Decision-Making Approach in the Process of Mediation

• Authors: Paweł Kłos

Title variants

PL

Podejście decyzyjne w procesie mediacji

Abstracts

PL

Mediacja to instytucja prawna mająca zastosowanie w sporach międzynarodowych, ponadnarodowych i państwowych. Szeroki wachlarz spraw prawnych, w których występuje spór, obejmuje sprawy gospodarcze, cywilne, pracownicze czy rodzinne i nie jest to katalog zamknięty. Mediacja może być postrzegana jako zespół procesów decyzyjnych, z których zasadnicze znaczenie dla wyniku mediacji ma proces decyzyjny mediatora. Proponuję przeprowadzenie badań nad instytucją mediacji z zastosowaniem podejścia decyzyjnego w świetle interdyscyplinarnego przeglądu wyników badań mogących mieć znaczenie dla projektu, np. z płaszczyzny logiki, psychologii, socjologii i neuronauki. Do badań zostaną włączone również elementy dotyczące komputerowego wspomagania decyzji oraz sztucznej inteligencji, a celem zrównoważenia udziału procesów sztucznych włączone będą zagadnienia związane z zaufaniem i emocjami. W wyniku przeprowadzonych badań zaproponowana zostanie strategia SSM (support, stimulate, manage), z uwzględnieniem modelowego przebiegu procesów decyzyjnych w mediacji i z naciskiem na procesy decyzyjne mediatora. Artykuł zawiera wstępne rozważania na ten temat oraz stanowi zapowiedź dla środowiska naukowego i praktycznego, z wnioskiem o dyskusję i rozpoczęcie prac w tematyce podejścia decyzyjnego w mediacji. Badania prowadzone są w Akademickim Centrum Mediacji działającym przy Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie oraz w ramach grupy badawczej Central & Eastern Mediation Research Group.

EN

Mediation is a legal institution used in international, supranational, and state disputes. A wide range of legal cases in disputes arise include economic, civil, labour or family matters and it is not a closed catalogue. Mediation can be seen as a set of decision-making processes, of which the mediator’s decision-making process is essential for the outcome of mediation. I propose a study to be carried out on the institution of mediation using a decision-making approach in the light of an interdisciplinary review of the results of research that may be relevant to the project, for example from the perspectives of logic, psychology, sociology, and neuroscience. The research will also include elements related to computer-aided decision making and artificial intelligence, and the issues of confidence and emotion will also be included in order to balance the participation of artificial processes. As a result of the research, an SSM (support, stimulate, manage) strategy will be proposed, taking into account the model course of decision-making in mediation with a focus on the mediator’s decision-making processes. The article provides a preliminary reflection and announcement of the start of work on the topic of decision-making approaches in mediation, with a call for discussion, addressed to the academic and professional community. The research is conducted in the Academic Mediation Centre operating at the Faculty of Law and Administration of the Maria Curie-Skłodowska University (Lublin) and within the research group – Central & Eastern Mediation Research Group.

Keywords

EN

mediation; mediator; decision-making approach; artificial intelligence; psychological decision theory; organizational game theory

PL

mediacja; mediator; podejście decyzyjne; sztuczna inteligencja; psychologiczna teoria decyzji; teoria gry organizacyjnej

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Studia Iuridica Lublinensia
• Year: 2023
• Volume: 32
• Issue: 4
• Pages: 47-70

Dates

published

2023

Contributors

author

Paweł Kłos

• Maria Curie-Skłodowska University (Lublin)

References

• Ajdukiewicz K., Logika pragmatyczna, Warszawa 1965.
• Banakar R., Travers M. (eds.), Theory and Method in Social-Legal Research, Oxford 2005.
• Bokota S., Artificial Intelligence w prawie. Teraźniejszość i przyszłość, [in:] Prawo a nowe technologie, eds. S. Tkacz, Z. Tobor, Katowice 2019.
• Bonin A. von, Malhi S., The Use of Artificial Intelligence in the Future of Competition Law Enforcement, “Journal of European Competition Law and Practice” 2020, vol. 11(8), DOI: https://doi.org/10.1093/jeclap/lpaa077.
• Cecchi R., Vinckier F., Hammer J. et al., Intracerebral Mechanisms Explaining the Impact of Incidental Feedback on Mood State and Risky Choice, “e-Life” 2022, DOI: https://doi.org/10.7554/eLife.72440.
• Dubisz S., Nauka o języku dla polonistów, Warszawa 1998.
• Fisher R., Ury W., Patton B., Dochodząc do tak. Negocjowanie bez poddawania się, Warszawa 2016.
• Gałuszka D., Ptaszek G., Żuchowska-Skiba D., Uspołecznianie technologii u progu czwartej rewolucji przemysłowej, [in:] Technologiczno-społeczne oblicza XXI wieku, eds. D. Gałuszka, G. Ptaszek, D. Żuchowska-Skiba, Kraków 2016.
• Habermas J., Pojęcie działania komunikacyjnego, “Kultura i Społeczeństwo” 1986, vol. 30(3).
• Hess D., Bacigalupo A.C., Enhancing Decisions and Decision-Making Processes through the Application of Emotional Intelligence Skills, “Management Decision” 2011, vol. 49(5), DOI: https://doi.org/10.1108/00251741111130805.
• Holska A., Teoria podejmowania decyzji, [in:] Zarządzanie, organizacje i organizowanie – przegląd perspektyw teoretycznych, ed. K. Klincewicz, Warszawa 2016.
• Jedlecka W., O metodzie socjologicznej w badaniu prawa, “Studia Erasmiana Wratislaviensia” 2014, vol. 8.
• Johnston M., Leslie S.-J., Concepts, Analysis, Generics and the Canberra Plan, “Philosophical Perspectives: Philosophy of Mind” 2012, vol. 26(1), DOI: https://doi.org/10.1111/phpe.12015.
• Juza M., Wpływ komputerów i Internetu na sposób zaspokajania ludzkich potrzeb afiliacyjnych, [in:] Technologiczno-społeczne oblicza XXI wieku, eds. D. Gałuszka, G. Ptaszek, D. Żuchowska-Skiba, Kraków 2016.
• Kalisz A., Mediacja jako forma dialogu w stosowaniu prawa, Warszawa 2016.
• Karaś R., Teorie motywacji w zarządzaniu, Poznań 2003.
• Kenrick D.T., Neuberg S.L., Cialdini R.B., Psychologia społeczna, Gdańsk 2002.
• Kłos P., Perspektywy badawcze mediacji, [in:] Teoria i dogmatyka prawnicza. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Leszkowi Leszczyńskiemu, eds. A. Korybski, B. Liżewski, Lublin 2023.
• Kłos P., Poufność mediacji. Analiza teoretycznoprawna, Lublin 2021.
• Komarnicki H., Decyzje polityczne i proces decyzyjny, [in:] Wprowadzenie do nauki o państwie i polityce, eds. B. Szmulik, M. Żmigrodzki, Lublin 2007.
• Korybski A., Leszczyński L., Stanowienie i stosowanie prawa, Warszawa 2021.
• Kosacka K., Język i parajęzyk wypowiedzi o emocjach. Podmiotowe uwarunkowania, Lublin 2019.
• Kozielecki J., Psychologiczna teoria decyzji, Warszawa 1977.
• Lande J., Nauka o normie prawnej, “Annales UMCS sectio G (Ius)” 1956, vol. 3(1).
• Leszczyński L., Zagadnienia teorii stosowania prawa. Doktryna i tezy orzecznictwa, Kraków 2004.
• Limont W., Synektyka a zdolności twórcze. Eksperymentalne badania stymulowania zdolności twórczych z wykorzystaniem aktywności plastycznej, Toruń 1994.
• Marody M., Sens teoretyczny a sens empiryczny pojęcia postawy. Analiza metodologiczna zasad doboru wskaźników w badaniach nad postawami, Warszawa 1976.
• Miller D.W., Starr M.K., Praktyka i teoria decyzji, Warszawa 1971.
• Nawrot O., Wprowadzenie logiki dla prawników, Warszawa 2014.
• Nowak S., Metodologia badań społecznych, Warszawa 2007.
• Opałek K., Wróblewski J., Zagadnienia teorii prawa, Warszawa 1969.
• Pawłowski K., Podstawy logiki ogólnej. Skrypt dla studentów kierunków humanistycznych, Warszawa 2016.
• Pietraś Z.J., Decydowanie polityczne, Warszawa–Kraków 1998.
• Riskin L.L., Decisionmaking in Mediation: The New Old Grid and the New New Grid System, “Notre Dame Law Review” 2003, vol. 79(1).
• Różanowski K., Sztuczna inteligencja: rozwój, szanse i zagrożenia, “Zeszyty Naukowe Warszawskiej Wyższej Szkoły Informatyki” 2007, vol. 2(2).
• Shapira O., A Theory of Sharing Decision-Making in Mediation, “McGeorge Law Review” 2013, vol. 44(923), DOI: https://doi.org/10.2139/ssrn.2102997.
• Stelmach J., Brożek B., Optymalizacyjny model dyskursu mediacyjnego, [in:] J. Stelmach, B. Brożek, Metody prawnicze. Logika, analiza, argumentacja, hermeneutyka, Kraków 2006.
• Stern M.J., Coleman K.J., The Multidimensionality of Trust: Applications in Collaborative Natural Resource Management, “Society and Natural Resources” 2015, vol. 28(2), DOI: https://doi.org/10.1080/08941920.2014.945062.
• Surden H., Artificial Intelligence and Law: An Overview, “Georgia State University Law Review” 2019, vol. 35(201).
• Śliwak J., Altruizm i jego pomiar, “Roczniki Psychologiczne” 2005, vol. 8(1).
• Wierzbicki A.P., Teoria i praktyka wspomagania decyzji, Warszawa 2018, DOI: https://doi.org/10.31338/uw.9788323533610.
• Wiśniewski A., Questions and Inferences, “Logique and Analyse” 2001, vol. 173–175.
• Zieliński M., Wykładnia prawa. Zasady, reguły, wskazówki, Warszawa 2002.
• ADCO Law, Legal Research Methods in Legal Problem Solving, 7.3.2022, https://adcolaw.com/blog/legal-research-methods-in-legal-problem-solving (access: 11.2.2023).
• Agile PMO, Zaufanie fundamentem współpracy w zespole (projektowym) (3/3), https://agilepmo.pl/w-kolejnej-i-ostatniej-juz-czesci (access: 2.3.2023).
• Balcewicz J., Społeczeństwo informacyjne w czasach cyfrowej rewolucji – o zjawisku bańki informacyjnej i jego następstwach, 4.10.2019, https://cyberpolicy.nask.pl/spoleczenstwo-informacyjne-w-czasach-cyfrowej-rewolucji-o-zjawisku-banki-informacyjnej-i-jego-nastepstwach/# (access: 14.2.2023).
• Bluj A., Jagaciak M., Perchuć-Żółtowska M., Pliszczyńska K., ABC partycypacji obywatelskiej – poradnik dla organizatorów procesów partycypacyjnych, 2018, https://partycypacjaobywatelska.pl/strefa-wiedzy/biblioteka/publikacje/abc-partycypacji-obywatelskiej-poradnik-dla-organizatorow-procesow-partycypacyjnych (access: 18.2.2023).
• Buchanan L., O’Connell A., A Brief History of Decision Making, 2006, https://hbr.org/2006/01/a-brief-history-of-decision-making (access: 14.2.2023).
• El Habel D., Rola mediatora w tworzeniu środowiska sprzyjającego efektywnej komunikacji, 19.5.2022, https://im-campus.com/pl/role-of-the-mediator-in-creating-an-environment-conducive-to-effective-communication (access: 19.2.2023).
• Imbir K., Odmienność emocji automatycznych i refleksyjnych: poszukiwanie zróżnicowania neurobiologicznego i psychologicznego, Warszawa 2012 (doctoral dissertation), https://depotuw.ceon.pl/bitstream/handle/item/67/Kamil_Imbir_interdyscyplinarna_rozprawa_dokrorska.pdf?sequence=1 (access: 10.11.2023).
• Olaya C., Ruess M., The Sociological Theory of Crozier and Friedberg on Organized Action Seen through a Simulation Model, 2004, https://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download;jsessionid=2EBB41D1CB9A86820E3B5AD742790417?doi=10.1.1.120.4180&rep=rep1&type=pdf (access: 19.3.2023).
• Commission of the European Communities, Green Paper on Alternative Dispute Resolution in Civil and Commercial Law, Brussels, 19.04.2002, COM(2002) 196 final.
• Directive 2008/52/EC of the European Parliament and of the Council of 21 May 2008 on certain aspects of mediation in civil and commercial matters (OJ L 136/3, 24.5.2008).
• Charter of Fundamental Rights of the European Union (OJ C 202/389, 7.6.2016).
• Regulation (EU) No. 524/2013 of the European Parliament and of the Council of 21 May 2013 on online dispute resolution for consumer disputes and amending Regulation (EC) No. 2006/2004 and Directive 2009/22/EC (OJ L 165/1, 18.6.2013).
• Regulation (EU) 2019/1150 of the European Parliament and of the Council of 20 June 2019 on promoting fairness and transparency for business users of online intermediation services (OJ L 186/57, 11.7.2019).

Identifiers

DOI

10.17951/sil.2023.32.4.47-70

Biblioteka Nauki

31344103