Divorce in French Law Between 1792 and 1816

• Authors: Piotr Pomianowski
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W absolutystycznej Francji – zgodnie z nauczaniem Kościoła katolickiego – uznawano nierozerwalność małżeństwa (dopuszczalna była jedynie separacja), natomiast konstytucja z 3 września 1791 r. stanowiła, że małżeństwo jest kontraktem cywilnym. Rok później Legislatywa postanowiła znieść separację i ustanowić rozwód. Podstawy rozwiązania małżeństwa były liczne, znalazła się wśród nich nawet niezgodność charakterów. Za rządów jakobinów w czasie dyktatury Robespierre’a prawo z września 1792 r. zostało jeszcze zliberalizowane, jednak po przewrocie thermidoriańskim odwołano zmiany, które do ustawy rozwodowej wprowadzili jakobini. Z kolei nowa ustawa z 1803 r. (następnie włączona do kodeksu cywilnego) poważnie ograniczyła liczbę podstaw rozwodowych i sprawiła, że stał się on znacznie trudniej osiągalny. Po restauracji Burbonów rozwód został usunięty z francuskiego systemu prawnego.

EN

During the Ancien Régime in France, marriage was indissoluble and only separation was allowed. The Constitution of 1791 declared that marriage was only a civil contract (the principle of the indissolubility was rejected). The law of 1792 abolished separation and allowed to get a divorce, which was easily accessible – even incompatibility of temperament could be a reason for untying a marriage knot. During Robespierre’s rules, liberal law of 1792 was even more liberalized. After the Thermidorian Reaction, conditions of obtaining a divorce were tightened but the law in that matter was still liberal. It was not until the introduction of the Law of 1803, that the number of grounds for a divorce was limited. In 1804, the Law of 1803 became the part of the Code Civil.

Keywords

PL

rozwód; separacja; rewolucja francuska; Kodeks Napoleona

EN

divorce; separation; French Revolution; Napoleonic Code

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Studia Iuridica Lublinensia
• Year: 2016
• Volume: 25
• Issue: 3

Dates

published

2016

online

2017-01-30

Contributors

author

Piotr Pomianowski

References

• Bóné E. von, The Roman Family Court (iudicium domesticum) and its Historical Development in France and the Netherlands, “Osaka University Law Review” 2013, No. 60.
• Butterwick R., Polska rewolucja a Kościół katolicki. 1788–1792, Kraków 2012.
• Collection complete décrets, ordonnances, réglemens, avis du Conseil d’État, Vol. 6–20, Paris 1834.
• Dessertine D., Divorcer à Lyon, Lyon 1981.
• Décret qui détermine les causes, le mode et les effets du divorce (Loi du 20 septembre 1792), [w:] J.-B. Duvergier, Collection complète des lois, décrets, ordonnances, réglements, avis du Conseil d’Etat, Vol. 4, Paris 1825.
• Goasguen H. le, Le divorce devant l’opinion, les chambres et les tribunaux, Rennes 1913.
• Hayem H., Polémiques de presse sur l’institution du divorce (an IX – an XI), Paris 1908.
• Lesiński B., Walachowicz J., Powszechna historia państwa i prawa: wybór tekstów źródłowych, Poznań 1975.
• Loi du 16–24 août 1790 sur l’organisation judiciaire française, tytuł X, art. 12–16, [w:] Archives parlementaires, Vol. 18, Paris 1884.
• Malinowska-Kwiatkowska I., Małżeństwo przed urzędnikiem świeckim w przedrewolucyjnej Francji, „Acta Universitatis Nicolai Copernici. Nauki Humanistyczno-Społeczne. Prawo” 1990, z. 30 (219).
• Malleville J. de, Du divorce et de la séparation de corps, Paris 1801.
• Mastrolia P., La scheggia dello specchio. Cultura giuridica e prassi nel Regno di Napoli (1809–1815), Macerata 2014 (rozprawa doktorska przechowywana w Università degli Studi di Macerata, dostępna w repozytorium cyfrowym).
• “Moiniteur” 1792, R. III, No. 245, 307, 321; R. V, No. 120, 127, 128.
• Phillips R., Family Breakdown in Late 18th-century France. Divorces in Rouen 1792–1803, Oxford – New York 1980.
• Phillips R., Untying the Knot. A Short History of Divorce, Cambridge – New York – Port Chester – Sydney 1991.
• Pomianowski P., Liczba rozwodów ogłoszonych na ziemiach polskich na podstawie Kodeksu Napoleona, „Czasopismo Prawno-Historyczne” 2016, t. 68, z. 1.
• Procès-verbaux de l’Assemblée Nationale, Vol. 6, Paris 1792.
• Sagnac P., La législation civile de la révolution française (1789–1804), Paris 1898.
• Sczaniecki M., Wybór źródeł do historii państwa i prawa w dobie nowożytnej, Warszawa 2001.
• Sójka-Zielińska K., Kodeks Napoleona: historia i współczesność, Warszawa 2008.
• Thibault-Laurent G., La Première introduction du divorce en France sous la Révolution et l’Empire (1792–1816), Clermont-Ferrand 1938.
• Traer J.F., The French Family Court, “History” 1974, Vol. 59, No. 195.
• Treilhard J.B., Exposé des motifs de la loi sur le divorce, par le conseiller d’état Treilhard, [w:] Code civil des Français: suivi de l’exposé des motifis, sur chaque loi, présenté par les orateurs du gouvernment…, Vol. 2, Paris 1804.
• Witkowski W., Wybór tekstów źródłowych z historii prawa (epoka feudalizmu i kapitalizmu), Lublin 1978.
• Wysłobocki T., Obywatelki. Kobiety w przestrzeni publicznej we Francji przełomu wieków XVIII i XIX, Kraków 2014.

Identifiers

DOI

10.17951/sil.2016.25.3.767