Wschodnie chrześcijaństwo na Polesiu w twórczości Józefa Ignacego Kraszewskiego

• Authors: Anna Kołbuk
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Józef Ignacy Kraszewski, jeden z najwybitniejszych polskich pisarzy XIX w., przez wiele lat był związany z polskim, białoruskim i ukraińskim Polesiem. Ta uboga ekonomicznie kraina cechowała się wyizolowaniem od innych obszarów Europy Wschodniej, ale i znaczną wielokulturowością religijną oraz etniczną. Pod względem religijnym dominowało tu wschodnie chrześcijaństwo, a pod względem narodowym przeważała chłopska ludność, którą określano mianem ruskiej. Charakterystyczne było wolne tempo przemian społeczno-gospodarczych.  W tekstach literackich autorstwa Kraszewskiego związanych z Polesiem znajdujemy wiele odniesień do panującego na tym terenie marazmu gospodarczego i społecznego. Kraszewski w pewnym stopniu winą za ten stan rzeczy obarczał konserwatywne wschodnie chrześcijaństwo, którego przedstawiciele hołdowali tradycyjnemu modelowi życia.

EN

Józef Ignacy Kraszewski, one of the most prominent Polish writers of the nineteenth centu­ry, was associated with Polish, Belarussian and Ukrainian Polesie for a long time in his life. This economically poor region was characterized by isolation from other parts of Eastern Europe and, also, by considerable religious and ethnic multiculturalism. In terms of religion, Eastern Christianity predominated there, and from the national point of view – the peasant population called Ruthenians. A characteristic feature for Polesie in the nineteenth century was a very slow pace of socio-economic changes. In the literary texts by Józef Ignacy Kraszewski about Polesie we can find many references to the economic and social stagnation in this area. Kraszewski, to some extent, blamed for this very conservative Eastern Christianity upheld in the traditional existence of the people living in Polesie.

RU

Юзаф Ігнацы Крашэўскі – адзін з найбольш вядомых польскіх пісьменнікаў ХІХ в., на працягу шматлікіх гадоў быў звязаны з польскім, беларускім і ўкраінскім Палессем.Гэтая бедная, у гаспадарчым плане, краіна характарызавалася ізаляцыяй ад іншых раёнаў Усходняй Еўропы, а таксама рэлігійнай і этнічнай шматкультурнасцю.Пераважала тут усходнехрысціянскае веравызнанне, а сялянскае насельніцтва называлася рускім.Вель­мі вольна адбываліся на Палессі грамадска-эканамічныя пераўтварэнні, У літаратурных тэкстах Юзафа Ігнацыя Крашэўскага, прысвечаных Палессю, знойдзем шмат інфармацыі на тэму эканамічнага і грамадскага маразму на гэтым абшары.Крашэўскі вінаваціў за тое кансерватыўнае ўсходняе хрысціянства, прадстаўнікі якога былі прыхільнікамі трады­цыйнай мадэлі жыцця.

Keywords

PL

Józef Ignacy Kraszewski, Polesie, chrześcijaństwo wschodnie

EN

Józef Ignacy Kraszewski, Polesie, Eastern Christianity

RU

Юзаф Ігнацы Крашэўскі, Палессе, усходняе хрысціянства

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Studia Białorutenistyczne
• Year: 2017
• Volume: 11

Dates

published

2017

online

2018-03-21

Contributors

author

Anna Kołbuk

References

• Źródła:
• Kraszewski, Józef Ignacy. (1840). Wspomnienia Wołynia, Polesia i Litwy. Wilno: Nakład i Druk T. Glücksberg.
• Kraszewski, Józef Ignacy. (1954). Budnik. Warszawa: „Czytelnik”.
• Kraszewski, Józef Ignacy. (1955). Jermoła. W: Powieści ludowe (s. 345–498). T. 2. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.
• Kraszewski, Józef Ignacy. (1988). Ulana. Wrocław: Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich.
• Kraszewski, Józef Ignacy. (1990). Macocha. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.
• Kraszewski, Józef Ignacy. (1991). Czercza mogiła. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie.
• Opracowania:
• Bachórz, Józef. (1992). Józef Ignacy Kraszewski. W: Obraz literatury polskiej XIX i XX wieku. Seria 3. T. 3. Warszawa: Instytut Badań Literackich.
• Bazylow, Ludwik. (1985). Historia Rosji. T. 2. Wrocław: Ossolineum.
• Bieńkowski, Leon. (1969). Organizacja Kościoła wschodniego w Polsce. W: Jerzy Kłoczowski (red.). Kościół w Polsce. T. 2. Wieki XVI–XVIII. Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy „Znak”.
• Brigadin, P. I. i Łukaszewicz, A. M. (2009). Minskije gubiernatory: istorija własti. Minsk: GIUST BGU.
• Chlebowski, Bronisław, Walewski Władysław (red.). (1880, 1882, 1885, 1886, 1892). Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. T. 1, 3, 6, 7, 12. Warszawa.
• Danek, Wincenty. (1976). Józef Ignacy Kraszewski: zarys biograficzny. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.
• Kolberg, Oskar. (1968). Dzieła wszystkie. T. 52. Białoruś – Polesie. Wrocław–Poznań: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.
• Kołbuk, Witold, Kołbuk, Anna. (2015). Życie codzienne na probostwie unickim na ziemiach nadbużańskich w XVIII i XIX wieku. Lublin: Wydawnictwo KUL.
• Kołbuk, Witold. (1991). Trzy kasaty unii kościelnej: 1795, 1839, 1875 – różnice i podobieństwa. Zeszyty Naukowe KUL, 34, 1–2, s. 3–12.
• Kołbuk, Anna. (2015). Likwidacja unii cerkiewnej na Białorusi według Wasyla Lencyka. Studia Białorutenistyczne, 9, s. 23–40.
• Kosmanowa, Bogumiła. (2002). Dziennikarz i pisarz polityczny. Z badań nad twórczością Józefa Ignacego Kraszewskiego. Poznań: Holding Edukacyjny Paweł Pietrzyk.
• Krajewska, Maria. (2007). Józef Ignacy Kraszewski na Wołyniu. Matieriały i doslidżennia z archieołogii Prikarpattia i Wołyni, 11, s. 304–398.
• Lencyk, Vasyl. (1966). The Eastern Catholic Church and czar Nicholas I. Roma–New York: Ukrainian Catholic University Press.
• Materiały dlia geografii i statistiki Rosii, sobrannyje oficerami Gienieralnogo sztaba. (1864). Minskaja gubiernija: [w 2 cz.]. Sostawił Gienieralnogo sztaba podpułkownik I. Zielienskij. Wojennaja tipografija.
• Osiecka, Teresa. (1972). Kraszewski Józef Ignacy. W: Irena Treichel (red.). Słownik pracowników książki polskiej (s. 468–469). Warszawa–Łódź: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Sahanowicz, Hienadz (2001). Historia Białorusi. T. 1. Lublin: Instytut Europy Środkowo-Wschodniej.
• Tereszkowicz, P. W. (2004). Etniczeskaja istorija Biełarusi XIX-naczała XX w. W kontiekstie Centralno-Wostocznoj Jewropy. Minsk: BGU.
• Tomaszewski, Stefan. (1988). Wstęp. W: Józef Ignacy Kraszewski. Ulana. Powieść poleska. Wrocław–Warszawa: Ossolineum.

Identifiers

DOI

10.17951/sb.2017.11.29