Citizens’ Resolution Initiative of the Inhabitants of Local Government Units in Poland

• Authors: Joanna Kielin-Maziarz , Krzysztof Skotnicki

Title variants

PL

Obywatelska inicjatywa uchwałodawcza mieszkańców jednostek samorządu terytorialnego w Polsce

Abstracts

PL

Jedną z konsekwencji przemian ustrojowych w Polsce po 1989 r. było przyznanie obywatelom prawa do inicjowania aktów prawnych. Zaktywizowało to udział społeczeństwa w życiu publicznym i przyczyniło się do budowy społeczeństwa obywatelskiego. W 1994 r. ustanowiono obywatelską inicjatywę konstytucyjną, a w 1997 r. – obywatelską inicjatywę ustawodawczą. Celem opracowania było przedstawienie obywatelskiej inicjatywy uchwałodawczej mieszkańców jednostek samorządu terytorialnego w Polsce. Pierwotnie funkcjonowała ona bez podstawy ustawowej i została wprowadzona przez same jednostki samorządu terytorialnego. Budziło to wątpliwości co do jej zasadności, co znalazło odzwierciedlenie również w orzecznictwie wojewódzkich sądów administracyjnych. Praktyka sprzyjała jej powszechnemu ustanowieniu, a także stawała się coraz bardziej popularna, zwłaszcza w gminach. W 2018 r. wszystkie ustawy samorządowe zostały znowelizowane tak, aby dać mieszkańcom wszystkich jednostek samorządu terytorialnego w Polsce możliwość zgłoszenia inicjatywy obywatelskiej i tylko od ich aktywności zależy, czy z tego prawa skorzystają.

EN

One of the consequences of the political changes in Poland after 1989 was granting citizens the right to initiate legal acts. It has activated society’s participation in public life and contributed to building a civil society. In 1994, a citizens’ constitutional initiative was established, and, in 1997, a citizens’ legislative initiative was undertaken. The aim of the study was to present the citizens’ initiative of resolution of the inhabitants of local government units in Poland. Originally, it functioned without a statutory basis and was established by the local government units themselves. This raised doubts as to its legitimacy, which was also reflected in the judgments of voivodeship administrative courts. The practice was in favor of its universal establishment, and it also became increasingly popular, especially in communes. In 2018, all local government laws were amended to grant the residents of all local government units in Poland the option of submitting a citizens’ initiative, and it is only up to their activity whether they will exercise this right.

Keywords

EN

political changes; citizens’ resolution initiative; local government unit; local government; civil society

PL

przemiany ustrojowe; obywatelska inicjatywa uchwałodawcza; jednostka samorządu terytorialnego; samorząd terytorialny; społeczeństwo obywatelskie

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Studia Iuridica Lublinensia
• Year: 2022
• Volume: 31
• Issue: 5
• Pages: 155-168

Dates

published

2022

Contributors

author

Joanna Kielin-Maziarz

• Kozminski University, Poland

author

Krzysztof Skotnicki

• University of Lodz, Poland

References

• Antoszewski A., Herbut R. (eds.), Leksykon politologii, Wrocław 2002.
• Cudak A., Analiza prawna orzecznictwa sądów administracyjnych w zakresie uregulowania obywatelskiej inicjatywy uchwałodawczej, [in:] Obywatelska inicjatywa uchwałodawcza w procesie stanowienia aktów prawa miejscowego, eds. P.B. Zientarski, E. Mreńca, Warszawa 2018.
• Dolnicki B., Obywatelska inicjatywa uchwałodawcza jako nowa forma partycypacji obywateli w podejmowaniu rozstrzygnięć publicznych na poziomie lokalnym, [in:] Partycypacja obywateli i podmiotów obywatelskich w podejmowaniu rozstrzygnięć publicznych na poziomie lokalnym, eds. M. Stec, M. Mączyński, Warszawa 2012.
• Dolnicki B. (red.), Ustawa o samorządzie gminnym. Komentarz, Warszawa 2021.
• Fleszer D., Udział obywateli w tworzeniu prawa w wybranych gminach województwa śląskiego, “Rocznik Administracji i Prawa” 2016, vol. 16(2).
• Grabowska S., Instytucja ogólnokrajowej inicjatywy ludowej w wybranych państwach europejskich. Studium prawno-porównawcze, Rzeszów 2005.
• Izdebski H., Prawne podstawy obywatelskiej inicjatywy uchwałodawczej, [in:] Obywatelska inicjatywa uchwałodawcza w procesie stanowienia aktów prawa miejscowego, eds. P.B. Zientarski, E. Mreńca, Warszawa 2018.
• Jaworska-Dębska B., Glosa do wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 21 listopada 2013 r., sygn. akt II OSK 1887/13”, “Samorząd Terytorialny” 2015, no. 3.
• Kuciński J., Obywatelska inicjatywa ustawodawcza jako instytucja ustroju Rzeczypospolitej Polskiej. Studium prawno-politologiczne, Warszawa 2018.
• Miruć A., Obywatelska inicjatywa uchwałodawcza, “Samorząd Terytorialny” 2010, no. 1–2.
• Niewiadomska-Cudak M., Obywatelska inicjatywa uchwałodawcza na przykładzie miasta Łodzi, [in:] Obywatelska inicjatywa uchwałodawcza w procesie stanowienia aktów prawa miejscowego, eds. P.B. Zientarski, E. Mreńca, Warszawa 2018.
• Obrzut A., Obywatelska inicjatywa mieszkańców, “Wspólnota” 2010, no. 13.
• Ochendowski E., Prawo administracyjne. Część ogólna, Toruń 2002.
• Rachwał M., Obywatelska inicjatywa uchwałodawcza w Polsce w świetle prawa – wybrane zagadnienia, “Przegląd Politologiczny” 2016, no. 1, DOI: https://doi.org/10.14746/pp.2016.21.1.2.
• Staszczak W., Instytucje demokracji bezpośredniej a wpływ mieszkańców na zarządzanie gminą, [in:] Demokracja bezpośrednia w samorządzie terytorialnym, eds. M. Marczewska-Rytko, S. Michałowski, Lublin 2012.
• Szewc A., Szewc T., Uchwałodawcza działalność organów samorządu terytorialnego, Warszawa 1999.
• Uziębło P., Inicjatywa ustawodawcza obywateli w Polsce na tle rozwiązań ustrojowych państw obcych, Warszawa 2006.
• Zientarski P.B., Aspekty aksjologiczne partycypacji społecznej a obywatelska inicjatywa uchwałodawcza, [in:] Obywatelska inicjatywa uchwałodawcza w procesie stanowienia aktów prawa miejscowego, eds. P.B. Zientarski, E. Mreńca, Warszawa 2018.
• Ziółkowski D., Obywatelska inicjatywa uchwałodawcza jako instrument partycypacji społecznej, “Zeszyt Studencki Kół Naukowych Wydziału Prawa i Administracji UAM” 2018, no. 8.
• Act of 8 March 1990 on local self-government (Journal of Laws 1990, no. 16, item 95; consolidated text, Journal of Laws 2022, item 559, 583).
• Act of 22 April 1994 amending the Constitutional Act on the procedure for the preparation and adoption of the Constitution of the Republic of Poland (Journal of Laws 1994, no. 61, item 251).
• Act of 29 December 1998 amending certain acts in connection with the implementation of the state system reform (Journal of Laws 1998, no. 162, item 1126).
• Act of 5 June 1998 on poviat self-government (consolidated text, Journal of Laws 2022, item 528, 583).
• Act of 5 June 1998 on voivodeship self-government (consolidated text, Journal of Laws 2022, item 547, 583).
• Act of 24 July 1998 on a divided division of a three-tier state (Journal of Laws 1998, no. 96, item 603, as amended).
• Act of 24 June 1999 on the execution of legislative initiative by citizens (Journal of Laws 2018, item 2120).
• Act of 10 January 2018 on the restriction of trading on Sundays, holidays and some other days (Journal of Laws 2021, item 936, as amended).
• Act of 11 January 2018 amending certain acts in order to increase the participation of citizens in the process of electing, functioning and controlling certain public bodies (Journal of Laws 2018, items 130, 1349).
• Constitution of the Republic of Poland of 2 April 1997 (Journal of Laws 1997, no. 78, item 483, as amended).
• Constitutional Act of 23 April 1992 on the procedure for the preparation and adoption of the Constitution of the Republic of Poland (Journal of Laws 1992, no. 67, item 336, as amended).
• Judgment of the Supreme Administrative Court of 21 November 2013, II OSK 1887/13, CBOSA.
• Judgment of the Voivodeship Administrative Court in Wrocław of 3 April 2006, III SA/Wr 584/05, CBOSA.
• Judgment of the Voivodeship Administrative Court in Olsztyn of 28 October 2008, II SA/Ol 737/08, CBOSA.
• Judgment of the Voivodeship Administrative Court in Kraków of 8 May 2021, II SA/Kr 329/12, CBOSA.

Identifiers

DOI

10.17951/sil.2022.31.5.155-168

Biblioteka Nauki

31348134