Дзяды Адама Міцкевіча ў беларускіх перакладах

• Authors: Siarhei Minskevich

Title variants

PL

„Dziady” Adama Mickiewicza w przekładach białoruskich

EN

Mickiewicz's Poem “Forefathers' Eve” in Belarusian Translations

Abstracts

EN

This article discusses the history of translations of Adam Mickiewicz's poem Dziady (Forefathers' Eve) into the Belarusian language. Parts II and IV of the poem, written and published first, were created simultaneously with Adam Mickiewicz's ballad Romantyczność (Romance). This ballad is considered the manifesto of romanticism in Polish and Belarusian literature. Poem Dziady (Forefathers' Eve) contains quotes from this ballad, the main ideas of the works coincide. In fact, the poem Dziady (Forefathers' Eve) is an extended manifesto of romanticism. It is patriotic romanticism. Most of the heroes of the poem act on their own land. These are local peasants, Lithuanian-Belarusian youth. The poem describes Belarusian folk rituals. Therefore, the translation of the poem into Belarusian is important for Belarusian literature and culture. The author of the article gives a chronicle of translations of fragments of the poem into Belarusian, as well as performances of the poem in Belarusian theatres.

RU

У артыкуле разглядаецца гісторыя перакладаў на беларускую мову паэмы Адама Міцкевіча Дзяды (Dziady). Часткі II і IV паэмы, напісаныя і апублікаваныя першымі, былі створаны адначасова з баладай Адама Міцкевіча Рамантычнасць (Romantyczność). Гэтая балада лічыцца маніфестам рамантызму ў польскай і беларускай літаратуры. Паэма Дзяды змяшчае цытаты з гэтай балады, асноўныя ідэі твораў супадаюць. Па сутнасці, паэма Дзяды - пашыраны маніфест рамантызму. Рамантызму „патрыяцэнтрычнага”. Большасць герояў паэмы дзейнічаюць на сваёй зямлі. Гэта мясцовыя сяляне, літоўска-беларуская моладзь. У паэме апісваюцца беларускія народныя абрады. Таму пераклад паэмы на беларускую монаву важны для беларускай літаратуры і культуры. Аўтар артыкула прыводзіць хроніку перакладаў фрагментаў паэмы на беларускую мову, а таксама ўзнаўляе гісторыю пастановак паэмы ў беларускіх тэатрах.

PL

Tematem artykułu są pochodzące z różnych lat przekłady poematu Adama Mickiewicza Dziady na język białoruski. Najstarsze napisane i wydane części poematu, tj. II oraz IV, powstały w tym samym czasie, co uważana za manifest polskiego i białoruskiego romantyzmu ballada Romantyczność. Obydwa utwory wiele łączy: w jednym i drugim występują podobne idee, ponadto poemat Dziady zawiera fragmenty Romantyczności. W swojej istocie poemat Mickiewicza jest rozszerzonym oraz nacechowanym patriotycznie manifestem romantyzmu. Większość bohaterów Dziadów to związani ze swoją ziemią miejscowi chłopi albo litewsko-białoruska młodzież. W poemacie zostały opisane białoruskie obrzędy ludowe, dlatego przekłady poematu na język białoruski zajmują znaczące miejsce w literaturze i kulturze Białorusi. Autor artykułu prezentuje kronikę przekładów fragmentów Dziadów na język białoruski oraz omawia inscenizacje poematu w teatrach białoruskich.

Keywords

EN

romanticism; literary translation; manifesto; folk rituals; theatrical performances; Adam Mickiewicz

PL

romantyzm; przekład artystyczny; manifest; obrzęd ludowy; inscenizacja teatralna; Adam Mickiewicz

RU

рамантызм; мастацкі пераклад; маніфест; народны абрад; тэатральная пастаноўка; Адам Міцкевіч

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Studia Białorutenistyczne
• Year: 2022
• Volume: 16
• Pages: 133-141

Dates

published

2022

Contributors

author

Siarhei Minskevich

• Narodowa Akademia Nauk Republiki Białoruś

References

• Sources / Źródła
• Mickievič, Adam. (1925). Dziady. Č. II. Pieraklad Natalli Arsiennievaj. Studenckaja dumka. 4(5). [Міцкевіч, Адам. (1925). Дзяды. Ч. ІІ. Пераклaд Наталлі Арсенневай. Студэнцкая думка. 4(5)].
• Mickievič, Adam. (1969). Dziady. Č. II. Pieraklad Janki Sipakova. U: Adam Mickievič. „Ziamlia navahrudskaja, kraju moj rodny” [Zbornìk: peraklad z polʹskaj movy]. Minsk: Bielaruś. [Міцкевіч, Адам. (1969). Дзяды. Ч. ІІ. Пераклад Янкі Сіпакова. У: Адам Міцкевіч. „Зямля навагрудская, краю мой родны” [Зборнік: пераклад з польскай мовы]. Мінск: Беларусь].
• Mickievič, Adam. (1999). Dziady. Č. II. Pieraklad Sierža Minskieviča. Minsk: Miedysont [Міцкевіч, Адам. (1999). Дзяды. Ч. ІІ. Пераклад Сержа Мінскевіча. Мінск: Медысонт].
• Mickiewicz, Adam. (1955). Dzieła. T. V: Pisma prozą. Warszawa: Czytelnik.
• Studies / Opracowania
• Cvirka, Kastuś. (2001) Pradmova. U: A. Mickiewicz. Dziady. Minsk: Bellitfond. [Цвірка, Кастусь (2001). Прадмова. У: А. Міцкевіч. Дзяды. Мінск: Беллітфонд].
• Davies, Norman. (1991). Boże igrzysko. Historia Polski. T. II. Kraków: Znak.
• Lieŭčyk, Haĺjaš. (1980). Dolia i chlieb: vybranyja tvory. Minsk: Mastackaja litaratura. [Леўчык, Гальяш. (1980). Доля і хлеб: выбраныя творы. Мінск: Мастацкая літаратура].
• Miščančuk, Mikalaj. (1998). Bielaruski ramantyzm ХІХ–ХХ stst: dumki i naziranni. U: Asoba i tvorčasć A. Mickieviča ŭ kantekscie susviet. lit. Zb. materyjalaŭ Mižnar. navuk.-tearet. kanf. Brest: Vyd-va Bresc. dziarž. un-ta. [Мішчанчук, Мікалай. (1998). Беларускі рамантызм ХІХ–ХХ стст: думкі і назіранні. У: Асоба і творчасць А. Міцкевіча ў кантэксце сусвет. літ. Зб. матэрыялаў Міжнар. навук.-тэарэт. канф. Брэст: Выд-ва Брэсц. дзярж. ун-та].

Identifiers

DOI

10.17951/sb.2022.16.133-141

Biblioteka Nauki

32222650