Instrukcja akcji propagandowej związanej z kongresem zjednoczeniowym w dniach 15–21 grudnia 1948 roku

• Authors: Dariusz Magier

Title variants

EN

Propaganda Instructions for the Unification Congress of the Polish Workers’ Party and Polish Socialist Party on December 15–21, 1948

Abstracts

EN

The following paper is a critical edition of a document that established propaganda guidelines for the so-called unification congress of the workers’ movement in Poland, held on December 15–21, 1948. By means of a scholarly presentation of an archival record, the author shows that behind the veil of a grandiose and joyful atmosphere, accompanying the „unification” of the Polish Workers’ and Socialist Parties as well as the establishment of the Polish United Workers’ Party, the congress, as a matter of fact, was a skillfully directed event that intended to create a particular mood. The writer points out that the congress itself was an ideological mass undertaking – an utter theatre in honour of Bolesław Bierut and Józef Stalin, which formalized the totalitarian system of the dictatorial communist party. And like in a real theatre, a painstaking script was written and roles assigned. That scenario outlined all elements of the state’s life and almost all spheres of human life, which at that time were already under the reign of the totalitarian regime. Therefore this campaign, preparing for the Unification Congress is considered to be the largest and the most important in the communist Poland.

PL

Artykuł zawiera edycję krytyczną dokumentu ustalającego propagandowe wytyczne związane z przygotowaniami do tzw. kongresu zjednoczeniowego ruchu robotniczego w Polsce, który odbył się w dniach 15–21 grudnia 1948 r. Autor, poprzez naukową prezentację dokumentu archiwalnego, pokazuje, że za podniosłą i radosną atmosferą towarzyszącą „zjednoczeniu” Polskiej Partii Robotniczej i Polskiej Partii Socjalistycznej oraz utworzeniu Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej tak naprawdę kryła się umiejętna reżyseria budowania nastroju. Wskazuje, że sam kongres stanowił ideologiczną akcję masową – swoisty teatr ku czci Bolesława Bieruta i Józefa Stalina, który formalizował totalitarny system sprawującej dyktatorską władzę partii komunistycznej. Teatr, do którego napisano drobiazgowy scenariusz i rozpisano role. Scenariusz obejmujący wszystkie elementy życia państwa oraz niemal wszystkie sfery życia człowieka, które w tym czasie już znajdowały się w ręku totalitarnego reżimu. Akcję związaną z przygotowaniami do Kongresu Zjednoczeniowego uważa się za największą i najważniejszą w komunistycznej Polsce.

Keywords

EN

communism; congress; Polish Workers’ Party; Polish Socialist Party; unification

PL

komunizm; kongres; Polska Partia Robotnicza; Polska Partia Socjalistyczna; propaganda; zjednoczenie

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Res Historica
• Year: 2022
• Issue: 53
• Pages: 663-678

Dates

published

2022

Contributors

author

Dariusz Magier

• Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach, Polska

References

• Archiwum Akt Nowych w Warszawie:
• Polska Partia Robotnicza Komitet Centralny, sygn. 295/X – 59, Kongres Zjednoczeniowy.
• Narodowe Archiwum Cyfrowe:
• Socjalistyczna Agencja Prasowa, sygn. 337/6, Kongres Zjednoczeniowy PPR i PPS w Warszawie.
• Albert A., Najnowsza historia Polski 1914–1993, Warszawa 1995.
• Bernays E.L., Propaganda, tłum. R. Wierzchoń, Wrocław 2020.
• Boroń P., Wiejskie kluby kultury, czyli kawiarnia w służbie socjalistycznego wychowania, „Radzyński Rocznik Humanistyczny” 2011, 9.
• Ihnatowicz I., Projekt instrukcji wydawniczej dla źródeł historycznych XIX i początku XX wieku, „Studia Źródłoznawcze” 1962, 7.
• Joniec G., Powstanie oraz działalność mobilizacyjna Resortu Informacji i Propagandy w okresie PKWN. Zarys problematyki badawczej, w: Dzieje biurokracji na ziemiach polskich, t. 3, red. A. Górak, K. Latawiec, D. Magier, Lublin–Siedlce 2008.
• Kisielewska I., Sprawy i problemy kultury, „Przegląd Socjologiczny” 1948, 10.
• Kowalski P., Wprowadzenie, w: Propaganda Polski Ludowej. Teki edukacyjne IPN, Łódź 2007.
• Krawczyk A., Pierwsza próba indoktrynacji. Działalność Ministerstwa Informacji i Propagandy w latach 1944–1947, Warszawa 1994.
• Leszkowicz T., Oblicza propagandy PRL, Warszawa 2016.
• Magier D, Cnoty republikańskie i patriotyzm w PRL, „Historia i Polityka” 2010, 4 (11).
• Magier D., Inżynier Ciecióra uzasadnia potrzebę zmiany hymnu narodowego z okazji powstania Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, „Radzyński Rocznik Humanistyczny” 2021, 19.
• Mazur M., Nieformalny rezonans społeczny tzw. Kongresu Zjednoczeniowego PPR i PPS w grudniu 1948 roku, „Pamięć i Sprawiedliwość” 2010, 1 (15).
• Ożóg K., Rytualizacja w języku władzy komunistycznej PRL, „Oblicza Komunikacji” 2014, 7.
• Pronobis W., Kongres zjednoczeniowy – powstanie PZPR, „Acta Universitatis Nikolai Copernici. Nauki Humanistyczne. Historia” 1978, 15, 102.
• Syrwid R., „Ponieśmy więc projekt Konstytucji w masy…”. Przebieg i ocena pierwszego etapu „dyskusji” nad projektem Konstytucji PRL (luty–marzec 1952) na Warmii i Mazurach w świetle materiałów Wydziału Propagandy KW PZPR w Olsztynie, „Polska 1944–1945–1989. Studia i Materiały” 2015, 13.
• Szczeblewski J., Przygotowania organizacyjne do zjednoczenia PPR i PPS, „Z Pola Walki” 1966, 4.
• Wojsław J., Kampania propagandowa towarzysząca wyborom do Sejmu z 26 października 1952 roku, „Polska 1944–1945–1989. Studia i Materiały” 2009, 9.
• Żukowski M., Metody tworzenia i etapy powstawania Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej w Gdańsku w latach 1945–1949 (działacze, struktury, finanse), „Pamięć i Sprawiedliwość” 2012, 2 (20).
• Na drodze do zjednoczenia, https://repozytorium.fn.org.pl/?q=pl/node/5596 [dostęp: 21 VII 2021].
• mb, 72 lata temu powstała Polska Zjednoczona Partia Robotnicza, 14.12.2020, https://www.polskieradio.pl/39/156/Artykul/1000747,72-lat-temu-powstala-Polska-Zjednoczona-Partia-Robotnicza [dostęp: 16 VII 2021].

Identifiers

DOI

10.17951/rh.2022.53.663-678

Biblioteka Nauki

33765503