O idei „Polski Ludowej” i jej orędownikach. Ludowa i socjalistyczna wizja niepodległej Polski – uwagi krytyczne

• Authors: Kamil Piskała

Title variants

EN

Idea of „People’s Poland” and its Adherents. People’s and Socialist vision of the Independent Polish State – Some Critical Remarks

Abstracts

EN

In this essay I present a book titled Ludowa i socjalistyczna wizja niepodległej Polski [People’s and Socialist vision of the Independent Polish State], edited by Janusz Gmitruk and Tadeusz Skoczek. It is a collection of papers which are focused on different aspects of history of modern socialist and peasant movements in Poland during first half of 20th century. I argue, that the idea of „People’s Poland”, currently strictly associated with propaganda of communist „Polish People’s Republic” (1944/45–1989), has deeper historical roots and played a key role in political imagination of democratic and pro-independence movements. In this essay I offer not only a critical review of articles collected in the book, but also try to propose new, potentially promising perspectives for further research on history of mass and plebeian political movements.

PL

Prezentowany artykuł recenzyjny poświęcony jest omówieniu książki Ludowa i socjalistyczna wizja niepodległej Polski, w redakcyjnym opracowaniu Janusza Gmitruka i Tadeusza Skoczka. Jest to publikacja, w której zgromadzono teksty dotyczące różnych wątków obecnych w historii nowoczesnych ruchów socjalistycznych i chłopskich na ziemiach polskich w pierwszej połowie XX w. Zwracam m.in. uwagę, że sama idea „Polski Ludowej”, choć obecnie jednoznacznie kojarzona z propagandą epoki PRL (1944/45–1989), posiadała głębokie korzenie historyczne i odgrywała kluczową rolę w wyobraźni politycznej ruchów demokratycznych i niepodległościowych. W tekście proponuję nie tylko krytyczną ocenę recenzowanego tomu, lecz również podejmuję próbę zasugerowania nowych, potencjalnie obiecujących perspektyw w dalszych badaniach nad historią masowych, plebejskich ruchów politycznych w pierwszej połowie XX w.

Keywords

EN

Socialism; peasant movement; „People’s Poland”; propaganda; social movements

PL

socjalizm; ruch ludowy; „Polska Ludowa”; propaganda; ruchy społeczne

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Res Historica
• Year: 2022
• Issue: 53
• Pages: 681-690

Dates

published

2022

Contributors

author

Kamil Piskała

• Uniwersytet Łódzki, Polska

References

• Abramowski E., Czego chcą socjaliści?, w: E. Abramowski, Pisma, t. 4, Warszawa 1928.
• Beneš J.S., Workers and Nationalism. Czech and German Social Democracy in Habsburg Austria, 1890–1918, Oxford 2017.
• Bilewicz A., Społem 1906–1939. Idea, ludzie, organizacja, t. 1–2, Warszawa 2017.
• Borkowski J., Od Waryńskiego do Witosa. Ruch robotniczy a chłopi i ludowcy w Polsce, Warszawa 1984.
• Dunin-Wąsowicz K., Polski ruch socjalistyczny 1939–1945, Warszawa 1993.
• Gmitruk J., Ludowcy w walce o niepodległość, Warszawa 2019.
• Hake S., The Proletarian Dream. Socialsm, Culture, and Emotion in Germany, 1863–1933, Berlin–Boston 2017.
• Kamińska-Szmaj I., Język polskiej lewicy. Od Wielkiego Proletariatu do końca PRL, Wrocław 2017.
• Kuligowski P., Radykałowie polistopadowi i nowoczesna galaktyka pojęć (1832–1888), Kraków 2020.
• Ludowa i socjalistyczna wizja niepodległej Polski, red. J. Gmitruk, T. Skoczek, Warszawa 2020.
• Marzec W., Rising Subjects. The 1905 Revolution and the Origins of Modern Polish Politics, Pittsburgh 2020.
• Megginson L.W., Netter J.M., From State to Market: A Survey of Empirical Studies on Privatization, „Journal of Economic Literature” 2001, 39, 2.
• Metecki M., Niekompetentnie (historycznie) o języku polskiej lewicy. Na marginesie książki Iwony Kamińskiej-Szmaj, „Język polskiej lewicy. Od Wielkiego Proletariatu do końca PRL”, „Dzieje Najnowsze” 2020, 52, 1.
• Miłkowski S., Walka o nową Polskę, Warszawa 1936.
• Na straży praw kobiety. Pamiętnik Klubu Politycznego Kobiet Postępowych 1919–1930, oprac. S. Bijak-Boguska, Warszawa 1930.
• Poisson E., Rzeczpospolita spółdzielcza, tłum. Z. Kmita, Warszawa 1921.
• Ratyński M., Jan Dębski (1889–1976). Polityk kompromisu, Warszawa 2019.
• Ratyński M., Stanisław Osiecki – polityk z pasją, Warszawa 2020.
• Strykowska A., Myśl i praktyka polityczna Stronnictwa Ludowego (1931–1939), Warszawa 2020.
• Śliwa M., Polska myśl polityczna w I połowie XX wieku, Wrocław 1993.
• Śliwa M., Trzy programy Polskiej Partii Socjalistycznej w kwestii agrarnej, „Z Pola Walki” 1985, 3.
• Tomicki J., Polska Partia Socjalistyczna 1892–1948, Warszawa 1983.
• Więch K., PPS w pierwszych latach parlamentaryzmu 1921–1923, Warszawa 1987.
• Żerkowski J., Spółdzielczość spożywców w Polsce 1918–1939, Warszawa 1961.
• http://lewicowo.pl/zjazd-paryski/ [dostęp: 5 XI 2021].
• https://ipn.gov.pl/pl/upamietnianie/dekomunizacja/zmiany-nazw-ulic/nazwy-ulic/nazwy-do-zmiany/40928,ul-X-lecia-Polski-Ludowej.html [dostęp: 5 XI 2021].
• https://polona.pl/item/towarzysze-robotnicy-inc-reakcyjny-rzad-chjeny-i-pasko-piastow-swieci-tryumfy,Mzk4NjEwODk/1/#info:metadata [dostęp: 5 XI 2021].

Identifiers

DOI

10.17951/rh.2022.53.681-690

Biblioteka Nauki

33766959