Issues of the Public Operation of Law on the Example of Organ Transplantation

• Authors: Aleksandra Żaba
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Idea społecznego działania prawa, ogólnie rzecz ujmując, sięga do potrzeby wyjścia prawnika poza zamknięty krąg norm prawnych i dostrzeżenia prawa w życiu realnym. Problematyka ta obejmuje wiele zagadnień dotyczących szerokiego kręgu zjawisk społecznych i psychicznych. Skutkuje to faktem, iż realizacja prawa (zarówno jego przestrzeganie, jak i stosowanie) wykazuje silne związki z aksjologią systemu prawa oraz procesem internalizacji, a więc szeroko rozumianym problemem aprobaty norm prawnych w kontekście ich przestrzegania. Aprobata aksjologiczna, a co za tym idzie postawa wobec konkretnego rozwiązania prawnego, jest najczęściej odzwierciedleniem tego, czy treść normy prawnej pokrywa się w zakresie wzoru zachowania z wyznawanymi przez adresata normami, np. moralnymi czy religijnymi. Owo odzwierciedlenie najczęściej skutkuje uznaniem obowiązującej normy prawnej za „własny standard postępowania” (norma prawna staje się wówczas swego rodzaju wewnętrznym imperatywem postępowania konkretnej jednostki). Wobec powyższych uwag można dojść do wniosku, iż społeczne działanie prawa to nie tylko fakt realnego oddziaływania prawa na życie obywateli (przestrzeganie i stosowanie prawa), ale także oddziaływania na ich emocje. Prawo wówczas może być postrzegane jako całokształt procesu przystosowania jednostek, w wyniku którego zawsze wyzwalają się emocje.Społeczne działanie prawa wykazuje silne związki z zagadnieniami dyskusyjnymi pod względem etycznym i moralnym. Takim przykładem wydaje się być problematyka transplantacji narządów oraz definiowania śmierci. Warto zaznaczyć, że choć większość ludzi popiera ideę transplantacji, owo poparcie nie znajduje odzwierciedlenia w czynach. Wydaje się, że przyjęte w rzeczywistości rozwiązania prawne nie zawsze przyczyniają się do zmiany wyznawanych norm moralnych. Skutkiem tego są pytania o rolę opinii publicznej w procesie tworzenie prawa, czyli o kwestie faktycznego wpływu społeczeństwa na działalność prawotwórczą ustawodawcy.  

EN

The idea of the public operation of law, generally including the thing, is coming to the need of the exit of the lawyer beyond the closed range of right norms and for noticing the law in the real life. These issues contain a lot of matters, including the wide circle of social and psychological phenomena. It results in the fact that the realization of the right is showing close ties with the axiology of the system of law and the process of internalizations, that is the widely understood problem of the approval of legal norms in the context of following them. Axiological approval, and consequently also and the attitude towards the specific legal answer is most often reflecting it whether contents of the legal norm are coinciding in the model of keeping with norms professed by the addressee, e.g. moral or religious. That reflection most often results in regarding the binding legal norm as the own standard of proceedings (the legal norm is becoming an internal imperative of the conduct of the specific individual). In view of above remarks it is possible to reach a conclusion that a public operation of law isn’t only a fact of the real influence of the law on citizens’ life (warning and applying the law), but also influences their emotions. The law then can be perceived as the entirety of the process of adapting individuals, as a result of which emotions always free themselves.The public operation of law is showing umbilical ties with arguable issues under the ethical and moral consideration. Issues of defining death seem to be such an example and of organ transplantation. It is worthwhile emphasizing that at least the generality of people is backing the idea of the transplant up, that support is not finding expression in acts. So it seems that legal solutions accepted in fact not always contribute to the change of professed moral norms. With effect above there are questions about the role of the public opinion in the process making law, that is for issues of the actual influence of the society on law – making activity of the legislator.

Keywords

PL

społeczne działanie prawa; transplantacja narządów; zasada zgody domniemanej; zasada zgody wyrażonej

EN

public operation of law; transplant of organs; principle of the supposed agreement; principle of the given agreement

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Studia Iuridica Lublinensia
• Year: 2017
• Volume: 26
• Issue: 2

Dates

published

2017

online

2017-10-27

Contributors

author

Aleksandra Żaba

References

• „Biuletyn Poltransplantu” 2009.
• Brzeziński T., Etyka lekarska,Warszawa 2012.
• Dawstwo narządów, www.dawca.pl/jak-zostac-dawca/dawstwo-narzadow [dostęp: 11.03.2017].
• Felisiak M., Polacy wobec przeszczepiania narządów. Komunikat z badań, CBOS BS 105/2012, www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2012/K_105_12.PDF [dostęp: 11.03.2017].
• Guzik-Makaruk E.M., Transplantacja organów, tkanek i komórek w ujęciu prawnym i kryminologicznym – studium prawnoporównawcze, Białystok 2008.
• Jakliński A., Marek Z., Medycyna sądowa dla prawników, Kraków 1996.
• Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Godności Istoty Ludzkiej wobec Zastosowań Biologii i Medycyny przyjęta przez Radę Europy 4 kwietnia 1997 r. w Oviedo, podpisana przez Polskę 7 maja 1999 r., www.conventions.coe.int/Treaty/en/Reports/Html/164.htm [dostęp: 11.03.2017].
• Kortko D., Watoła J., Na szczycie stromej góry, Kraków 2008.
• Kowalski J., Lamentowicz W., Winczorek P., Teoria państwa i prawa, Warszawa 1981.
• Monastyrska E.M., Beck O., Psychologiczne i prawne aspekty transplantacji ex vivo, „Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu” 2014, t. 20.
• Petrażycki L., O nauce, prawie i moralności. Pisma wybrane, Warszawa 1985.
• Podgórecki A., Socjologia prawa, Warszawa 1962.
• Stefaniuk M., Etyczne dylematy prawa (kara śmierci, aborcja i eutanazja) w świetle badań polskiej opinii publicznej, „Studia Iuridica Lublinensia” 2013, t. 19, DOI: http://dx.doi.org/10.17951/sil.2013.19.0.309.
• Stefaniuk M., Społeczne działanie prawa, [w:] Leksykon socjologii prawa, red. A. Kociołek-Pęksa, M. Stępień, Warszawa 2013.
• Ustawa z dnia 1 lipca 2005 r. o pobieraniu, przechowywaniu i przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów (Dz.U. z 2015 r., poz. 793).
• Wasak A., Transplantacje, Radom 2007.
• Załącznik do Obwieszczenia Ministra Zdrowia z dnia 17 lipca 2007 r. w sprawie kryteriów i sposobu stwierdzenia trwałego i nieodwracalnego ustania czynności mózgu (M.P. 2007, nr 46, poz. 547).
• Zembala M., Zasady pobierania i przeszczepiania narządów i tkanek do transplantacji w ujęciu Europejskiej Konwencji Bioetycznej, „Kardiochirurgia i Torakochirurgia Polska” 2009, z. 4.
• Ziembiński Z., Etyczne problemy prawoznawstwa, Wrocław 1972.

Identifiers

DOI

10.17951/sil.2017.26.2.147