Poezja białoruskojęzyczna Miry Łukszy: intencje świadomości artystycznej

• Authors: Ala Bradzikhina
• Languages of publication: EN

Abstracts

EN

The article considers the specificities of the author's artistic consciousness intentionality in the example of Belarusian-language lyrics by Mira Luksha. It underlines that fear in a variety of versions is the most important engine of the character's lyrical feelings. She demonstrates passionarity in defending her patriotic and moral values. Particular attention is paid to understanding the physicality and its functions in the poetic text: touching the perception mode as the main method of the lyrical character’s reality exploration; concentration on the human body destructiveness as the way to identify internal pain; the suitability of body images for the disclosure of philosophical and religious-philosophical problems. Understanding loneliness as the inevitable finale of any human story (love, struggle, or even existence in general), the poetess consciously chooses loneliness for her lyrical heroine and at the same time declares the exceptional importance of love for a man. Corporeality is one of the clear intentions of M. Luksha's artistic consciousness in combination with the idea of identity, kinship and unity of the living and inanimate world, anthropomorphism forms the main principle of interaction of the lyrical heroine with the surrounding reality - tactile. Her bodily sensations are characterized by intensity and acuteness. The main features of M. Luksha’s style are also highlighted. They were a result from the intentions mentioned above: conciseness, paradoxicalness, the picture graphicness, emotional economy, and aphoristic nature.

PL

Artykuł został poświęcony cechom intencjonalności świadomości autora na przykładzie poezji białoruskojęzycznej Miry Łukszy. Jak wykazało badanie, w analizowanych utworach literackich strach nierzadko wpływa na stan psychiczny lirycznej bohaterki, stojącej w obronie wyznawanych wartości patriotycznych i moralnych. Autor artykułu szczególną uwagę zwraca na fizyczność i jej funkcje w tekście poetyckim, percepcję dotykową jako główne narzędzie eksploracji lirycznej rzeczywistości, destrukcyjność ciała ludzkiego jako źródło bólu wewnętrznego; role stanów cielesnych w opisie problemów filozoficznych i religijno-filozoficznych. Rozumiejąc samotność jako nieuchronny finał każdej ludzkiej historii (miłości, walki, a nawet egzystencji jako całości), poetka z charakterystycznej dla niej trafną paradaksalnością sformułowań świadomie wybiera samotność dla swojej lirycznej bohaterki, a jednocześnie podkreśla wyjątkową ważność miłości w życiu człowieka. Cielesność jako jedna z wyraźnych intencji artystycznej świadomości M. Łukszy w połączeniu z myślą o identyczności, pokrewieństwie i jedności świata żywego i martwego, antropomorfizm stanowi podstawową zasadę lirycznej interakcji bohaterki z otaczającą rzeczywistością – takrylną. Jej doznania cielesne charakteryzują się niezwykłą intensywnością i czułością. Wyróżniono cechy stylu M. Łukszy, związane z wyżej wymieniononymi intencjami: lakoniczność, paradoksalność, graficzność obrazu, oschłość emocjonalna, aforystyczność.

RU

У артыкуле на прыкладзе беларускамоўнай лірыкі Міры Лукшы выяўляюцца асаблівасці інтэнцыянальнасці аўтарскай мастацкай свядомасці. Падкрэсліваецца, што страх у разнастайных мадыфікацыях служыць важнейшым рухавіком лірычнага перажывання гераіні, якая надзелена пасіянарнасцю ў адстойванні сваіх патрыятычных і маральных каштоўнасцей. Асаблівая ўвага надаецца асэнсаванню цялеснасці і яе функцый у паэтычным тэксце: дотыкаваму модусу ўспрыняцця як асноўнаму спосабу асваення лірычнай гераіняй акаляючай рэчаіснасці; засяроджанасці на дэструктыўнасці чалавечага цела як спосабу выяўлення ўнутранага болю; прыдатнасці для вобразнага ўвасаблення філасофскай і рэлігійна-філасофскай праблематыкі. Разумеючы адзіноту як непазбежны фінал любой чалавечай гісторыі (кахання, змагання ці нават існавання ў цэлым), паэтка з уласцівай ёй трапнай парадаксальнасцю фармуліровак свядома выбірае для сваёй лірычнай гераіні самоту і разам з тым сцвярджае выключную важнасць для чалавека кахання. Цялеснасць як адна з выразных інтэнцый мастацкай свядомасці М. Лукшы ў спалучэнні з уяўленнем пра тоеснасць, роднасць і еднасць жывога і нежывога свету, антрапамарфізм фарміруюць базавы прынцып узаемадачыненняў лірычнай гераіні з акаляючай рэчаіснасцю – тактыльны. Яе цялесныя адчуванні характарызуюцца інтэнсіўнасцю і абвостранасцю. Адзначаюцца асноўныя адметнасці стылю М. Лукшы, абумоўленыя згаданымі вышэй інтэнцыямі: лаканізм, парадаксальнасць, графічнасць малюнка, эмацыянальная эканомнасць, афарыстычнасць.

Keywords

EN

Mira Luksha; lyrics; intentions of artistic consciousness; fear; physicality

PL

Mira Łuksza; poezja; intencje świadomości artystycznej; strach; fizyczność

RU

Міра Лукша; лірыка; інтэнцыі мастацкай свядомасці; страх; цялеснасць

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Studia Białorutenistyczne
• Year: 2020
• Volume: 14

Dates

published

2020

online

2020-12-15

Contributors

author

Ala Bradzikhina

References

• List of sources
• Lukša, Mìra. (1993). Zamova. Belaruskaâ Ìntèrnèt-Bìblìâtèka Kamunikat. [Лукша, Міра. (1993). Замова. Беларуская Інтэрнэт-Бібліятэка Kamunikat]. Taken from: http://kamunikat.org/usie_knihi.html?pubid=13807 (accessed: 21.04.2019).
• Lukša, Mìra. (1994). Ëscʹ. Belaruskaâ Ìntèrnèt-Bìblìâtèka Kamunikat. [Лукша, Міра. (1994). Ёсць. Беларуская Інтэрнэт-Бібліятэка Kamunikat]. Taken from: http://kamunikat.org/usie_knihi.html?pubid=3926 (accessed: 21.04.2019).
• Łuksza, Mira. (2017). Радаслоў = Rodosłów. Warszawa: Wydawnictwo Książkowe IBiS.
• References
• Lìtanketa Svabody: Mìra Lukša. (2015). [Літанкета Свабоды: Міра Лукша]. Taken from: https://www.svaboda.org/a/27094566.html (accessed: 21.04.2019).
• Rublevskaâ, Lûdmila. (2012). I duša s dušoû govorit. SB-BY. Knižnyj navigator. [Рублевская, Людмила. (2012). И душа с душою говорит. SB-BY Книжный навигатор]. Taken from: https://www.sb.by/articles/i-dusha-s-dushoyu-govorit.html (accessed: 23.04.2019).
• Sâmënava, Ala. (2007). Sproba adčucʹ duhoǔnuû rèalʹnascʹ neadčutaga. Advolʹny èkspromt. In: Ân Čykvìn (ed.). Šlâh pa pramoj času: Da gìstoryì belaruskaj lìtaratury Polʹščy 1958–2008 gg. (pp. 73–94). Belastok: Belaveža. [Сямёнава, Ала. (2007). Спроба адчуць духоўную рэальнасць неадчутага. Адвольны экспромт. У: Ян Чыквін (рэд.). Шлях па прамой часу: Да гісторыі беларускай літаратуры Польшчы 1958–2008 гг. (с. 73–94). Беласток: Белавежа].

Identifiers

DOI

10.17951/sb.2020.14.215-232