Gloss to the Judgement of the Supreme Court of 5 December 2018 (V KK 508/17, OSNK 2019, No. 2, Item 10)

• Authors: Marek Mozgawa
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Dobrem chronionym w przypadku przestępstwa bezprawnego pozbawienia wolności (art. 189 k.k.) jest wolność lokomocyjna, czyli wolność zmiany miejsca przebywania człowieka stosownie do jego woli. Chroniona jest zarówno aktualna, jak i potencjalna wola człowieka w tym zakresie. Podstawowe znaczenie dla bytu przestępstwa bezprawnego pozbawienia wolności ma obiektywny stan zasadniczej możliwości realizacji aktywności woli, wtórną zaś sprawą jest to, czy pokrzywdzony jest świadomy tego stanu. Obiektem czynu może być każdy człowiek, który jest w stanie sformułować życzenie związane ze zmianą miejsca przebywania i ma naturalną zdolność do opuszczenia miejsca swego dotychczasowego pobytu choćby nawet przy pomocy środków technicznych (np. wózek inwalidzki) czy osób trzecich. To, czy osoba, która mogłaby uaktywnić naturalną wolę przemieszczania się, taką wolę rzeczywiście posiada, jest bez znaczenia (w kontekście realizacji ustawowych znamion przestępstwa pozbawienia wolności). Zasadne jest stanowisko przedstawione przez Sąd Najwyższy w glosowanym wyroku, że nie wypełnia znamion przestępstwa z art. 189 k.k. pozbawienie człowieka swobody przemieszczania się, które nastąpiło za jego niczym niewymuszoną decyzją woli.

EN

In the case of illegal deprivation of liberty (Article 189 of the Penal Code) locomotive freedom (i.e. freedom to change the place of residence according to a person’s will) is the protected value. Both the actual and potential will of an individual in that respect is protected. The objective state of general possibility to execute the will’s activity is crucial for the being of the offence of illegal deprivation of liberty, while the victim’s awareness of that state is of secondary importance. Any person can be the object of the actus reus as long as he or she is capable of formulating a wish connected with the change of the place of residence and has the natural ability to leave the place he or she has been so far occupying, even if it is with the help of technical means (e.g. a wheelchair) or other persons. Whether the person who could activate the natural will to move, has actually such a will, is irrelevant (from the point of view of fulfilling the statutory features of the offence of deprivation of liberty). One should agree with the opinion presented by the Supreme Court in the commented verdict, according to which the statutory features of the offence from Article 189 of the Penal Code are not fulfilled by the deprivation of the liberty of movement of a person which is executed as a result of his or her own free will decision.

Keywords

PL

bezprawne pozbawienie wolności; wolność lokomocyjna; wola potencjalna

EN

illegal deprivation of liberty; locomotive freedom; potential will

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Studia Iuridica Lublinensia
• Year: 2020
• Volume: 29
• Issue: 3

Dates

published

2020

online

2020-06-30

Contributors

author

Marek Mozgawa

References

• LITERATURA
• Andrejew I., Kodeks karny. Krótki komentarz, Warszawa 1981.
• Bafia J., Polskie prawo karne, Warszawa 1989.
• Bloy R., Freiheitsberaubung ohne Verletzung fremder Autonomie?, „Zeitschrift für die Gesamte Strafrechtwissenschaft“ 1984, Bd. 96, Heft 3, DOI: https://doi.org/10.1515/zstw.1984.96.3.703.
• Bockelmann P., Strafrecht. Besonderer Teil 2: Delikte gegen die Person, München 1977.
• Buchała K., Prawo karne materialne, Warszawa 1989.
• Cieślak M., Polskie prawo karne, Warszawa 1990.
• Dreher E., Tröndle H., Strafgesetzbuch und Nebengesetze, Beck’sche Kurzkommentare, München 1985.
• Eser A., Strafrecht III, Schwerepunkte: Delikte gegen die Person und Gemeinschaftswerte, München 1981.
• Horn E., Systematischer Kommentar zum Strafgesetzbuch, Band II, Besonderer Teil, Neuwied 1990.
• Hypś S., [w:] Kodeks karny. Komentarz, red. A. Grześkowiak, K. Wiak, Warszawa 2018.
• Kłączyńska N., [w:] Kodeks karny. Część szczególna. Komentarz, red. J. Giezek, Warszawa 2014.
• Kosonoga J., [w:] Kodeks karny. Komentarz, red. R.A. Stefański, Warszawa 2018.
• Królikowski M., Sakowicz A., [w:] Kodeks karny. Część szczególna, t. 1: Komentarz. Art. 117–221, red. M. Królikowski, R. Zawłocki, Warszawa 2017.
• Kubicki L., Przestępstwo popełnione przez zaniechanie, Warszawa 1975.
• Kulesza W., Demonstracja, blokada, strajk. Granice wolności zgromadzeń i strajku w polskim prawie karnym na tle prawa niemieckiego, Łódź 1991.
• Lachowski J., [w:] Kodeks karny. Komentarz, red. V. Konarska-Wrzosek, Warszawa 2018.
• Materialien zur Strafrechtsreform, 2. Bd., Rechtvergleichende Arbeiten, Bonn 1955.
• Mozgawa M., [w:] Kodeks karny. Komentarz, red. M. Mozgawa, Warszawa 2019.
• Mozgawa M., Bezprawne pozbawienie wolności, [w:] System Prawa Karnego, t. 10: Przestępstwa przeciwko dobrom indywidualnym, red. J. Warylewski, Warszawa 2016.
• Mozgawa M., Bezprawne pozbawienie wolności (analiza dogmatyczna i praktyka ścigania), [w:] W kręgu teorii i praktyki prawa karnego. Księga poświęcona pamięci Profesora Andrzeja Wąska, red. L. Leszczyński, E. Skrętowicz, Z. Hołda, Lublin 2005.
• Mozgawa M., Niektóre zagadnienia przedmiotowej strony przestępstwa pozbawienia wolności, „Annales UMCS sectio G (Ius)” 1993, t. 40.
• Mozgawa M., Odpowiedzialność karna za bezprawne pozbawienie wolności, Lublin 1994.
• Peiper L., Komentarz do kodeksu karnego, prawa o wykroczeniach i przepisów wprowadzających obie te ustawy oraz do rozporządzenia Prezydenta RP o niektórych przestępstwach przeciw bezpieczeństwu państwa z dnia 24 października 1934 r. (Dz.U. Nr 94, poz. 851), Kraków 1936.
• Sarodnick K., Die Freiheitsberaubung nach dem Amtlichen Entwurf eines Allgemeinen Strafgesetzbuchs von 1927, Breslau 1932.
• Schäfer K., Strafgesetzbuch. Leipziger Kommentar, Berlin – New York 1989.
• Siewierski M., [w:] J. Bafia, K. Mioduski, M. Siewierski, Kodeks karny. Komentarz, Warszawa 1987.
• Śliwowski J., Prawo karne, Warszawa 1979.
• Wąsek A., Pozbawienie wolności, [w:] System Prawa Karnego, t. 4, cz. 2: O przestępstwach w szczególności, red. I. Andrejew, L. Kubicki, J. Waszczyński, Wrocław 1989.
• Wojciechowska J., [w:] B. Kunicka-Michalska, J. Wojciechowska, Przestępstwa przeciwko wolności, wolności sumienia i wyznania, wolności seksualnej i obyczajności oraz czci i nietykalności cielesnej. Rozdział XXIII, XXIV, XXV i XXVII Kodeksu karnego, Warszawa 2001.
• Zoll A., [w:] Kodeks karny. Część szczególna, t. 2: Komentarz do art. 117–211a, red. W. Wróbel, A. Zoll, Warszawa 2017.
• ORZECZNICTWO
• Postanowienie SN z dnia 13 stycznia 2010 r., V KK 228/09, OSNwSK 2010, nr 1, poz. 39.
• Wyrok Najwyższego Sądu Rzeszy z dnia 7 października 1895 r., Rep. 2978/95, RGSt 27/360.
• Wyrok SA w Katowicach z dnia 8 grudnia 2005 r., II AKa 68/05, KZS 2006, nr 4, poz. 63.
• Wyrok SA w Warszawie z dnia 5 czerwca 2013 r., II AKa 107/13, LEX nr 1342382.
• Wyrok SA w Warszawie z dnia 2 lipca 2014 r., II AKa 174/14, LEX nr 1496133.
• Wyrok SA w Katowicach z dnia 26 lutego 2016 r., II AKa 3/16, LEX nr 2008296.
• Wyrok SN z dnia 5 grudnia 2018 r., V KK 508/17, OSNK 2019, nr 2, poz. 10.

Identifiers

DOI

10.17951/sil.2020.29.3.251-266