Gloss to the Judgement of the Supreme Court of 17 October 2018 (II KK 73/18)

• Authors: Cezary Kulesza
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Glosa odnosi się do problemu wpływu wypełniania obowiązków przez pracowników banku na odpowiedzialność kredytobiorców za przestępstwo oszustwa. Autor aprobuje sformułowany w tezie Sądu Najwyższego pogląd, że na pracownikach pokrzywdzonego banku spoczywał obowiązek zachowania szczególnej staranności przy sprawdzeniu rzetelności przedłożonych przez oskarżonego dokumentów niezbędnych dla uzyskania kredytu. Stanowisko zajęte przez Sąd Najwyższy w komentowanym wyroku można uznać za przynajmniej częściowe odejście od dotychczasowego orzecznictwa Sądu Najwyższego przyjmującego, że przyczynienie się pokrzywdzonego do zaistnienia przestępstwa oszustwa nie ma znaczenia dla odpowiedzialności sprawców tego przestępstwa. Autor, wychodząc od wyników badań wiktymologicznych, akceptuje pogląd, że podstawą odpowiedzialności karnej za oszustwo jest złożone zachowanie sprawcy (ekstraneusa) i przedstawicieli pokrzywdzonego banku (intraneusów) oraz ich wzajemna aktywność. W ostatniej części glosy wskazano na szczególne obowiązki banków przy udzielaniu kredytów oraz podkreślono uwzględnianie w prawie cywilnym przyczynienia się poszkodowanego do szkody jako podstawy jej miarkowania.

EN

The gloss refers to the problem of the impact of bank employees’ performance on borrowers’ liability for fraud. The author approves the view formulated in the thesis of the Supreme Court that the employees of the injured bank were obliged to exercise special diligence in checking the accuracy of the documents submitted by the accused necessary to obtain a loan. The position taken by the Supreme Court in the commented judgement can be considered as at least a partial departure from the previous jurisprudence of the Supreme Court accepting that the victim’s contribution to the occurrence of fraud is not relevant to the responsibility of the perpetrators. The author, starting from the results of victimological research, accepts the view that the basis of criminal liability for fraud is the complex behaviour of the perpetrator (extraneous) and representatives of the injured bank (intraneus) and their mutual activity. In the last part of the commentary, the author indicates the specific obligations of banks when granting loans. He also emphasizes the inclusion in civil law of the victim’s contribution to damage as a basis for its mitigation.

Keywords

PL

przestępstwo oszustwa; bank; pokrzywdzony; przyczynienie się do oszustwa; kodeks karny

EN

fraud crime; bank; victim; contribution to the occurrence of fraud; criminal code

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Studia Iuridica Lublinensia
• Year: 2020
• Volume: 29
• Issue: 1

Dates

published

2020

online

2020-03-29

Contributors

author

Cezary Kulesza

References

• LITERATURA
• Bieńkowska E., Wiktymologia, Warszawa 2018.
• Dąbrowska-Kardas M., Kardas P., [w:] Kodeks karny. Komentarz. Część szczególna, red. A. Zoll, t. 3, Warszawa 2007.
• Giezek J., Wprowadzenie w błąd jako znamię oszustwa popełnionego w obrocie gospodarczym, [w:] Nauki penalne wobec problemów współczesnej przestępczości. Księga jubileuszowa z okazji 70. rocznicy urodzin Profesora Andrzeja Gaberle, red. K. Krajewski, Warszawa 2007.
• Gobert J.J., Victim precipitation, “Columbia Law Review” 1977, Vol. 77(4), DOI: https://doi.org/10.2307/1121822.
• Hellman U., Kreditbetrug, [w:] Handbuch Wirtschaftstrafrecht (HWSt), hrsg. v. H. Aschenbach, A. Ransiek, Heidelberg 1983.
• Hofmański P., Sadzik E., Zgryzek K., Kodeks postępowania karnego. Komentarz, t. 2, Legalis 2011.
• Hofmański P., Zabłocki S., Elementy metodyki pracy sędziego w sprawach karnych, Warszawa 2011.
• Kardas P., Odpowiedzialność za nadużycie zaufania i oszustwo w konfiguracjach wieloosobowych, „Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych” 2014, nr 1.
• Kuhl K., Heger M., Strafgesetzbuch. Kommentar, München 2014.
• Kulesza C., Obrona w sprawach o przestępstwa gospodarcze i skarbowe, Warszawa 2012.
• Kulesza C., Wiktymologiczno-prawne aspekty przestępstwa oszustwa, „Jurysta” 2001, nr 3–4.
• Kulik M., Komentarz do art. 286, [w:] Kodeks karny . Komentarz, red. M. Mozgawa, LEX/el. 2019.
• Marek A., Redukcja warunków penalizacji jako metoda przezwyciężania trudności w stosowaniu prawa karnego, „Przegląd Prawa Karnego” 1995, nr 12.
• Oczkowski T., Oszustwo jako przestępstwo gospodarcze, Kraków 2004.
• Schwarz T., Die Mitverantwortung des Opfers beim Betrug, Berlin 2013.
• Sikorski G., Prawo bankowe. Komentarz, Legalis 2015.
• Wróbel W., Komentarz do art. 53 k.k., [w:] Kodeks karny. Część ogólna. Komentarz, red. A. Zoll, t. 1, Warszawa 2007.
• AKTY PRAWNE
• Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe (t.j. Dz.U. 2019, poz. 2357).
• ORZECZNICTWO
• Postanowienie SA w Katowicach z dnia 20 lutego 2013 r., II AKz 34/13, LEX nr 1342004.
• Postanowienie SN z dnia 6 maja 2014 r., IV KK 12/14, OSNKW 2014, nr 11, poz. 84.
• Postanowienie SN z dnia 22 września 2016 r., IV KK 295/16, Legalis.
• Postanowienie SN z dnia 15 marca 2017 r., II KK 73/17, Legalis.
• Wyrok SA w Krakowie z dnia 23 maja 2001 r., I AKa 88/01, KZS 2001, nr 6, poz. 24.
• Wyrok SA w Białymstoku z dnia 6 października 2010 r., II AKa 11/10, niepublikowany.
• Wyrok SA w Krakowie z dnia 20 października 2011 r., II AKa 145/11, KZS 2011, nr 12, poz. 31.
• Wyrok SA w Szczecinie z dnia 30 października 2012 r., II AKa 169/12, Legalis.
• Wyrok SA w Katowicach z dnia 11 lutego 2013 r., II AKa 268/12, Biul. SAKa 2013, nr 3.
• Wyrok SA w Poznaniu z dnia 19 września 2013 r., II AKa 124/13, Legalis.
• Wyrok SA w Białymstoku z dnia 28 maja 2014 r., II AKa 63/14, http://orzeczenia.bialystok.sa.gov.pl/details/$N/150500000001006_II_AKa_000063_2014_Uz_2014-05-28_001.
• Wyrok SA w Szczecinie z dnia 25 września 2014 r., II AKa 74/14, Legalis.
• Wyrok SA w Warszawie z dnia 25 października 2017 r., II AKa 240/17, niepublikowany.
• Wyrok SA we Wrocławiu z dnia 21 listopada 2018 r., II AKa 332/18, Legalis.
• Wyrok SA w Białymstoku z dnia 13 grudnia 2018 r., II AKa 116/18, niepublikowany.
• Wyrok SA w Warszawie z dnia 15 stycznia 2019 r., II AKa 418/18, Legalis.
• Wyrok SA w Warszawie z dnia 8 kwietnia 2019 r., II AKa 10/19, Legalis.
• Wyrok SA w Warszawie z dnia 8 kwietnia 2019 r., II AKa 269/18, LEX nr 2683097.
• Wyrok SN z dnia 15 listopada 2002 r., IV KKN 618/99, LEX 75460.
• Wyrok SN z dnia 12 lutego 2003 r., I CKN 6/01, Legalis.
• Wyrok SN z dnia 5 grudnia 2006 r., WA 32/06, OSNwSK 2006, nr 1, poz. 2362.
• Wyrok SN z dnia 13 stycznia 2010 r., II KK 150/09, Prok. i Pr. (wkładka) 2010, nr 7–8, poz. 10.
• Wyrok SN z dnia 7 maja 2010 r., III CSK 229/09, M.Pr.Bank. 2012, nr 2.
• Wyrok SN z dnia 28 marca 2018 r., V KK 318/17, Prok. i Pr. (wkładka) 2018, nr 9, poz. 5.
• Wyrok SN z dnia 17 października 2018 r., II KK 73/18, Prok. i Pr. 2019, nr 4, poz. 10, KZS 2019, nr 4, poz. 23.

Identifiers

DOI

10.17951/sil.2020.29.1.291-306