Plotki, pogłoski i legendy XVIII wieku jak elementy historii życia codziennego: postaci hetmanów ukraińskich w powieści Salomeі Pilsztyn-Rusieckiej Echo na świat podane procederu podróży i życia mego awantur... Pamiętnik

• Authors: Ігор Набитович
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Wspomnienia Salomeі Pichelstein-Rusieсkiej Echo na świat podane procederu podróży i życia mego awantur... Pamiętnik są bardzo interesującym źródłem nie tylko faktów historycznych, ale także ich recepcji w różnych warstwach społecznych. W Pamiętniku znalazły odzwierciedlenie liczne stereotypy, plotki o działaczach politycznych i religijnych tych krajów, które autorka odwiedziła, w tym także Ukrainy. Salomea Pilsztyn-Rusiecka opowiada o hetmanach ukraińskich Iwanie Mazepe i Kyryle Rozumowskim (Cyrylu Razumowskim) oraz jego bracie Aleksym, który był faworytem carycy Elżbiety I. Dzięki Pamiętnikom Salomeі Pichelstein-Rusieсkiej dowiadujemy się o faktach, których często nie odnajdujemy w oficjalnych źródłach historycznych. Opisane przez autorkę legendy, plotki, pogłoski i inne informacje nieoficjalne pozwalają odtworzyć panoramę życia społecznego w XVIII wieku.

EN

Memoirs of Salomea Pichelstein-Rusetska Adventures of My Life is very interesting source of not just historical facts as such, but their reception in various segments of society. In her records there is a reflection of functioning of stereotypes, rumors and gossip about prominent political and religious leaders of the countries she visited, including Ukraine. She told the story of Ivan Mazepa and Kyrylo Rozumovskyi, his brother Oleksiy – the secret husband of  Empress of Russian Empire Elizabeth I. The work of Salomea allows us to hear in the historical perspective what official historical sources did not keep records of. Thus, gossip, rumors, prejudices and legends of XVIII century let us see a panoptical panorama of society of that period.

RU

Мемуари Саломеї Пільштин-Русєцької Пригоди мого життя є надзвичайно цікавим джерелом не історичних фактів як таких, а їх рецепції у різних верствах суспільства. У її записах відображено функціонування стереотипів, поголосок та пліток щодо відомих політичних, релігійних діячів тих країн, які вона відвідувала, зокрема й України. Вона розповідає про гетьманів Івана Мазепу та Кирила Розумовського, його брата Олексія – потаємного чоловіка російської імператриці Єлізавети І. Твір Саломеї дозволяє почути в історичній перспективі те, чого не зберегли офіційні історичні джерела. Таким чином, плітки, пересуди, слухи, поголоски та перекази XVIII століття дозволяють побачити паноптичну панораму суспільства того періоду.

Keywords

PL

wspomnienia; plotki; legendy; Salomea Pilsztyn-Rusiecka; Iwan Mazepa; Kyryło Rozumowski; historia życia codziennego

EN

memoirs; rumors; legends; Salomea Pichelstein-Rusetska; Ivan Mazepa; Kyrylo Rozumovskyi; everyday life history

RU

мемуари; плітки; перекази; Саломея Пільштин-Русєцька; Іван Мазепа; Кирило Розумовський; історія повсякденности

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Studia Białorutenistyczne
• Year: 2015
• Volume: 9

Dates

published

2015

online

2016-02-26

Contributors

author

Ігор Набитович

References

• Byron George Gordon, Don Żuan, [perekł. z angl. Sawa Hołowaniwśkyj], Charkiw: Folio, 2004.
• Borszczak Ilko, Mazepa. Orłyk. Wojnarowśkyj: Istoryczni ese, Lwiw: Czerwona Kałyna, 1991.
• Chalebśkyj Pawło, Ukraina – ziemla kozakiw, Kyjew: Jarosławiw wał, 2009.
• Charłampowicz Kostiantyn Wasylowicz, Małorossijskoje wlijanije na wielikorusskuju cerkownuju żyzń, t. 1, Kazań 1914.
• Doncow Dmytro Iwanowycz, Het’man Mazepa w zachidnojewropejśkij literaturi, „Słowo і Czas” 1994, 4–5, s. 79–86.
• de Rulhière Claude Carloman, Istorija i aniekdoty rewolucyji w Rossii w 1762 g., [w:] Aleksandr Mielnikow, Piotr III, Moskwa: Mołodaja Gwardija, 2002, s. 451–499.
• Kuchowicz Zbigniew, Pierwsza lekarka polska – Regina Salomea Rusiecka, [w:] Idem, Wizerunki niepospolitych niewiast staropolskich XVI –XVIII wieku, Łódź: Wydawnictwo Łódzkie, 1972, s. 298–319.
• Maślanka Julian, Postać Mazepy w literaturze i sztuce europejskiej, „Krakowskie Zeszyty Ukrainoznawcze” 1993, 1–2, s. 41–49.
• Nabytowycz Іhor, Istoryczna proza jak predtecza proektu „istoriji powsiakdennosti„ ta „istoriji mientalnostej„: literatura ta istorija w poszukach cywilizacijnych ełemientiw buttia, „Wisnik Lwiwśkoho uniwersitetu”. Serija fiłołohiczna 2014, 60/1, s. 192–199.
• Pasek Jan Chrystozom, Pamiętniki, Warszawa: Iskry, 2009.
• Pilsztynowa Sałamieja, Awantury majho życcia, [pierakł.] Mikoła Chaustowicz, Minsk: Mastackaja litaratura, 1993.
• Putro Oleksij, Het’man Kyryło Rozumowśkyj ta joho doba (z istoriji ukraińśkoho derżawotworennia ХVІІІ st.): [u 2-ch cz.], cz. 1, DAKKKiM, Kyjiw 2008.
• Razumovsky Maria, Razumowscy. Rodzina na carskim dworze (1730–1815), [przekład z niem.] Sławomir Błaut, Warszawa: Noir Sur Blank, 2005.
• Roczniak Władysław, Power in Powerlessness: The Strange Journey and Career of Regina Salomea Pilsztynowa, „The Polish Review”, 53/1, s. 25–51.
• Wasilczikow Аleksand, Siemiejstwo Razumowskich, t. 1, Sankt-Pieterburg: Tipografia Stasiulewicza, 1880.

Identifiers

DOI

10.17951/sb.2015.9.135