Popularne nazwiska mieszkańców powiatu hajnowskiego na początku XXI wieku

• Authors: Michał Sajewicz

Title variants

EN

The Popular Surnames of the Inhabitants of the Hajnówka District at the Beginning of the 21st Century

Abstracts

EN

The aim of the article is to describe popular surnames of the residents of the Hajnowka district in the early 21st  century. The object of analysis is the surnames that, with regard to the number of their bearers, occupy the 20th to 40th position. The following surnames have been analyzed: Pawluczuk, Sawczuk, Sacharczuk, Wołkowycki, Sadowski, Gawryluk, Leoniuk, Oniszczuk, Daniluk, Jakoniuk, Niczyporuk, Jakubowski, Fiedoruk, Jakimiuk, Androsiuk, Sajewicz, Ostaszewski, Roszczenko, Romańczuk, Sidoruk.The surnames are described according to the following patterns:a) dialectal pronunciation of the surname,b) the number of bearers of the surname in Poland,c) the distribution of the surname,d) populations of bearers of the surname in the Podlaskie voivodeship,e) larger populations of the surname bearers outside of the Podlaskie voivodeship,f) the number of the surname bearers in the Hajnowka district,g) the percentage of the surname bearers in the Hajnowka district compared to the whole country,h) the position of the Hajnowka district in Poland with regard to the number of bearers of the surname,i) probable etymologies and motivations of the surname,j) cognate surnames.A separate publication was devoted to the most popular names in the Hajnowka district in the early 21st century, where the author described 20 anthroponyms.The analysis of the anthroponymic material shows that the surname system of the Hajnowka district residents has largely preserved its traditional East Slavic character. The prevailing ones here are patronymic surnames, predominant in the East Slavic areas, which are related to names of Greek origin. This system contains features typical of individual East Slavic languages and of the Polish language, which played a significant role in its formation. 

BE

Мэтай даследавання быў аналіз папулярных прозвішчаў жыхароў Гайнаўскага павета на пачатку XXI cт. Прадметам даследавання зʼяўляліся прозвішчы, якія паводле колькасці носьбітаў займалі на тэрыторыі гэтага павета 20–40 месцы. Праведзены аналіз датычыў наступных прозвішчаў: Pawluczuk, Sawczuk, Sacharczuk, Wołkowycki, Sadowski, Gawryluk, Leoniuk, Oniszczuk, Daniluk, Jakoniuk, Niczyporuk, Jakubowski, Fiedoruk, Jakimiuk, Androsiuk, Sajewicz, Ostaszewski, Roszczenko, Romańczuk, Sidoruk.Прозвішчы былі апісаны паводле наступнай схемы:a) вымаўленне прозвішча ў мясцовай гаворцы,b) колькасць носьбітаў прозвішча ў краіне,c) распаўсюджанне прозвішча,d) сканцэнтраванне носьбітаў прозвішча ў Падляшскім ваяводстве,e) прысутнасць носьбітаў прозвішча па-за межамі Падляшскага ваяводства,f) колькасць носьбітаў прозвішча ў Гайнаўскім павеце,g) адсотак носьбітаў прозвішча ў Гайнаўскім павеце на фоне агульнай колькасці ў Польшчы,h) месца Гайнаўскага павета ў краіне паводле колькасці носьбітаў прозвішча,i) праўдападобная этымалогія i матывацыя прозвішча,j) роднасныя прозвішчы.Найбольш папулярным прозвішчам ў Гайнаўскім павеце на пачатку XXI ст. аўтар прысвяціў асобны артыкул, у якім апісаў 20 антрапонімаў.Дадзены аналіз антрапонімаў паказаў, што сістэма прозвішчаў жыхароў Гайнаўскага павета захавала ў значнай ступені свой традыцыйны ўсходнеславянскі характар. Ёй характэрныя патранімічныя прозвішчы, якія пераважаюць на ўсходнеславянскіх тэрыторыях і якія ўзніклі ад імён грэчаскага паходжання. Гэтая сістэма ўвабрала ў сябе рысы ўласцівыя асобным усходнеславянскім мовам, а таксама польскай мове, якая адыграла значную ролю ў яе фарміраванні. 

PL

Celem artykułu jest opis popularnych nazwisk mieszkańców powiatu hajnowskiego na początku XXI wieku. Przedmiotem analizy są nazwiska, które pod względem liczby ich nosicieli uplasowały się w tym powiecie na 20–40 miejscu. Analizie poddano następujące nazwiska: Pawluczuk, Sawczuk, Sacharczuk, Wołkowycki, Sadowski, Gawryluk, Leoniuk, Oniszczuk, Daniluk, Jakoniuk, Niczyporuk, Jakubowski, Fiedoruk, Jakimiuk, Androsiuk, Sajewicz, Ostaszewski, Roszczenko, Romańczuk, Sidoruk.Nazwiska opisano według następującego schematu:a) wymowa gwarowa nazwiska,b) liczba nosicieli nazwiska w kraju,c) zasięg nazwiska,d) skupiska nosicieli nazwiska w województwie podlaskim,e) większe skupiska nosicieli nazwiska poza województwem podlaskim,f) liczba nosicieli nazwiska w powiecie hajnowskim,g) odsetek nosicieli nazwiska w powiecie hajnowskim na tle ogólnopolskim,h) miejsce powiatu hajnowskiego w kraju pod względem liczby nosicieli nazwiska,i) prawdopodobne etymologie i motywacje nazwiska,j) nazwiska pokrewne.Nazwiskom najbardziej popularnym w powiecie hajnowskim na początku XXI wieku autor poświęcił  odrębną publikację, w którym dokonał opisu 20 antroponimów.Analiza materiału antroponimicznego wykazała, że system nazwiskowy mieszkańców powiatu hajnowskiego w znacznym stopniu zachował tradycyjny wschodniosłowiański charakter. Dominują tu przeważające na obszarach wschodniosłowiańskich nazwiska patronimiczne, nawiązujące do imion pochodzenia greckiego. System ten zawiera cechy właściwe poszczególnym językom wschodniosłowiańskim, a także językowi polskiemu, który odegrał znaczącą rolę w jego formowaniu się.

Keywords

EN

Bialystok region; Hajnówka district; popular surnames

PL

Białostocczyzna; powiat hajnowski; popularne nazwiska

RU

Беласточчына; Гайнаўскі павет; папулярныя прозвішчы

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Studia Białorutenistyczne
• Year: 2022
• Volume: 16
• Pages: 197-219

Dates

published

2022

Contributors

author

Michał Sajewicz

• Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej

References

• Sources / Źródła
• GN – Geneza nazwisk. Pobrano z: http://www.genezanazwisk.pl/ (dostęp: 22.02.2021).
• GW – Pobrano z: https://wspolczesna.pl/podgajecki-to-ten-co-mieszkal-pod-gajem/ar/4940045 (dostęp: 22.02.2021).
• IF – Tichoniuk, Bazyli. (2000). Imiona i ich formy na pograniczu polsko-białoruskim od XVI wieku do roku 1839. Zielona Góra: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej imienia Tadeusza Kotarbińskiego.
• ISNP – Pobrano z: https://nazwiska.ijp.pan.pl/ (dostęp: 11.10.2021).
• Kurufin – The Kurufin’s Castle (2008–2010). Evropejskie imena: značenie i proishoždenie [Европейские имена: значение и происхождение]. Pobrano z: http://kurufin.narod.ru/index.html (dostęp 22.02.2021); zmiana adresu strony na: http://kurufin.ru/ (dostęp: 10.11.2022).
• NP – Pobrano z: http://nlp.actaforte.pl:8080/Nomina/Ndistr (dostęp: 22.02.2021).
• N-P – Pobrano z: https://nazwiska-polskie.pl/ (dostęp: 22.02.2021).
• PN – Pobrano z: https://polskienazwiska.pl/ (dostęp: 20.02.2021).
• SEM 2 – Malec, Maria (oprac.) (1995). Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych. Cz. 2. Nazwy osobowe pochodzenia chrześcijańskiego. Kraków: Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego.
• SEM 3 – Kaleta, Zofia (oprac.). (1997). Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych. Cz. 3. Odmiejscowe nazwy osobowe. Kraków: Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego.
• SGKP – Sulimierski, Filip, Chlebowski, Bronisław i Walewski, Władysław (red.). 1886 (T. 7), 1889 (T. 10), 1902 (T. 15). Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych państw słowiańskich. Warszawa: Nakładem Filipa Sulimierskiego i Władysława Walewskiego.
• SNUP – Rymut, Kazimierz. (2003). Słownik nazwisk używanych w Polsce na początku XXI wieku. CD Kraków: Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk.
• SSNO – Taszycki, Witold (red.). (1977–1980). Słownik staropolskich nazw osobowych. T. 5. Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk: Wydawnictwo Ossolineum.
• TN – Tichoniuk, Bazyli. (2004). Transformacja nazwisk wschodniosłowiańskich w Polsce na przykładzie niektórych struktur antroponimicznych z sufiksem -uk/-czuk. W: Bazyli Tichoniuk, Włodzimierz Wilczyński (red.). Ze studiów nad językiem i literaturami wschodniosłowiańskimi (s. 157–162). Zielona Góra: Oficyna Wydawnicza UZ
• Studies / Opracowania
• Dacewicz, Leonarda. (2014). Historia nazwisk na kresach północno-wschodnich Rzeczpospolitej (XI–XVIII w.). Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku.
• Kondratiuk, Michał. (1995). O metodologii badań onomastycznych na pograniczu polsko-wschodniosłowiańskim i słowiańsko-bałtyckim. W: Michał Kondratiuk, Włodzimierz Wilczyński (red.). Badania dialektów i onomastyki na pograniczu polsko-wschodniosłowiańskim (s. 195–203). Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku.
• Mordań, Michał. (2019). Chrześcijańskie dziedzictwo imiennicze utrwalone w nazwiskach mieszkańców Bielska Podlaskiego, Hajnówki i Siemiatycz. Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku.
• Sajewicz, Michał. (2013). Nazwiska patronimiczne z formantem -uk w powiecie hajnowskim na Białostocczyźnie na tle ogólnopolskim. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
• Sajewicz, Michał. (2022). Najpopularniejsze nazwiska mieszkańców powiatu hajnowskiego na początku XXI w. W: Marcin Cybulski, Maria Mocarz-Kleindienst i Andrij Saweneć (red.). Umysł otwarty. Historia – kultura – społeczeństwo. Księga pamiątkowa dedykowana Profesorowi Witoldowi Kołbukowi w siedemdziesiątą rocznicę urodzin (s. 241–257). Lublin: Wydawnictwo KUL.

Identifiers

DOI

10.17951/sb.2022.16.197-219

Biblioteka Nauki

32222669