Legal Principles of Functioning of Education in People’s Republic of Poland

• Authors: Magdalena Pyter
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem artykułu jest przedstawienie zagadnienia funkcjonowania polskiej edukacji po II wojnie światowej. Badany czas był naznaczony wieloma problemami, a jednocześnie jest interesujący z punktu widzenia organizowania powojennego państwa i wszechobecnych czynników partyjnych w życiu publicznym. W tekście przedstawiono kształtowanie się prawnego systemu oświaty od roku 1944, tj. od momentu wydania Manifestu PKWN, do roku 1961. Druga część to lata od 1961 roku, co dla rodzimej edukacji oznaczało wydanie pierwszej kompleksowej ustawy oświatowej, do obrad Okrągłego Stołu i związanych z tym pierwszych demokratycznych reform. Problematyka prawa oświatowego, zwłaszcza w ujęciu historycznoprawnym, jedynie w marginalnym stopniu była poddawana analizie. Brakuje opracowań tej tematyki, zaś dostępna na rynku literatura pochodzi z lat komunistycznej propagandy i w tym sensie nie stanowi wartości naukowej. Próba choćby cząstkowego wypełnienia tej luki wydaje się zatem zasadna.

EN

The aim of the article is to present the issues of the functioning of Polish education after World War II. That period, examined in the article, was marked by many problems, while interesting from the point of view of organizing the post-war state and the ubiquitous party agents in public life. The text shows the evolution of the legal education system since 1944, i.e. since the release of the Manifesto PKWN (Polish Committee for National Liberation) to 1961. The second part of the article focuses on 1961, when the first comprehensive law on education was released for native education, and the time of the Round Table and first democratic reforms. The issue of educational law – especially in terms of legal history – has been analyzed only marginally. Lack of studies of this subject, and the literature available on the market, comes from the years of communist propaganda and – in this sense – is not a scientific value. Even a partial attempt to fill this gap, thus seemed well founded.

Keywords

PL

Polska Rzeczpospolita Ludowa; oświata; prawo

EN

Polish People’s Republic; education; law

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Studia Iuridica Lublinensia
• Year: 2015
• Volume: 24
• Issue: 4

Dates

published

2015

online

2016-02-08

Contributors

author

Magdalena Pyter

References

• Ajnenkiel A., Polskie konstytucje, Warszawa 1982.
• Bartnicka K., Szybiak I., Zarys historii wychowania, Warszawa 2001.
• Gładysz A., Oświata – kultura – nauka w latach 1947–1959, Warszawa – Kraków 1981.
• Gmytrasiewicz M., Kluczyński J., Finansowanie i rozwój szkolnictwa w Polsce Ludowej, Wrocław 1969.
• Grześ B., Związek Nauczycielstwa Polskiego w II Rzeczypospolitej, [w:] Kalendarz Nauczycielski, Warszawa 2004.
• Jakubowski J., Polityka oświatowa PPR 1944–1948, Warszawa 1975.
• Kotarski K., Praca szkoły w świetle obowiązujących przepisów, Warszawa 1965.
• Kotarski K., Praca szkoły w świetle obowiązujących przepisów, Warszawa 1968.
• Ogólnopolski Zjazd Oświatowy w Łodzi 18–22 czerwca 1945 roku, Warszawa 1945.
• Ozga W., Organizacja szkolnictwa w Polsce, Warszawa 1960.
• Pęcherski M., Szkoła ogólnokształcąca w Polsce Ludowej, Wrocław 1970.
• Pęcherski M., Świątek M., Organizacja oświaty w Polsce w latach 1917–1969 (I), Warszawa 1972.
• Pęcherski M., Świątek M., Organizacja oświaty w Polsce w latach 1917–1977. Podstawowe akty prawne, Warszawa 1978.
• PPR. Rezolucje, odezwy, instrukcje i okólniki Komitetu Centralnego od sierpnia 1944 roku do grudnia 1945 roku, Warszawa 1959.
• Skrzeszewski S., Wezwanie do nauczycielstwa polskiego, „Dziennik Urzędowy Resortu Oświaty” 1944, nr 1–4.
• Świecki A., Oświata i szkolnictwo w Polsce Ludowej, Warszawa 1968.
• Świecki A., Oświata i szkolnictwo w XXX-leciu PRL, Warszawa 1975.
• Wycech C., Z dziejów tajnej oświaty w latach okupacji 1939–1944, Warszawa 1964.

Identifiers

DOI

10.17951/sil.2015.24.4.105