Józef Milik (1891–1944) – biografia polityczna podlaskiego posła i działacza społecznego

• Authors: Jacek Odziemczyk
• Languages of publication: EN

Abstracts

EN

The article refers to the figure of Józef Milik (1891–1944), a national movement parliamentarian and social activist from Podlasie. The article tries to present a political biography of a pre-war member of the People’s National Association and the National Party from 1928 to 1935 on the basis of available archival and statistical sources as well as studies and diaries. It also takes into account the political function of J. Milik’s social and self-government activities, especially with regard to his home Sokołów County. J. Milik was also a member of the County Department and County self-government and organizer of social life in his home municipality of Sterdyń. In this way, his way of life is shown, which made him one of the important figures of National Democracy on a regional and national scale becoming a part of the central authorities of the National Party.            The author also presents J. Milk’s involvement in the development of conspiracy structures and activities in the National Unity Council – the parliament of the Polish Underground State during World War II. He stresses the continued need for research, in particular on this period, which is however limited by the quantity and content of sources.

PL

Artykuł dotyczy postaci Józefa Milika (1891–1944), parlamentarzysty ruchu narodowego oraz działacza społecznego z Podlasia. Na podstawie dostępnych źródeł archiwalnych, statystycznych, opracowań i pamiętników starano się przedstawić biografię polityczną przedwojennego posła Związku Ludowo-Narodowego i Stronnictwa Narodowego w latach 1928–1935. Badaniami objęto także powiązaną z funkcją polityczną działalność społeczną i samorządową J. Milika, zwłaszcza w odniesieniu do jego rodzinnego powiatu sokołowskiego. J. Milik był bowiem także członkiem Wydziału Powiatowego i Sejmiku Powiatowego oraz organizatorem życia społecznego w swojej rodzinnej gminie Sterdyń. W ten sposób została ukazana jego droga życiowa, która spowodowała, że stał się jedną z ważnych postaci endecji w skali regionu i kraju, wchodząc m.in. w skład centralnych organów władzy Stronnictwa Narodowego.Autor przedstawił również zaangażowanie J. Milika w rozwój struktur konspiracyjnych i działalność w Radzie Jedności Narodowej – parlamencie Polskiego Państwa Podziemnego podczas II wojny światowej. Podkreślił dalszą potrzebę badań zwłaszcza nad tym okresem, którą jednak ogranicza ilość i zawartość źródeł.

Keywords

EN

social activist; MP; national movement National Party; People’s National Association; County Department; County self-government; National Unity Council

PL

działacz społeczny; poseł; ruch narodowy; Stronnictwo Narodowe; Związek Ludowo-Narodowy; Wydział Powiatowy; Sejmik Powiatowy; Rada Jedności Narodowej

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Res Historica
• Year: 2021
• Issue: 51

Dates

published

2021

online

2021-06-30

Contributors

author

Jacek Odziemczyk

• Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach

References

• Printed sources (Źródła drukowane)
• Jakubik J., Łazówek. Cudowna miejscowość na Podlasiu. Jednodniówka jubileuszowa wydana z okazji 25-lecia restytuowania parafii, Łazówek 1946.
• Milik J., Mój pamiętnik, red. M. Bechta, W. Piekarski, Warszawa–Seroczyn 1998.
• Milik J., Mój pamiętnik, wstęp i opracowanie M. Bechta, A. Ziontek, Kosów Lacki 2019.
• Olędzki S., Historia Gimnazjum założonego w roku 1915 księżom Salezjanom oddanego w roku 1925, w: 1915–1925–1935. Dziesięciolecie Zakładu i dwudziestolecie Gimnazjum Ks. Ks. Salezjanów im. Henryka Sienkiewicza w Sokołowie Podlaskim, [b.m.d.w.].
• Rzepecki T., Rzepecki W., Sejm i Senat 1928–1933. Podręcznik zawierający wyniki wyborów w województwach, okręgach i powiatach, podobizny posłów sejmowych i senatorów, statystyki i mapy poglądowe, Poznań 1928.
• Statystyka Polski, Statystyka wyborów do sejmu i senatu odbytych w dniu 4 i 11 marca 1928 roku, t. 10, Warszawa 1930.
• Statystyka Polski. Statystyka wyborów do sejmu i senatu z dnia 16 i 23 listopada 1930 roku, seria C, z. 4, Warszawa 1935.
• Studies (Opracowania)
• Bechta M., …między bolszewią a Niemcami. Konspiracja polityczna i wojskowa Polskiego Obozu Narodowego na Podlasiu w latach 1939–1952, Warszawa 2009.
• Bechta M., Narodowo Radykalni. Obrona tradycji i ofensywa narodowa na Podlasiu 1918–1939, Biała Podlaska 2004.
• Bojownikom o Niepodległość Cześć! Miejsca pamięci związane z odzyskaniem niepodległości w 1918 r., wojną polsko-bolszewicką 1920 r. i Marszałkiem Józefem Piłsudskim na południowo-zachodnim Podlasiu i wschodnim Mazowszu, oprac. K. Kopówka, E. Kopówka, Siedlce 2001.
• Charczuk W., Józef Milik, w: Słownik biograficzny Południowego Podlasia i Wschodniego Mazowsza, t. 4, red. W. Charczuk, D. Grzegorczuk, V. Machnicka, Siedlce 2019.
• Charczuk W., Formacje zbrojne obozu narodowego na Południowym Podlasiu w latach 1939–1947, Siedlce 2003.
• Charczuk W., Józef Milik – chłopski działacz narodowy, w: Dzieje Ziemi Łosickiej, red. A. Indraszczyk, Warszawa–Łosice 2008.
• Czumaj Z., Sanktuarium Matki Bożej Pocieszenia w Łazówku, Łazówek 2012.
• Dobrowolski R., Obóz narodowy w województwie lubelskim w latach 1928–1939, Krzeszowice 2014.
• Grabowski W., Rada Jedności Narodowej – parlament Polskiego Państwa Podziemnego, „Pamięć i Sprawiedliwość” 2002, 2.
• Iwańska M., Powiat sokołowski w latach 1918–1939, Siedlce 2003, maszynopis rozprawy doktorskiej [kopia w zbiorach autora].
• Jachymek J., Oblicze społeczno-polityczne wsi lubelskiej 1930–1939, Lublin 1975.
• Kołbuk W., Duchowieństwo unickie w Królestwie Polskim, Lublin 1992.
• Kołodziejczyk A., Rozbrajanie Niemców na terenie Południowego Podlasia i Wschodniego Mazowsza w listopadzie 1918 r., w: Rok 1918 na Podlasiu, red. A. Kołodziejczyk, K. Pindel, Siedlce 2001.
• Krasuski M., Zarys historii XII Okręgu Narodowych Sił Zbrojnych na Podlasiu, w: Narodowe Siły Zbrojne na Podlasiu, t. 1, Siedlce 1997.
• Kulas J., Sokołów i powiat sokołowski w latach 1915–1939, w: Dzieje Sokołowa Podlaskiego i jego regionu, red. J. Kazimierski, Warszawa 1983.
• Kunowska-Porębna M., Parafie Podlasia w świetle „Chołmsko-Warszawskogo Jeparchijalnogo Wiestnika”, w: Martyrologia Unitów Podlaskich w świetle najnowszych badań naukowych, t. 1, red. J. Skowronek, U. Maksymiuk, Siedlce 1996.
• Maj E., Narodowa Demokracja w województwie lubelskim w latach 1918–1928, Lublin 2002.
• Murawski Z., Stronnictwo Narodowe – organizacje prawicowe w powiecie Sokołów Podlaski w latach 1930–1945, w: Narodowe Siły Zbrojne na Podlasiu w walce z systemem komunistycznym w latach 1944–1952, t. 2, red. M. Bechta, L. Żebrowski, Siedlce 1998.
• Odziemczyk J., Ziontek A., Feliks Bartczuk. Ostatni weteran powstania styczniowego, Siedlce 2003.
• Odziemczyk J., Kampania wyborcza Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem Marszałka Józefa Piłsudskiego w Sokołowie Podlaskim w 1928 roku, w: 575-lecie Sokołowa Podlaskiego, red. A. Kołodziejczyk, P. Matusak, Siedlce 2000.
• Pajewski J., Odbudowa państwa polskiego 1914–1918, Warszawa 1985.
• Piekarski W., Obwód Armii Krajowej Sokołów Podlaski „Sęp”, „Proso” 1939–1944, Warszawa 1997.
• Posłowie i senatorowie Rzeczypospolitej Polskiej 1919–1939. Słownik biograficzny, t. 4, M–P, red. G. Mazur, Warszawa 2009.
• Pruszkowski J. (P.J.K. Podlasiak), Martyrologium czyli Męczeństwo Unii na Podlasiu, Kraków 1905.
• Roguski R., Działania jazdy ochotniczej majora Jaworskiego na Podlasiu w sierpniu 1920 roku, „Szkice Podlaskie” 2006, 14.
• Rudnicki S., Obóz Narodowo-Radykalny. Geneza i działalność, Warszawa 1985.
• Ryżewski G., Ku niepodległości, w: Sokołów Podlaski. Dzieje miasta i okolic, red. G. Ryżewski, Białystok–Sokołów Podlaski 2006.
• Strażacy ziemi sokołowskiej, red. S. Bukowiec, Bochnia 2016.
• Węgrów – dzieje miasta i okolic w latach 1441–1944, red. A. Kołodziejczyk, T. Swat, Węgrów 1991.
• Żurek W., Salezjańskie szkolnictwo ponadpodstawowe w Polsce. Rozwój i organizacja, Lublin 1996.
• Żywe pomniki bohaterstwa. Ostatni z 1863 roku, red. W. Dunin-Wąsowicz, Warszawa 1933.

Identifiers

DOI

10.17951/rh.2021.51.511-534