Kancelaria administracji zbiurokratyzowanej. Przedmiot – zakres – model badawczy

• Authors: Artur Górak

Title variants

EN

Office of Bureaucratic Administration. Subject – Scope – Research Model

Abstracts

EN

The article is an attempt to analyze and define the concept of a bureaucratic office as a subject of research. Over the last hundred years, the office has been a subject of lively interest of Polish science, first for the needs of archival science, and finally also for diplomacy and history of administration. The author analyzes the phenomenon of the office in terms of the organization of office activities, the functions of the organization, and as a document service system (the office system). An important point of reference for recognizing this subject of research is the theory of the document life cycle. The summary of the considerations is the outline of the monograph model of the office.

PL

Artykuł jest próbą analizy i zdefiniowania pojęcia kancelarii zbiurokratyzowanej jako przedmiotu badań. Przez ostatnie sto lat kancelaria była przedmiotem ożywionego zainteresowania nauki polskiej najpierw na potrzeby archiwistyki, a ostatecznie także dyplomatyki i historii administracji. Autor analizuje zjawisko kancelarii pod względem organizacji czynności kancelaryjnych, funkcji organizacji oraz jako system obsługi dokumentowej (system kancelaryjny). Ważnym punktem odniesienia do rozpoznania tego przedmiotu badań jest teoria cyklu życiowego dokumentu. Podsumowaniem rozważań jest zarys modelu monografii kancelarii.

Keywords

EN

office; bureaucracy; documentation system; archival science; diplomacy

PL

kancelaria; biurokracja; system kancelaryjny; archiwistyki; dyplomatyka

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Res Historica
• Year: 2023
• Issue: 55
• Pages: 335-350

Dates

published

2023

Contributors

author

Artur Górak

• Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, Polska

References

• Biernat C., Problemy archiwistyki współczesnej, Warszawa 1977.
• Biniaś-Szkopek M., Dyplomatyka jako NPH w nauczaniu archiwalnym – wczoraj i dziś, w: Archiwistyka cyfrowa i nauki pomocnicze historii w edukacji archiwalnej. Problemy edukacji archiwalnej, red. A. Kulecka, Warszawa 2016.
• Chmielewski Z., Polska myśl archiwalna w XIX i XX wieku, Warszawa–Szczecin 1994.
• Cisłowska S., System kancelaryjny prowadzenia akt tajnego współpracownika Służby Bezpieczeństwa w Polsce (1975-1990), „Wschodni Rocznik Humanistyczny” 2017, 14, 1.
• Dyplomatyka staropolska, red. T. Jurek, Warszawa 2015.
• Fiala Z., Diplomatika jedna nebo dve, „Archivni Časopis” 1960, 10.
• Górak A., Dawne formy dyplomatyczne w kancelariach na ziemiach polskich XIX w., w: Dyplomatyka staropolska, red. T. Jurek, Warszawa 2015.
• Górak A., Dokument – konstytutywne narzędzie biurokracji, w: Dzieje Biurokracji, t. 5, red. A. Gaca, A. Górak, Z. Naworski, Lublin–Toruń–Włocławek 2013.
• Górak A., Nauki pomocnicze historii jako nauki pomocnicze archiwistyki na UMCS, „Wschodni Rocznik Humanistyczny” 2018, 15, 2.
• Górak A., Rosyjska kancelaria akt spraw w urzędach lubelskiej gubernialnej administracji ogólnej w latach 1867–1918, Lublin 2008.
• Hlebionek M., Nauki pomocnicze historii w programie kierunku studiów archiwistyka i zarządzanie dokumentacją na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika, w: Archiwistyka cyfrowa i nauki pomocnicze historii w edukacji archiwalnej. Problemy edukacji archiwalnej, red. A. Kulecka, Warszawa 2016.
• Kancelaria organów władzy w Galicji, wstęp i oprac. A. Górak, K. Latawiec, Lublin 2012.
• Konarski K., Nowożytna archiwistyka polska i jej zadania, Warszawa 1929.
• Magier D., System biurokratyczny Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej w województwie bialskopodlaskim w latach 1975–1990, Siedlce 2013.
• Meisner H.O., Urkunden- und Aktenlehre der Neuzeit, Leipzig 1952.
• Nowożycki B., Teoria i praktyka archiwistyki USA, Warszawa 2017.
• Osiecka M., Kancelaria i archiwum. System kancelaryjny i archiwalny komisji rządowych w Królestwie Polskim w latach 1815–1867, Warszawa 2015.
• Pudłowski L., Archiwistyka a zarządzanie dokumentacją. Rola modeli cyklu życia i continuum dokumentacji w postrzeganiu wzajemnych związków, w: Zatrzymać przeszłość, dogonić przyszłość, red. W. Chorążyczewski, K. Stryjkowski, Warszawa 2013.
• Rostocki W., Kancelaria i dokumentacja aktowa urzędów administracji w Księstwie Warszawskim i Królestwie Polskim (do 1867 r.), Wrocław–Warszawa–Kraków 1964.
• Rostocki W., Kancelaria i dokumentacja aktowa urzędów administracji państwowej w Księstwie Warszawskim i Królestwie Polskim (do r. 1867), Wrocław 1964.
• Ryszewski B., Problemy i metody badawcze archiwistyki, Toruń 1985.
• Ryszewski B., Rozwój form kancelaryjnych w Polsce w XIX i XX wieku – stan badań i postulaty badawcze, w: Nauki pomocnicze historii na XI Powszechnym Zjeździe Historyków Polskich w Toruniu, red. A. Tomczak, Warszawa–Łódź 1976.
• Šebánek J., Fiala Z., Hledíkova Z., Česká diplomatika do r. 1848, Praha 1971.
• Skupenski K.A., Dokumentovedeniye ili diplomatika? That is the question, w: Dokument. Arkhiv. Istoriya. Sovremennost’. Materialy III Vserossiyskoy nauchno-prakticheskoy konferentsii. Ekaterinburg, 21–22 oktyabrya 2010 g., Ekaterinburg 2010 [Скупенски К.А., Документоведение или дипломатика? That is the question, w: Документ. Архив. История. Современность. Материалы III Всероссийской научно-практической конференции. Екатеринбург, 21–22 октября 2010 г., Екатеринбург 2010].
• Skupieński K., Biurokracja w średniowiecznej kancelarii?, w: Drogą historii. Studia ofiarowane profesorowi Józefowi Szymańskiemu w siedemdziesiątą rocznicę urodzin, red. P. Dymmel, K. Skupieński, B. Trelińska, Lublin 2001.
• Stelmach M., Kancelaria pruskich urzędów administracji państwowej na przykładzie Rejencji w latach 1808–1945, Szczecin 1982.
• Tomczak A., W sprawie zakresu dyplomatyki, w: Pamiętnik X Powszechnego Zjazdu Historyków Polskich. Referaty, t. 2, Warszawa 1968.
• Trojanowska M., Dokument nowożytny – zmiana formy czy funkcji?, w: Powstawanie – przepływ – gromadzenie informacji, Toruń 1978.

Identifiers

DOI

10.17951/rh.2023.55.335-350

Biblioteka Nauki

33913195