Kradzieże koni w międzywojennej Polsce

• Authors: Remigiusz Kasprzycki

Title variants

EN

Horse Theft in Interwar Poland

Abstracts

EN

Horse theft on Polish lands was a serious problem already in the 19th century, which did not decrease until independent Poland in 1918. In the years 1914–1921 the decline of the horse population was influenced not only by thieves called horse rustlers (Polish: koniokrady). It was influenced by the military units, which in the years 1914–1921 took part in war struggles, which were particularly painfully experienced by Malopolska, Lubelszczyzna, as well as other areas in the East called Kresy. All armies invoking the laws of war legally requisitioned or illegally robbed horses. The independent Second Polish Republic never freed itself from the phenomenon of horse theft. In the years 1918–1939 between 80 and 100 thousand horses were stolen in Poland, out of which more than 50% occurred in the Eastern Borderlands (Polish: Kresy Wschodnie). In interwar Poland horses were stolen by individual thieves or entire gangs specialized in this crime. These were well-organized criminal groups, whose thefts were preceded by long preparations and observations. The gangs cooperated with fences and dishonest village leaders, who arranged documentation to legalize the theft of horses, which the thieves had previously changed their coat colour. Such horses were bought at fairs at competitive prices by trusted individuals, often interested in foreign smuggling. In 1938 the police ascertained that 705 horse thieves and 200 horse fences lived in Poland. All nationalities living in the Second Polish Republic were involved in this type of crime. However, the Roma, a relatively small number living in Poland, led the way in mass horse abductions. In the poor Polish countryside horse thieves were the most hated group of criminals, caught by the inhabitants several times became victims of lynching, which a few horse thieves did not survive.

PL

Kradzież koni na ziemiach polskich była poważnym problem już w XIX w., który nie zmalał do czasu niepodległej Polski w 1918 r. W latach 1914–1921 na spadek pogłowia koni mieli nie tylko wpływ złodzieje zwani koniokradami. Wpływ na to miały oddziały wojskowe, które w latach 1914–1921 brały udział w wojennych zmaganiach, jakich szczególnie boleśnie doświadczyła Małopolska, Lubelszczyzna, a także pozostałe obszary na Wschodzie zwane Kresami. Wszystkie armie, odwołując się do prawa wojennego, legalnie rekwirowały albo bezprawnie rabowały konie. Niepodległa II Rzeczpospolita nigdy nie uwolniła się od zjawiska kradzieży koni. W latach 1918–1939 w Polsce skradziono od 80 do 100 tysięcy koni, z czego do ponad 50% kradzieży doszło na Kresach Wschodnich. W międzywojennej Polsce konie kradli indywidualni złodzieje lub całe wyspecjalizowane w tej przestępczości gangi. Były to dobrze zorganizowane grupy przestępcze, których kradzieże poprzedzały długie przygotowania i obserwacje. Gangi współpracowały z paserami, a także nieuczciwymi sołtysami, którzy załatwiali dokumentację legalizującą kradzież koni, którym złodzieje wcześniej zmieniali ubarwienie sierści. Takie konie na jarmarkach po konkurencyjnej cenie kupowały zaufane osoby, często zainteresowane zagranicznym przemytem. W 1938 r. policja ustaliła, że w Polsce mieszka 705 koniokradów i 200 paserów koni. W ten rodzaj przestępczości uwikłane były wszystkie narodowości zamieszkujące II Rzeczpospolitą. W zbiorowych uprowadzeniach koni prym wiedli jednak dość nielicznie zamieszkujący Polskę Romowie. Na niezamożnej polskiej wsi złodzieje koni byli najbardziej znienawidzoną grupą przestępców, złapani przez mieszkańców kilkakrotnie stali się ofiarami samosądów, których kilku koniokradów nie przeżyło.

Keywords

EN

interwar; Poland; theft; horse; police

PL

Międzywojnie; Polska; kradzież; konie; policja

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Res Historica
• Year: 2022
• Issue: 54
• Pages: 377-404

Dates

published

2022

Contributors

author

Remigiusz Kasprzycki

• Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie, Polska

References

• Cichoracki P., Stołpce–Łowcza–Leśna 1924. II Rzeczpospolita wobec najpoważniejszych incydentów zbrojnych w województwach północno-wschodnich, Łomianki 2012.
• Chwalba A., Wielka wojna Polaków, Warszawa 2018.
• Ficowski J., Cyganie w Polsce, Gdańsk 2000.
• Litwiński R., Policja Państwowa w województwie lubelskim w latach 1919–1939, Lublin 2001.
• Metamorfozy Społeczne, t. 6, Margines społeczny Drugiej Rzeczypospolitej, red. M. Rodak, Warszawa 2013.
• Rodak M., Mit a rzeczywistość. Przestępczość osób narodowości żydowskiej w II Rzeczypospolitej. Casus województwa lubelskiego, Warszawa 2012.
• Razyhrayev O., Policja Państwowa w województwie wołyńskim w okresie międzywojennym, Warszawa 2019.
• Sitkowski A., Jak walczyć z koniokradztwem w Polsce, Warszawa 1931.
• Sprengel B., Policja państwowa w Toruniu (1920–1939), Toruń 1999.
• Sprengel B., Posterunek ostatniej szansy. Policja i przestępczość w Chełmży w latach 1920–1939, Toruń 2007.

Identifiers

DOI

10.17951/rh.2022.54.377-404

Biblioteka Nauki

33902963