Kulturowo-językowe dziedzictwo Podlasia - projekt badawczy Katedry Białorutenistyki Uniwersytetu Warszawskiego

• Authors: Nina Barszczewska
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Badanie Podlasia jest ważne ze względu na wielokulturowość, która z jednej strony stanowi o bogactwie danego regionu, a z drugiej – często utrudnia identyfikację narodową mieszkańców. Projekt Kulturowo-językowe dziedzictwo Podlasia realizowany jest w Katedrze Białorutenistyki Uniwersytetu Warszawskiego od stycznia 2013 roku. Głównym celem projektu jest zbadanie polsko-wschodniosłowiańskiej interferencji językowej i różnic historyczno-kulturowych. Dodatkowym wymiarem jest analiza zachowania się społeczności bilingwalnej w warunkach wielokulturowości pogranicza, na przykład konieczności wyboru odpowiedniego języka w różnych sytuacjach społecznych. Porównanie materiałów z lat 80. XX wieku oraz nagrań uzyskanych w 2013 roku pozwala na prześledzenie zmian, które zaszły w gwarach oraz obrzędach i tradycjach podlaskich na przestrzeni ostatniego 30-lecia.

EN

The Podlasie study is essential due to the multiculturalism in the area, which, on the one hand, determines the richness of the region, and on the other, leads to difficulties in identifying the population’s nationality. The CULTURAL-LINGUISTIC HERITAGE OF PODLASIE project has been carried out at the Department of Belarusian Studies at Warsaw University since January 2013. The main objective of the project is to investigate the Polish – East Slavic linguistic interference and the cultural-historical differences. Another dimension of the project is the analysis of behaviours in bilingual communities of the multicultural borderland, such as the necessity to select the appropriate language in various social situations. The comparison of research material from the 1980s and recordings obtained in 2013 enables tracing changes that have occurred in the local dialects, rituals and traditions of Podlasie over the last 30 years.

RU

Даследаванне Падляшша важнае з увагі на шматкультурнасць, якая, з аднаго боку, сведчыць пра багацце дадзенага рэгіёна, а з другога – часта ўскладняе нацыянальную ідэнтычнасць жыхароў. Праект Культурна-моўная спадчына падляшша рэалізуецца Кафедрай беларусістыкі Варшаўскага ўніверсітэта cа студзеня 2013 года. Галоўнай яго мэтай з’яўляецца даследаванне польска-ўсходнеславянскай моўнай інтэрферэнцыі і гістарычна-культурнай дыферэнцыяцыі. Дадатковым вымярэннем з’яўляецца аналіз паводзін білінгвальнага грамадства ва ўмовах шматкультурнага памежжа, напрыклад, неабходнасці выбару мовы i розных сацыяльных сітуацыях. Параўнанне матэрыялаў з 80-х гадоў ХХ стагоддзя ды запісаў з 2013 года дазваляе назіраць змены, якія адбыліся ў падляшскіх гаворках, абрадах і традыцыях за апошнія 30 гадоў.

Keywords

PL

gwary; Podlasie; pogranicze; tożsamość; wielokulturowość

EN

dialects; Podlasie; borderland; identity; multiculturalism

RU

гаворкі; Падляшша; памежжа; тоеснасць; шматкультурнасць

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Studia Białorutenistyczne
• Year: 2016
• Volume: 10

Dates

published

2016

online

2016-12-22

Contributors

author

Nina Barszczewska

References

• Barszczewska, N. (1983). Obrzęd weselny na Białostocczyźnie. Charakterystyka semantyczno-porównawcza. Studia z Filologii Rosyjskiej i Słowiańskiej. Językoznawstwo, 11, s. 113–132.
• Barszczewska, N. (1994). Białoruski system gwarowy pięciu wsi na Białostocczyźnie (na materiale leksykalnym związanym z narodzinami dziecka. W: W. Piłat (red.), W kręgu kultury białoruskiej (s. 159–168). Olsztyn: Wydawnictwo WSP.
• Barszczewska, N. (2009). Język białoruski w Polsce – historia i stan obecny. Acta Polono-Ruthenica, XIV, s. 339–351.
• Barszczewska, N. (2012). Situacyja belaruskaj movy u Polszczy. Belarusika = Albaruthenica, 32, s. 342–353.
• Barszczewska, N., Głuszkowska, J., Jasińska, T., Smułkowa, E. (1992). Słownik nazw terenowych północno-wschodniej Polski, 1–2. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
• Barwiński, M. (2004). Podlasie jako pogranicze narodowościowo-wyznaniowe. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Budźko, I. (2007). Linhvistyczny i sacyjalinhvistyczny charakter belaruskaha pameżża. Da pastanouki problemy. W: E. Smułkowa, A. Engelking (red.), Pogranicza Białorusi w perspektywie interdyscyplinarnej (s. 259–280). Warszawa: Wydawnictwo DiG.
• Czykwin, E. (2000). Białoruska mniejszość narodowa jako grupa stygmatyzowana. Białystok:
• Wydawnictwo Uniwersyteckie Trans Humana.
• Dejna, K. (1976). Językowa przynależność gwar brzesko-pińskich. W: K. Bajor (red.), Języki i literatury wschodniosłowiańskie (s. 13–20), Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Glinka, S., Obrębska-Jabłońska, A., Siatkowski, J. (red.). (1980). Atlas gwar wschodniosłowiańskich Białostocczyzny, I. Warszawa: Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk.
• Mironowicz, E. (2000). Świadomość narodowa ludności prawosławnej Białostocczyzny. W: E. Smułkowa, A. Engelking (red.), Język a tożsamość na pograniczu kultur (s. 50–55). Białystok: Katedra Kultury Białoruskiej Uniwersytetu w Białymstoku.
• Nikitorowicz, J. (1995). Pogranicze, tożsamość, edukacja międzykulturowa. Białystok: Wydawnictwo Uniwersyteckie Trans Humana.
• Radzik, R. (2002). Kim są Białorusini? Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
• Sadowski, A. (1995). Pogranicze polsko-białoruskie. Tożsamość mieszkańców. Białystok: Wydawnictwo Uniwersyteckie Trans Humana.
• Sajewicz, M. (1997). O białorusko-ukraińskiej granicy językowej na Białostocczyźnie. Rozprawy Slawistyczne, 12, s. 91–107.
• Sajewicz, M. (2002). Derywacja sufiksalna osobowych nazw subiektów w nadnarwiańskich gwarach białoruskich Białostocczyzny. Deverbativa deadiectiva. Lublin: Wydawnictwo
• UMCS.
• Smułkowa, E. (2002). Białoruś i pogranicza. Studia o języku i społeczeństwie. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
• Smułkowa, E. (2011). Sytuacja socjolingwistyczna i proces konwergencji języków na Brasławszczyźnie w świetle badań terenowych (1997–2007). W: E. Smułkowa (red.), Brasławszczyzna. Pamięć i współczesność, 1, Historia regionu. Charakterystyka socjolingwistyczna. Świadectwo mieszkańców (s. 101–140). Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
• Straczuk, J. (2008). Wielojęzyczność pogranicza: od tutejszości do nowej lokalności. W: A. Engelking, E. Golachowska, A. Zielińska (red.), Tożsamość – Język – Rodzina. Z badań na pograniczu słowiańsko-bałtyckim (s. 95–107). Warszawa: Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy.
• Szwed, R. (2010). Kultura i tożsamość wschodniego pogranicza Polski. Sprawy Narodowościowe. Seria Nowa, 36, s. 51–76.
• Urzędowy rejestr gmin, w których używany jest język pomocniczy. Mniejszości narodowe i etniczne. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji.
• Wiśniewski, J. (1980). Zarys dziejów osadnictwa na Białostocczyźnie. W: S. Glinka, A. Obrębska-Jabłońska, J. Siatkowski (red.), Atlas gwar wschodniosłowiańskich Białostocczyzny (t. 1, s. 14–27). Warszawa: Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk.
• Załużny, P. (1960). Jak źnikajuć Belarusy j inszyja narody SSSR. Baćkauszczyna, 8(492), s. 2.

Identifiers

DOI

10.17951/sb.2016.10.263