Polskojęzyczny wiersz Kraków Adeli z Ustronia jako klucz do ustalenia autorstwa poematu Macocha

• Authors: Ірынa Багдановіч
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł prezentuje pionierską analizę literaturoznawczą środków wyrazu artystycz­ne­go i obrazowania poetyckiego wiersza Kraków, którego  rękopis datowany na 1850 rok, pod­pi­sa­ny pseudonimem Adela, został odnaleziony w jednej obwolucie z rękopisem znanego ano­ni­mowego poematu Macocha. Środki artystyczne wiersza Kraków, a także poematu Maco­cha pot­wierdzają tezę, że autorem obu utworów jest znana w owym czasie pisarka, Gabriela Puzynina (1815–1869).

EN

This article is the first literary analysis which shapes the specifics and means of poetics in the poem Krakow. The manuscript, in which the author used the pseudonym Adel, dates back to 1850. It was placed in the famous manuscript along with the well-known Belarusian anonymous poem Stepmom. The nature of artistic means used in the poem Krakow, suggests, that the real author of this work is the well-known writer Gabriel Puzynya (1815 – 1869). This conclusion confirms the author’s earlier statement that G. Puzynya is the most likely the author of the Belarusian poem Stepmom.

RU

У артыкуле ўпершыню праводзіцца літаратуразнаўчы аналіз вобразнай спецыфікі і сродкаў паэтычнага майстэрства верша Krakow, рукапіс якога быў падпісаны псеўданімам Адэля, датаваны 1850 годам і змяшчаўся ў адным канвалюце з рукапісам вядомай ананімнай беларускай паэмы Мачаха. Характар мастацкіх сродкаў, выкарыстаных у вершы Кракаў, дазваляе меркаваць, што яго аўтарам з’яўляецца вядомая на той час пісьменніца Габрыэля Пузыня (1815–1869). Такая акалічнасць дадаткова абгрунтоўвае высунутае раней аўтарам дадзенага артыкула сцверджанне, што Г. Пузыня – найбольш верагодная аўтарка беларускай паэмы Мачаха. 

Keywords

PL

Adela z Ustronia; poemat Macocha; wiersz Kraków; Gabriela Puzynina; atrybucja; pseudonim; białoruska poezja polskojęzyczna; poezja XIX wieku

EN

Adel of Ustron; the poem Stepmom; the poem Krakow; Gabriel Puzynya; attribution; pseudonym; Belarusian poetry in Polish; poetry of the XIXth century

RU

Адэля з Устроні; паэма Мачаха; верш Кракаў; Габрыэля Пузыня; атрыбуцыя; псеўданім; беларуская польскамоўная паэзія; паэзія ХІХ стагоддзя

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Studia Białorutenistyczne
• Year: 2015
• Volume: 9

Dates

published

2015

online

2016-02-26

Contributors

author

Ірынa Багдановіч

References

• Bahdanowicz Iryna, Adela ci Gabryela: sproba razhadki autarstwa paemy „Maczacha”, „Rodnaje słowa” 2007, 10, s. 14–18.
• Bahdanowicz Iryna, Pryjomy falkłornaj stylizacyji u paemie „Maczacha” Adeli z Ustroni, [u:] Falkłor i suczasnaja kultura, cz. 1, red. Iwan Rouda i insz., Міnsk: BDU, Міnsk 2011, s. 101–102.
• Bahdanowicz Iryna, Pytannie autarstwa paeny Maczacha, [u:] Nowaje słowa u litaraturaznaustwie i falkłarystycy; „Biełarusika=Albaruthenika” 31, red. I. Bahdanowicz, Міnsk: Czetyre czetwierti, 2012, s. 260–267.
• Bahdanowicz Iryna, Zahadka Adeli z Ustroni, Pracy Kafiedry historyji biełaruskaje litaratury Biełdziarżuniwiersiteta 7, Minsk: Prawa i ekanomika. 2006, s. 52–62.
• Kraju moj – Nioman. Grodzieńszczyna litaraturnaja, red. Danuta Biczel-Zahnietawa, Minsk: Mastackaja litaratura 1986.
• „Kuryer Wilenski = Виленскій Вестникъ” 28 lipca – 1 sierpnia 1850.
• Rękopis, Biblioteka Jagiellońska, 4597, III.
• Łojka Aleh, Rahojsza Wiaczasłau, Biełaruskaja litaratura ХІХ stahoddzia: Chrestamatyja, Minsk: Wyszejszaja aswieta, 1988.
• Maldzis Adam, Try miesiacy poszukau, znachodak i sustrecz, „Połymia” 1973, 7, s. 202–240.
• Maldzis Adam, Zahadka adnago rukapisnaha twora, „Hołas Radzimy”, 16 wierasnia 2010.
• Nienadawiec Alaksiej, Mifałahicznyja ujaulenni sławian ab wodnaj stychiji, [u:] Mifałohija. Duchounyja wierszy, Minsk: Biełaruskaja nawuka, 2003.
• Puzynina Gabriel, Dzieci Litewskie, ich słówka, odpowiedzi i postrzeżenia. Z prawdziwych wydarzeń zebrała Autorka w Imię Boże, Edycja druga poprawna i pomnożona 17 powiastkami, Wilno 1856.
• Rahojsza Wiaczasłau, Paetyczny słounik, Minsk: Wyszejszaja aswieta, 2004.
• Rasa niabiosau na ziamli tutejszaj: Biełaruskaja polskamounaja paezija ХІХ stahoddzia, red. Uładzimir Marchel, Minsk: Drukarnia imia J. Kołasa, 1998.

Identifiers

DOI

10.17951/sb.2015.9.149