Rosyjska wizja narodu ogólnoruskiego

• Authors: Ryszard Radzik
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł poświęcony jest rosyjskiej wizji wspólnoty zwanej przez Rosjan narodową, ogólnoruską, trójjedynym ruskim narodem. Dokładniej: dotyczy on postrzegania przez Rosjan dwóch pozostałych elementów wspólnoty w oparciu o najnowsze badania socjologiczne, zwłaszcza Analitycznego Centrum Jurija Lewady jako instytucji, której ustalenia cieszą się uznaniem. Część rozważań dotyczy historycznych uwarunkowań odnoszenia się przez Rosjan do obu słowiańskich sąsiadów. Jak Rosjanie postrzegali Ukraińców i Białorusinów zależało, od tego, w jakich kategoriach odbierali oni samych siebie, z perspektywy: władzy (dynastycznej, feudalnej, absolutnej, totalitarnej), religii (prawosławia), historii (Ruś Kijowska), państwa (ponadetnicznego Piotra I), narodu (nacjonalizmu państwowego bądź etnicznego) czy kultury (wysokiej, wywyższającej ich w stosunku do społeczeństw o niepełnej strukturze społecznej). Znaczenie poszczególnych elementów treściowych wymienionych kategorii podlegało ewolucji na przestrzeni wieków.

EN

The article offers a discussion of the Russian concept of the community to which Russians refer as ‘national’, ‘pan-Russian’, or the ‘threefold nation of Rus’. Focused on the Russian perception of the other two components of such a community, Ukrainians and Belarusians, the study draws on the latest sociological surveys, mainly those conducted by the Levada Centre, a Moscow-based independent research organisation respected for its quality opinion polls. The discussion also presents historically conditioned factors shaping the Russian perception of the two Slavic neighbours, which was greatly dependent on Russian self-awareness in terms of such dimensions as power (dynastic, feudal, autocratic, totalitarian), religion (Orthodoxy), history (Kievan Rus’), state (the supra-ethnic empire of Peter I), nation (state or ethnic nationalism), and culture (high culture characterised by an idea of superiority over societies with incomplete social structure). The significance of individual content elements of these categories was subject to historical evolution during the period under discussion.

RU

Артыкул прысвечаны расійскаму бачанню супольнасці названай рускімі нацыянальнай, агульнарускай, трыадзіным рускім народам. Дакладней: успрыманню імі двух астатніх элементаў супольнасці – украінцаў і беларусаў – абапіраючыся на найноўшыя сацыялагічныя даследаванні, асабліва Аналітычнага цэнтра Юрыя Левады, як той сацыялагічнай установы, даследчыя вынікі якой карыстаюцца прызнаннем. Частка разважанняў тычыцца гістарычных абумоўленасцей стаўлення рускіх да сваіх славянскіх суседзяў. Тое, як рускія ўспрымалі украінцаў і беларусаў залежала перадусім ад таго, у якіх катэгорыях яны ўспрымалі сябе: улады (дынастычнай, феадальнай, абсалютнай, таталітарнай), рэлігіі (праваслаўя), гісторыі (Кіеўская Русь), дзяржавы (па-над этнічнага Пятра І), народа (нацыяналізму дзяржаўнага або этнічнага), культуры (высокай, узвышаючай іх адносна грамадстваў з няпоўнай сацыяльнай структурай). Значэнне паасобных зместавых элементаў пералічаных катэгорый эвалюцыянавала на працягу абмеркаваных стагоддзяў.

Keywords

PL

naród ogólnoruski; Słowianie Wschodni; stereotypy narodowe/etniczne; badania Centrum Lewady

EN

All-Russian nation; East Slavs; national/ethnic stereotypes; Levada–Centre surveys

RU

агульнарускі народ; усходнія славяне; нацыянальныя/этнічныя стэрэатыпы; даследаванні Левада-Цэнтра

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Studia Białorutenistyczne
• Year: 2016
• Volume: 10

Dates

published

2016

online

2016-12-22

Contributors

author

Ryszard Radzik

References

• Awierianow-Minskij, K. (2015). Biełorusskij nacyonalizm i Russkij mir: budiet li majdan w Minskie? Żurnalistskaja Prawda, 7.10.2015. Pobrano z http://jpgazeta.ru/belorusskiynatsionalizm-i-russkiy-mir-budet-li-maydan-v-minske/ (dostęp: 11.10.2015).
• Carrère d’Encausse, H. (2014). Euroazjatyckie imperium. Historia Imperium Rosyjskiego od 1552 do dzisiaj. Przeł. K. Antkowiak. Kęty: Wydawnictwo Marek Derewiecki.
• Dugin. (2009). Ukrainskaja nacyja była sozdana polakami, cztoby dosażdat’ russkim (2009), Jewrazija, 25.09.2009. Pobrano z http://evrazia.org/news/9932.
• Gaman-Golutvina, O. (2010). Russia and Common Neighborhoods, wykład podczas konferencji The European Union and Russia in the Post-Soviet Area: Shared Neighbourhood or Battlefield of Influence?, Forli, 22–23.10.2010.
• Goriaszko, S. (2016). Rossijanie i ukraincy razoszlis’ w ocenkie wojny i mira. Gazieta „Kommiersant”, 39, z 10.03.2016. Pobrano z http://www.kommersant.ru/doc/2933366 (dostęp: 12.03.2016).
• Heller, M. (1997). Historia Imperium Rosyjskiego, przeł. E. Melach i T. Kaczmarek. Warszawa: Książka i Wiedza.
• Hörr, G. (2016). „Nationale Schizophrenie”. Was Russland vom Westen trent, n-tv, 27.04.2016. Pobrano z: http://www.n-tv.de/politik/Was-Russland-vom-Westen-trennt-article17572371.html (data dostępu: 10.05.2016).
• Kazimierczyk, J. (2008). Zrozumieć Rosję. Uniwersalizm w kulturze Rusi od IX do XVI wieku. Kraków: Avalon.
• Korczenkowa, N., Goriaszko, S. (2016). Każdyj czetwiortyj boitsia dielitsia mnienijem s socyołogom. Kommiersant, 22.01.2016. Pobrano z: http://www.kommersant.ru/doc/2897562 (data dostępu: 10.03.2016).
• Kudors, A. (2015). „Krievu pasaule” – no maigās varas koncepta līdz kara pamatojumam, Sargs.lv, 16.04.2015. Pobrano z: http://www.sargs.lv/Viedokli/2015/04/16–01.aspx#lastcomment (data dostępu: 14.10.2015).
• Kudors, А. (2015). „Russkij mir” – ot koncepcyi „miagkoj siły” dо obosnowanija wojny, inosmi.ru. Pobrano z: http: //inosmi.ru/sngbaltia/20150417/227571026.html (data dostępu: 14.10.2015).
• Nawalnyj, A. (2012). Ukraincy i ruskije – odin i tot że narod. Cenzor.niet, 11.02.2012. Pobrano z: http://censor.net.ua/ news/197005/navalnyyi_ukraintsy_i_russkie_odin_i_tot_je_narod
• Obszczestwiennoje mnienije – 2015. Jeżegodnik (2016). Moskwa: Analiticzeskij Centr Jurija Lewady.
• Paszkiewicz, P. (1994). W cieniu tronu i ołtarza. Polityka imperialna Rosji i jej aspekty rusyfikacyjne (fazy i przejawy). W: D. Konstantynow i P. Paszkiewicz (red.), Kultura i polityka. Wpływ polityki rusyfikacyjnej na kulturę zachodnich rubieży Imperium Rosyjskiego (1772–1915) (s. 7–27). Warszawa: Instytut Sztuki PAN.
• Pipes, R. (2006). Rosja carów. Przeł. W. Jeżewski. Warszawa: Wydawnictwo Magnum.
• Riabczuk, M. (2013). Prawie jeden naród? Jak Rosjanie patrzą na Ukrainę. Więź, 3, s. 146–155.
• Riabczuk, M. (2015). „Wspaniały lud słowiański”. Rosyjskie stereotypy Ukraińców od wyobraźni imperialnej do postimperialnej rzeczywistości. W: R. Kusek, J. Purchla, J. Sanetra-Szeliga (red.), Narody & stereotypy 25 lat później. Nowe granice, nowe horyzonty (s. 222–249). Kraków: Międzynarodowe Centrum Kultury.
• Radzik, R. (2014). Trójjedyny naród ruski czy odrębne wspólnoty narodowe? Przegląd Wschodni, 13(2), s. 253–301.
• Sahanowicz, H. (2001). Historia Białorusi do końca XVIII wieku. Przeł. H. Łaszkiewicz. Lublin: Instytut Europy Środkowo-Wschodniej.
• Saganowicz, G. (1993). „Russkij wopros” s toczki zrienija biełorusa. Narodnaja Gazeta, 30.04.1993.
• Serczyk, W. (1979). Historia Ukrainy. Wrocław: Ossolineum.
• Serczyk, W. (1983). Katarzyna II – carowa Rosji. Wrocław: Ossolineum.
• Tierieszkowicz, P. (1992). Russkije w Biełarusi: postinternacyonalistskaja riefleksija. Nioman, 6, s. 164–176. Pobrano z: http://pawet.net/library/o_reflections/17a/Терешкович_П._ Русские_в_Беларуси.html (data dostępu: 22.01.2016).
• Torbakow, I. (1998). Swój czy obcy? Stereotyp Ukraińca w Rosji XVII–XVIII wieku. Zeszyty Historyczne, 125, Paryż: Instytut Literacki, s. 101–120.
• U Maskwie ambasadu Ukrainy zakidali jajkami pad kryki: „Precz z naszaha Kijewu!”. Radyjo Swoboda. Pobrano z: http://www.svaboda.org/content/article/27592599.html (data dostępu: 07.03.2016).
• Zajączkowski, W. (2009). Rosja i narody. Ósmy kontynent. Szkic dziejów Eurazji. Warszawa: Wydawnictwo MG.
• Zientara, B. (1985). Świt narodów europejskich. Powstawanie świadomości narodowej na obszarze Europy pokarolińskiej. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
• Zurabow (2010, „Russkije i ukraincy – eto jedinyj narod”. ForUm, 15.06.2010. Pobrano z: http://www.for-ua.com/politics/2010/06/15/113250.html.
• http://www.patriarchia.ru/db/text/928446.html (dostęp: 03.11.2009).
• https://lurkmore.to https://ru.wikipedia.org/wiki/Луркоморье
• http://lukomore.org/lurk/Украинцы http://www.koerber-stiftung.de/internationale-verstaendigung/im-fokus-russland-in-uropa/publikationen.html

Identifiers

DOI

10.17951/sb.2016.10.55