obshchestvo, w: Entsiklopedicheskiy slovar', t. 29, Sakhar – Sem mudretsov, red. K.K. Arsen'yev, F.F. Petrushevskiy, Sankt Petersburg 1900. [Сельское общество, w: Энциклопедический словарь, t. 29, Сахар – Сем мудрецов, red. К.К. Арсеньев, Ф.Ф. Петрушевский, Санкт Петербург 1900.]
• Ya. A., Mirovyye posredniki, w: Entsiklopedicheskiy slovar', t. 19, Mekenen – Mifu-Banya, red. K.K. Arsen'yev, F.F. Petrushevskiy, Sankt Petersburg 1896. [Я. A., Мировые посредники, w: Энциклопедический словарь, t. 19, Мекенен – Мифу-Баня, red. К.К. Арсеньев, Ф.Ф. Петрушевский, Санкт Петербург 1896.]
• Zems’kyy Yu., Evolyutsiya pol’s’ko-rosiys’kykh vzayemyn v Pravoberezhniy Ukrayini v konteksti natsionalizatsiyi svidomosti v Rosiys’kiy imperiyi seredyny XIX st., „Naukovi Zapysky Natsional’noho Universytetu „Ostroz’ka Akademiya. Seriya Istorychni nauky” 2011, 17. [Земський Ю., Еволюція польсько-російських взаємин в Правобережній Україні в кон-тексті націоналізації свідомості в Російській імперії середини ХІХ ст., „Наукові Запи-ски Національного Університету „Острозька Академія. Серія Історичні науки” 2011, 17.]
• Zems’kyy Yu., Osoblyvostihenezy pol’s’koho natsionalizmu v Pravoberezhniy Ukrayini seredyny XIX st., „Humanitarnyy Zhurnal” 2009, 3–4. [Земський Ю., Особливості генези польського націоналізму в Правобережній Україні середини ХІХ ст., „Гуманітарний Журнал” 2009, 3–4.]
• Zems’kyy Yu., Pol’s’ka, rosiys’ka ta ukrayins’ka elity v zmahannyakh za Pravoberezhnu Ukrayinu seredyny XIX stolittya, Khmel’nyts’kyy 2011. [Земський Ю., Польська, російська та українська еліти в змаганнях за Правобережну Україну середини ХІХ століття, Хмельницький 2011.]

Identifiers

DOI

10.17951/rh.2021.51.387-402