The Idea of Civil Disobedience: A Few Words after the Judgment of the Voivodeship Administrative Court in Opole (II SA/Op 219/20) and the Judgment of the Supreme Administrative Court (II GSK 292/21)

• Authors: Justyna Kulikowska-Kulesza

Title variants

PL

Idea obywatelskiego nieposłuszeństwa. Kilka słów po wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu (II SA/Op 219/20) oraz wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego (II GSK 292/21)

Abstracts

PL

Globalna pandemia koronawirusa SARS-CoV-2 przyniosła szereg ograniczeń i zakazów, których przejawem w Polsce było m.in. cykliczne zamykanie i otwieranie wybranych gałęzi gospodarki, co dla zdecydowanej większości przedsiębiorców oznaczało – w najlepszym wypadku – niepewną przyszłość. Brak jasnych i konsekwentnych działań przy wprowadzaniu przez polską Radę Ministrów ograniczeń i zakazów, a także niezapewnienie realnej pomocy finansowej skutkowało narastającym sprzeciwem wielu przedsiębiorców, co z kolei przekładało się na łamanie bądź obchodzenie obowiązujących przepisów, które dotyczyły ograniczeń i zakazów w sferze wolności gospodarczej. Czy takie działanie można uznać za przejaw obywatelskiego nieposłuszeństwa? Próba uzyskania przez autorkę odpowiedzi na to pytanie jest efektem wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu z dnia 27 października 2020 r. (SA/Op 219/20), który dla wielu polskich przedsiębiorców stanowił usprawiedliwienie do wyrażenia swojego obywatelskiego sprzeciwu oraz otwierania działalności gospodarczej wbrew obowiązującym restrykcjom i ograniczeniom, a także wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 26 sierpnia 2022 r. (II GSK 292/21).

EN

The global SARS-CoV-2 coronavirus pandemic carried a number of restrictions and prohibitions, the manifestation of which in Poland was, i.a., cyclical closing and opening of selected branches of the economy, which for the vast majority of entrepreneurs meant – at best – an uncertain future. The lack of clear and consistent actions when introducing restrictions and bans by the Polish Council of Ministers, as well as the failure to provide real financial aid, resulted in the growing opposition of many entrepreneurs, which in turn translated into breaking or circumventing the applicable regulations regarding restrictions and prohibitions in the field of economic freedom. Can such an action be considered a manifestation of civil disobedience? The author’s attempt to obtain an answer to this question is the result of the judgment of the Voivodeship Administrative Court in Opole of 27 October 2020 (II SA/Op 219/20), which for many Polish entrepreneurs was an excuse to express their civic objection and open a business against applicable restrictions and limitations, as well as the judgment of the Supreme Administrative Court of 28 August 2022 (II GSK 292/21).

Keywords

EN

SARS-CoV-2 coronavirus pandemic; civil disobedience; economic freedom; entrepreneurs

PL

pandemia koronawirusa SARS-CoV-2; obywatelski sprzeciw; wolność gospodarcza; przedsiębiorcy

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Studia Iuridica Lublinensia
• Year: 2023
• Volume: 32
• Issue: 5
• Pages: 265-285

Dates

published

2023

Contributors

author

Justyna Kulikowska-Kulesza

• University of Bialystok

References

• Arystoteles, Etyka nikomachejska, Book V, 10, 1137b, Warszawa 2008.
• Bonino S.-T., Saint Thomas Aquinas in the Apostolic Exhortation Amoris Laetitia, “The Thomist. A Speculative Quarterly Review” 2016, vol. 80(4), DOI: https://doi.org/10.1353/tho.2016.0037.
• Cohen C., Civil Disobedience and the Law, “Rutgers Law Review” 1966, vol. 21(1).
• Cooke M., Civil Obedience and Disobedience, “Philosophy and Social Criticism” 2016, vol. 42(1), DOI: https://doi.org/10.1177/0191453716659521.
• Dajczak W., Giaro T., Longchamps de Bérrier F., Prawo rzymskie. U podstaw prawa prywatnego, Warszawa 2009.
• Dworkin R., Biorąc prawa poważnie, Warszawa 1998.
• Dworkin R., Imperium prawa, Warszawa 2006.
• Lang W., Wróblewski J., Sprawiedliwość społeczna i nieposłuszeństwo obywatelskie w doktrynie politycznej USA, Warszawa 1984.
• Łętowska E., Po co ludziom konstytucja, Warszawa 1994.
• Rawls J., Teoria sprawiedliwości, Warszawa 1994.
• Raz J., Autorytet prawa. Eseje o prawie i moralności, Warszawa 2000.
• Rzepliński A., Obowiązki obywatelskie. Cywilne nieposłuszeństwo, [in:] Prawa człowieka a policja. Problemy teorii i praktyki, ed. A. Rzepliński, Legionowo 1994.
• Smith W., Brownlee K., Civil Disobedience and Conscientious Objection, 24.5.2017. DOI: https://doi.org/10.1093/acrefore/9780190228637.013.114.
• Stoczewska B., Jeszcze raz o obywatelskim nieposłuszeństwie – interpretacje, spory wokół pojęcia, “Krakowskie Studia Międzynarodowe” 2017, vol. 14(3).
• Sylwestrzak A., Historia doktryn politycznych i prawnych, Warszawa 2007.
• Thoreau H.D., O obywatelskim nieposłuszeństwie, Kraków 2020.
• Wołodkiewicz W. (ed.), Regulae iuris. Łacińskie inskrypcje na kolumnach Sądu Najwyższego Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 2006.
• Zajadło J. (ed.), Łacińska terminologia prawnicza, Warszawa 2009.
• Libertea.pl, Akcja #otwieraMY. Obywatelskie nieposłuszeństwo wobec władzy, 20.12.2020, http://libertea.pl/2020/12/20/akcja-otwieramy-obywatelskie-nieposluszenstwo-wobec-wladzy (access: 10.02.2021).
• Manista M., Wyrok WSA w Opolu, sygn. akt II SA/Op 219/20, 20.1.2021, http://lange.pl/news/index.php/2021/01/20/wyrok-wsa-w-opolu-sygn-akt-ii-sa-op-219-20 (access: 10.2.2021).
• Najwyższy Czas, Polacy mają dość i zapowiadają akcję #otwieraMY. Obywatelskie nieposłuszeństwo wobec władzy?, 20.12.2020, https://nczas.com/2020/12/20/polacy-maja-dosc-i-zapowiadaja-akcje-otwieramy-obywatelskie-nieposluszenstwo-wobec-wladzy (access: 10.2.2021).
• Saint Thomas Aquinas, Suma teologiczna, http://www.katedra.uksw.edu.pl/suma/suma_indeks.htm (accesss: 11.12.2023).
• Szymczak F., Nowe obostrzenia – co to oznacza dla przedsiębiorców?, 25.3.2021, https://natemat.pl/blogi/filipszymczak/345451,nowe-obostrzenia-co-to-oznacza-dla-przedsiebiorcow (access: 10.2.2021).
• Warzecha Ł., Już czas na obywatelskie nieposłuszeństwo?, 8.1.2021, https://wiadomosci.onet.pl/opinie/koronawirus-w-polsce-obywatelskie-nieposluszenstwo-komentarz-lukasza-warzechy/0yt4lt5 (access: 10.12.2023).
• Wierzbicki M., Bunt w Legionowie. Restauracje będą otwarte, 13.1.2021, https://warszawawpigulce.pl/bunt-w-legionowie-restauracje-beda-otwarte (access: 10.12.2023).
• Wprost.pl, Mentzen wzywa do obywatelskiego nieposłuszeństwa i masowego otwierania firm. „Prosty wybór”, 14.1.2021, https://biznes.wprost.pl/koronawirus/10408282/mentzen-wzywa-do-obywatelskiego-nieposluszenstwa-i-masowego-otwierania-firm-prosty-wybor.html (access: 10.12.2023).
• Act of 14 June 1960 – Administrative Procedure Code (consolidated text, Journal of Laws 2023, item 775).
• Act of 23 April 1964 – Civil Code (Journal of Laws 1964, no. 16, item 93, as amended).
• Act of 30 August 2002 – Law on proceedings before administrative courts (Journal of Laws 2002, no. 153, item 1270, as amended).
• Act of 18 April 2002 on the state of natural disaster (consolidated text, Journal of Laws 2017, item 1897).
• Act of 5 December 2008 on preventing and combating infections and infectious diseases in humans (consolidated text, Journal of Laws 2019, item 1239, as amended).
• Act of 2 March 2020 on special solutions related to preventing, countering and combating COVID-19, other infectious diseases and crisis situations caused by them (Journal of Laws 2020, item 374).
• Constitution of the Republic of Poland of 2 April 1997 (Journal of Laws 1997, no. 78, item 483, as amended).
• Regulation of the Council of Ministers of 19 April 2020 on establishing certain restrictions, orders and prohibitions due to the occurrence of an epidemic state (Journal of Laws 2020, item 697).
• Regulation of the Council of Ministers of 2 May 2020 on establishing certain restrictions, orders and prohibitions due to the occurrence of an epidemic state (Journal of Laws 2020, item 792).
• Regulation of the Council of Ministers of 21 December 2020 on establishing certain restrictions, orders and prohibitions due to the occurrence of an epidemic state (Journal of Laws 2020, item 2316).
• Regulation of the Minister of Health of 13 March 2020 on declaring an epidemic threat state in the territory of the Republic of Poland (Journal of Laws 2020, item 433).
• Regulation of the Minister of Health of 20 March 2020 on declaring an epidemic state in the territory of the Republic of Poland (Journal of Laws 2020, item 491, as amended).
• Judgment of the Supreme Administrative Court of 28 June 2022, II GSK 292/21, LEX no. 3400883.
• Judgment of the Voivodeship Administrative Court in Opole of 27 October 2020, II SA/Op 219/20, LEX no. 3093916.

Identifiers

DOI

10.17951/sil.2023.32.5.265-285

Biblioteka Nauki

31344071