Intellectual Sources of Parisian “Kultura”: Adolf Bocheński’s Wartime Political Thought

• Authors: Kazimierz Michał Ujazdowski

Title variants

PL

Intelektualne źródła paryskiej „Kultury”. Myśl polityczna Adolfa Bocheńskiego okresu wojny

Abstracts

PL

Ważnym aspektem badania myśli politycznej jest rozpoznawanie jej kreatywności, wyrażającej się w zdolności do krytycznej oceny przeszłości oraz formułowania prekursorskich idei w momentach radykalnych zmian społecznych i politycznych. Niewątpliwie ten przymiot miała myśl polityczna Adolfa Bocheńskiego obecna w tekstach opublikowanych w czasie II wojny światowej. Idee sformułowane przez Bocheńskiego stanowiły ważne źródło inspiracji dla programu paryskiej „Kultury”, będącej najbardziej wpływowym ośrodkiem polskiej emigracji politycznej po 1945 r. Prekursorska myśl polityczna Bocheńskiego inspirowała krytyczne podejście pisma Jerzego Giedroycia do układu społecznego Drugiej Rzeczypospolitej i wolę wsparcia przemian na rzecz uobywatelnienia grup społecznych wykluczonych dotąd z aktywnego udziału w życiu wspólnoty narodowej. Jeszcze większe znaczenie inspirujące miały koncepcje neofederalistyczne Bocheńskiego. Był on bez wątpienia prekursorem koncepcji polityki wschodniej paryskiej „Kultury”. Projektując powojenną politykę polskiej emigracji, postulował związanie sprawy polskiej z walką o niepodległość państwową narodów ujarzmionych przez Związek Radziecki, w sposób szczególny zaś z ideą niepodległości Ukrainy.

EN

A significant aspect of the study of political thought is the recognition of its creativity, expressed in the ability to evaluate the past critically and to formulate groundbreaking ideas at moments of radical social and political changes. Undoubtedly, Adolf Bocheński’s political thought in the texts published during World War II had this attribute. The ideas that Bocheński produced were a vital source of inspiration for the program of the magazine called Parisian “Kultura”, which was the most influential center of Polish political emigration after 1945. The forerunning political thought of Bocheński inspired the critical approach of Jerzy Giedroyc’s magazine to the social system of the Second Republic and a willingness to support transformations aimed at making social groups hitherto excluded from active participation in the life of the national community more aware of their rights as citizens. Bocheński’s neo-federalist concepts were even more inspiring. He was undoubtedly a precursor of the concepts of eastern policy of Parisian “Kultura”. When designing the post-war policy of Polish emigration, he postulated linking the Polish cause with the fight for national independence of nations subjugated by the Soviet Union, in particular with the idea of Ukraine’s independence.

Keywords

EN

Adolf Bocheński; Jerzy Giedroyc; Parisian “Kultura”; concepts of eastern policy; Ukraine’s independence

PL

Adolf Bocheński; Jerzy Giedroyc; paryska „Kultura”; koncepcja polityki wschodniej; niepodległość Ukrainy

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Studia Iuridica Lublinensia
• Year: 2022
• Volume: 31
• Issue: 2
• Pages: 245-255

Dates

published

2022

Contributors

author

Kazimierz Michał Ujazdowski

• University of Lodz

References

• Aktualność przesłania paryskiej „Kultury” w dzisiejszej Europie, red. Ł. Jasina, J. Kłoczowski, A. Gil, Lublin 2007.
• Bocheński A., Duch dziejów Polski, “Kultura” 1946, no. 2–3.
• Bocheński A., Khanaquin i Coetquidan, “Orzeł Biały”, 24.10.1943.
• Bocheński A., Między Niemcami a Rosją, Warszawa 1937.
• Bocheński A., Polska w polityce Stalina, [in:] idem, Między Niemcami a Rosją, Kraków 2010.
• Bocheński A., Prowokacyjna Książka, “Orzeł Biały”, 13.8.1944 (posthumous publication).
• Bocheński A., Wojna prewencyjna z Niemcami, “Orzeł Biały”, 12.11.1943.
• Giedroyc J., Autobiografia na cztery ręce, Warszawa 1994.
• Gross F., Federacje i konfederacje europejskie. Rodowód i wizje, Warszawa 1994.
• Habielski R., Dokąd nam iść wypada? Jerzy Giedroyc. Od „Buntu Młodych” do „Kultury”, Warszawa 2006.
• Hofman I., Polska, Niemcy, Europa: program zachodni paryskiej „Kultury”, Lublin 2009.
• Kosicka-Pajewska A., Polska między Rosją a Niemcami. Koncepcje polityczne Adolfa Bocheńskiego, Poznań 1992.
• Kowalczyk A.S., Wena do polityki. O Giedroyciu i Mieroszewskim, t. 1–2, Warszawa 2014.
• Król M., Style politycznego myślenia. Wokół „Buntu Młodych” i „Polityki”, Paryż 1979.
• Łukasiewicz S., Trzecia Europa. Polska myśl federalistyczna w Stanach Zjednoczonych 1940–1971, Warszawa–Lublin 2010.
• Maciejewski M.M., Machaj L., O jedność Europy. Antologia polskiej XX-wiecznej myśli europejskiej, Warszawa 2007.
• Pomian K., W kręgu Jerzego Giedroycia, Warszawa 2000.
• Pruszyński K., Margrabia Wielopolski, Warszawa 1957.
• Ujazdowski K.M., Żywotność konserwatyzmu. Idee polityczne Adolfa Bocheńskiego, Warszawa 2004.
• Zakrzewski M., Rewolucja konserwatywna – przypadek polski. Myśl polityczna środowiska „Buntu Młodych” i „Polityki” 1931–1939, Kraków 2021.
• Zespół “Kultury”, Zarys Manifestu demokratycznego, “Kultura” 1951, no. 9.
• Zespół “Polityki”, Polska idea imperialna, “Polityka” 1937.
• Żebrowski M., Życie przed „Kulturą”, Kraków 2012.
• Letter of 11 March 1975 written by Jan Erdman to Adam Majewski (in the author’s archives).

Identifiers

DOI

10.17951/sil.2022.31.2.245-255

Biblioteka Nauki

31348275