Social Change and “Opening” the Axiology of Legal Interpretation. The Outline of the Basic Features

• Authors: Leszek Leszczyński
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem opracowania jest określenie rodzaju i zakresu wpływu wywołanego przez zmianę społeczną na aksjologię operatywnej wykładni prawa, rozumianej jako wykładnia (w odróżnieniu od np. wykładni doktrynalnej) dokonywana w procesie stosowania prawa, powiązana z ustalaniem konkretnego stanu faktycznego i mająca na celu wydanie decyzji stosowania prawa.

EN

A deep social change, both directed on the democratic and on the autocratic political system, results not only in the changes of the normative regulations but also impacts the process of legal interpretation. Weakening the role of the language and systemic interpretative arguments, the change opens the interpretation on the stronger use of the axiological arguments, connected with the legal principles and criteria of general reference clauses. Particularly the last constructs, understood as the legislative authorization of the court to use the extra-legal criteria in the process of application of law, open the axiology of legal interpretation directly and largely, tying the character of this opening with the direction of change. The strengthening of the role of axiology deals as well with the widening of the base of the reference to these criteria (general clauses as the valid argument) as with the influence of these criteria on the process (shifting the axiological arguments to the role of the primary arguments) and the results (the correction of the stricti iuris contents by the social or political axiology) of the legal interpretation.

Keywords

PL

głęboka zmiana społeczna; wykładnia prawa; otwarta aksjologia; klauzule generalne

EN

deep social change; legal interpretation; open axiology; general clauses

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Studia Iuridica Lublinensia
• Year: 2016
• Volume: 25
• Issue: 3

Dates

published

2016

online

2017-01-30

Contributors

author

Leszek Leszczyński

References

• Dżorbenadze S.M., O kształtowaniu się radzieckiego ustawodawstwa i radzieckiej nauki prawa, „Państwo i Prawo” 1978, z. 12.
• Korybski A., Leszczyński L., Stanowienie i stosowanie prawa. Elementy teorii, Warszawa 2015.
• Leszczyński L., Zagadnienia teorii stosowania prawa. Doktryna i tezy orzecznictwa, Kraków 2000.
• Oniszczuk J., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego, Kraków 2000.
• Tkacz S., Rozumienie sprawiedliwości w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego, Katowice 2003.
• Uchwała Izby Cywilnej SN z dnia 12 lutego 1955 r., I CO 4/55, „Państwo i Prawo” 1955, z. 7–8.
• Witkowski W., Państwo dobrem nadrzędnym w nowożytnej Europie – od dworu monarszego do administracji publicznej, „Krytyka Prawa” 2012, t. 4.
• Witkowski W., Wrzyszcz A., Modernisierung des Rechts im unabhangigen Polen, [w:] Modernisierung durch Transfer zwischen den Weltkriegen, Hrsg. T. Giaro, Frankfurt am Main 2007.
• Wróblewski J., Wartości a decyzja sądowa, Wrocław 1973.
• Wyrok NSA z dnia 11 czerwca 1981 r., SA 820/81, ONSA 1981, poz. 57.
• Wyrok SN z dnia 18 listopada 1993 r. (III ARN 49/93, OSNIC 1994, poz. 181).

Identifiers

DOI

10.17951/sil.2016.25.3.511