The Principle of Employee Privilege – a Few Comments on Ways of Defining the Principles of the Labour Law

• Authors: Wiesław Stanisław Perdeus
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Krótka analiza sposobów rozumienia zasad prawa pracy sytuuje omawianą w artykule zasadę uprzywilejowania pracownika w grupie zasad o charakterze dyrektywalnym. Jej treść, kreująca model relacji między postanowieniami aktów stanowiących podstawę stosunku pracy a przepisami prawa pracy, polegający na tym, że postanowienia te nie mogą być mniej korzystne od wspomnianych przepisów, realizuje funkcję ochronną prawa pracy. Omawiana zasada, mając – w ocenie autora – umocowanie konstytucyjne w zasadzie ochrony pracy, pełni tym samym role wykraczające poza te przypisane zasadom niższej rangi (pozakonstytucyjnym). Zdaniem autora zmiana podejścia do rozumienia niektórych konstytucyjnych terminów odnoszących się do pracy nie zmienia usytuowania zasady uprzywilejowania jako przypisanej wyłącznie do stosunku pracy. W związku z tym autor odnosi się sceptycznie do możliwości rozszerzenia zasady uprzywilejowania pracownika na zatrudnienie niepracownicze, w tym na zatrudnienie na podstawie umowy o pracę nakładczą. 

EN

A brief analysis of ways of understanding the principles of the labour law, discussed in the article, situates the principle of employee privilege in the normative group of principles. Its content creating the model of the relation between the provisions of the acts constituting the basis of employment and labour law provisions, is based on the fact that these provisions cannot be less favourable than those provisions which perform the protective function of the labour law. In the author’s opinion, the principle which has constitutional legitimation in the principle of work protection, fulfils the same roles beside those assigned to the principles of lower rank (out of constituent). According to the author, a change in the approach of understanding  certain constitutional terms referring to the work, does not change the position of the principle of preference as assigned strictly to the employment relationship. Due to these considerations, the author is sceptical about the possibility of extending the principle of employee privilege of employment to work under a non-employment contract, including employment under a contract of outwork.

Keywords

PL

zasady prawa pracy; zasada uprzywilejowania pracownika; konstytucja; zasada ochrony pracy; zatrudnienie niepracownicze; umowa o pracę nakładczą

EN

principles of the labour law; principle of employee’s privilege; constitution; principle of labour protection; non-employment contract; contract of outwork

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Studia Iuridica Lublinensia
• Year: 2016
• Volume: 25
• Issue: 1

Dates

published

2016

online

2016-04-11

Contributors

author

Wiesław Stanisław Perdeus

References

• Ćwiertniak B.M., [w:] K.W. Baran (red.), B. Ćwiertniak, L. Mitrus, A. Sobczyk, Prawo pracy, Zakamycze 2005.
• Ćwiertniak B.M, O aktualnym stanie rozważań nad zasadami prawa pracy w literaturze krajowej (kilka refleksji), [w:] Wolność i sprawiedliwość w zatrudnieniu. Księga pamiątkowa poświęcona Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej Profesorowi Lechowi Kaczyńskiemu, red. M. Seweryński, J. Stelina, Gdańsk 2012.
• Ćwiertniak B.M., O ewolucji pojmowania „zasad prawa pracy” w doktrynie polskiego prawa pracy, [w:] Stosunki zatrudnienia w dwudziestoleciu społecznej gospodarki rynkowej. Księga pamiątkowa z okazji jubileuszu 40-lecia pracy naukowej Profesor Barbary Wagner, red. A. Sobczyk, Warszawa 2010.
• Ćwiertniak B.M., Zasady prawa pracy – zarys problematyki, [w:] Z problematyki prawa pracy i polityki socjalnej, red. T. Zieliński, t. 3, Katowice 1980.
• Ćwiertniak B.M., Góral Z., Baran K.W., [w:] K.W. Baran (red. nauk.), B.M. Ćwiertniak, Z. Góral, J. Oniszczuk, A. Patulski, W. Patulski, Z. Salwa, J. Stelina, K. Walczak, M. Włodarczyk, T. Wyka, A. Wypych-Żywicka, Zarys systemu prawa pracy, t. 1: Część ogólna prawa pracy, Warszawa 2010.
• Dral A., Powszechna ochrona trwałości stosunku pracy. Tendencje zmian, Warszawa 2009.
• Dral A., Problem liberalizacji, deregulacji i uelastycznienia ochrony trwałości stosunku pracy w prawie polskim, „Praca i Zabezpieczenie Społeczne” 2009, nr 5.
• Dybowski M., Ronalda Dworkina koncepcja zasad prawa, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2001, z. 3.
• Florek L., Liberalizacja prawa pracy i jej granice, „Państwo i Prawo” 2003, nr 12.
• Goździewicz G., Moc wiążąca norm prawa pracy, „Studia Prawnicze” 1977, nr 2.
• Góral Z, O kodeksowym katalogu zasad indywidualnego prawa pracy, Warszawa 2011.
• Góral Z., O zasadzie uprzywilejowania pracownika (wybrane uwagi), [w:] Wolność i sprawiedliwość w zatrudnieniu. Księga pamiątkowa poświęcona Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej Profesorowi Lechowi Kaczyńskiemu, red. M. Seweryński, J. Stelina, Gdańsk 2012.
• Jończyk J., Ochrona pracy, „Praca i Zabezpieczenie Społeczne” 2013, nr 3.
• Kaczyński L., Zasada swobody stron w kształtowaniu treści stosunku pracy, Gdańsk 1979.
• Kaczyński L., Zasada swobody umów w prawie pracy po nowelizacji kodeksu pracy, „Państwo i Prawo” 1997, z. 3.
• Kaczyński L., Zasada uprzywilejowania w świetle kodeksu pracy, „Państwo i Prawo” 1984, z. 8.
• Kijowski A., Zakres swobody pracodawcy w korzystaniu z zatrudnienia cywilnoprawnego, [w:] Prawo pracy a wyzwania XX wieku. Księga Jubileuszowa Profesora Tadeusza Zielińskiego przygotowana z inicjatywy Instytutu Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk, red. M. Matey-Tyrowicz, L. Nawacki, B. Wagner, Warszawa 2002.
• Kordela M., Możliwość konstruowania ogólnej teorii zasad prawa. Uwagi do koncepcji Roberta Alexy’ego, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2007, z. 2.
• Kubot Z., Szczególne formy zatrudnienia i samozatrudnienia, [w:] Szczególne formy zatrudnienia, red. Z. Kubot, Wrocław 2000.
• Liszcz T., Hasło: Zasady prawa pracy, [w:] Encyklopedia prawa pracy i ubezpieczeń społecznych. Komentarz do instytucji prawnych, red. L. Florek, Warszawa 1998.
• Liszcz T., Konstytucyjna zasada ochrony pracy, [w:] Prawo pracy. Refleksje i poszukiwania. Księga Jubileuszowa Profesora Jerzego Wratnego, red. G. Uścińska, Warszawa 2013.
• Liszcz T., Prawo pracy, wyd. 10, Warszawa 2014.
• Malanowski A., Moc wiążąca norm prawa pracy, „Państwo i Prawo” 1985, z. 4.
• Matey M., Koncepcja „podstawowych zasad prawa pracy” w toku nowelizacji kodeksu pracy PRL (referat wygłoszony na Ogólnopolskiej Konferencji Prawa Pracy, Warszawa 1982, niepublikowany).
• Perdeus W., [w:] K.W. Baran (red. nauk.), B.M. Ćwiertniak, S. Driczinski, Z. Góral, A. Kosut, W. Perdeus, J. Piątkowski, M. Skąpski, M. Tomaszewska, M. Włodarczyk, T. Wyka, Kodeks pracy. Komentarz, Warszawa 2012.
• Perdeus W., Proces wyróżniania zasad prawa pracy, „Annales UMCS. Sectio G” 1983, Vol. XXX.
• Piekarski M., Podstawowe zasady prawa pracy, „Annales UMCS. Sectio G” 1977, Vol. XXIV.
• Piekarski M., Żabski A., Umowa o pracę nakładczą, Warszawa 1986.
• Podgórska-Rakiel E., Konieczność nowelizacji prawa polskiego w kwestii wolności związkowych z perspektywy Międzynarodowej Organizacji Pracy, „Monitor Prawniczy” 2014, nr 10.
• Podgórska-Rykiel E., Rekomendacje MOP dotyczące wolności koalicji związkowej i ochrony działaczy, „Monitor Prawniczy” 2013, nr 2.
• Rączka K., [w:] M. Gersdorf, K. Rączka, M. Raczkowski, Kodeks pracy. Komentarz, wyd. 2, Warszawa 2012.
• Salwa Z., Podstawowe zasady prawa pracy, „Państwo i Prawo” 1969, nr 11.
• Salwa Z., Podstawowe zasady prawa pracy (referat wygłoszony na Międzynarodowej Konferencji Prawa Pracy, Warszawa 21–25 września 1981 r.).
• Sanetra W., O zasadach prawa pracy i zasadach współżycia społecznego, „Państwo i Prawo” 1966, nr 11.
• Sanetra W., Ryzyko osobowe zakładu pracy, Warszawa 1971.
• Skąpski M., Ochronna funkcja prawa pracy w gospodarce rynkowej, Zakamycze 2006.
• Sobczyk A., Prawo pracy w świetle Konstytucji RP, t. 1: Teoria publicznego i prywatnego indywidualnego prawa pracy, Warszawa 2013.
• Sobczyk A., Wynagrodzenie minimalne zleceniobiorców, „Praca i Zabezpieczenie Społeczne” 2012, nr 8.
• Szubert W., Zarys prawa pracy, Warszawa 1976.
• Torbus A., Ochrona pracowników w elastycznych formach zatrudnienia jako warunek stabilizacji w stosunkach pracy, [w:] Funkcja ochronna prawa pracy a wyzwania współczesności, red. M. Bosak, Warszawa 2014.
• Trybunał Konstytucyjny – dokumenty w sprawie K 1/13, http://otk.trybunal.gov.pl/orzeczenia/ezd/sprawa_lista_plikow.asp?syg=K%201/13 [data dostępu: 18.07.2015].
• Uchwała SN z dnia 9 listopada 1994 r., I PZP 46/94, OSN 1995, nr 7, poz. 87, OSP 1995, z. 11.
• Wagner B., O swobodzie umowy o pracę raz jeszcze, [w:] Prawo pracy a wyzwania XXI wieku. Księga jubileuszowa Profesora Tadeusza Zielińskiego, Warszawa 2002.
• Wronkowska S., Zieliński M., Ziembiński Z., Zasady prawa. Zagadnienia podstawowe, Warszawa 1974.
• Wróblewski J., Prawo obowiązujące a ogólne zasady prawa, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Łódzkiego” 1965, nr 42.
• Wróblewski J., Zagadnienia teorii wykładni prawa ludowego, Warszawa 1959.
• Wyka T., Bezpieczeństwo i ochrona zdrowia w zatrudnieniu niepracowniczym, [w:] Szczególne formy zatrudnienia, red. Z. Kubot, Wrocław 2000.
• Wyka T., Sytuacja prawna osób wykonujących pracę nakładczą (praca doktorska, niepublikowana).
• Wyka T., Zatrudnienie niepracownicze na podstawie umowy o pracę nakładczą, [w:] K. Antonów, K.W. Baran, T. Duraj, Z. Góral, A. Kosut, Z. Kubot, T. Kuczyński, E. Mazurczyk-Jasińska, J. Męcina, J. Oniszczuk, A. Patulski, M. Skąpski, A.M. Świątkowski, K. Walczak, M. Włodarczyk, T. Wyka, A. Wypych-Żywicka, System prawa pracy, t. 7: Zatrudnienie niepracownicze, Warszawa 2015.
• Wyrok SN z dnia 5 maja 1993 r., I PRN 45/93, OSP 1994, z. 5, poz. 94.
• Wyrok SN z dnia 4 kwietnia 2012 r., III PK 85/11, LEX nr 1224685.
• Wyrok SN z dnia 8 listopada 2012 r., II PK 103/12, OSNP 2013/19-20/219.
• Wyrok TK z dnia 4 października 2005 r., K 36/03, OTK-A 2005, nr 9, poz. 98.
• Wyrok TK z dnia 23 lutego 2010 r., P 20/09, OTK-A 2010, nr 2, poz. 13 (Dz.U. z 2010 r., nr 34, poz. 191).
• Wyrok TK z dnia 2 czerwca 2015 r., sygn. akt K 1/13 (Dz.U. z 2015 r., poz. 791).
• Zieliński M., Interpretacja jako proces dekodowania tekstu prawnego, „Prace Wydziału Prawa UAM” 1972, nr 54.
• Zieliński T., Zarys wykładu prawa pracy. Część I ogólna, Katowice 1977.
• Ziembiński Z., Teoria prawa, Warszawa 1972.

Identifiers

DOI

10.17951/sil.2016.25.1.101