Pozycja prawna niepełnoletniego w Galicji w świetle Ustaw Cywilnych dla Galicyi Zachodniey (Kodeksu cywilnego zachodniogalicyjskiego)

• Authors: Magdalena Makówka
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Ustawy Cywilne dla Galicyi Zachodniey to zbiór praw wydanych przez cesarza Franciszka I, które obowiązywały na terenach Rzeczypospolitej przyłączonych do państwa Habsburgów. Regulowały one całokształt stosunków cywilnych, w tym relacje pomiędzy rodzicami a dziećmi. Kwestiom tym został poświęcony rozdział IV. Ustawy kluczową rolę w procesie wychowania dziecka pozostawiały ojcu, który miał daleko idącą władzę nad potomkiem. Dziecko miało jednak możliwość przeciwstawienia się rodzicowi w najważniejszych kwestiach przez zwrócenie się do sądu. Kompleksowo zostały także uregulowane kwestie dotyczące władzy rodzicielskiej i statusu dzieci nieślubnych. W ich przypadku najważniejszym zadaniem ojca było utrzymanie potomka. Regulacje zawarte w prezentowanym zbiorze praw nie mają charakteru rewolucyjnego i stanowią ewolucję praw obowiązujących w epoce nowożytnej. Pewne ingerencje we władzę rodzicielską można uznać za zapowiedź wielkich kodyfikacji XIX w.

EN

The West Galician Code (Ustawy Cywilne dla Galicyi Zachodniey) was a codification of law created under rule of Franz Joseph I and it was in force on the whole area of the former Polish-Lithuanian Commonwealth which had earlier became part of the Habsburg Monarchy. The code dealt with every aspect of civil relations, including parental, to which chapter IV was devoted. According to the act, the main role in the process of child-upbringing was given to a father whose parental responsibility for offspring remained crucial. However, the child was able to act against his/her parents’ will if the court granted him/her the permission. The issue of parental responsibility and status of illegitimate children also gained complex regulation. In that matter, the most important of father’s duties was providing financial support for the offspring. The regulations included in the above-mentioned code cannot be seen as revolutionary but need to be considered as a result of the evolution of law that occurred during the modern age. Some state’s interference with parental authority was, however, a sign of upcoming great European codification movement of the 19th century.

Keywords

PL

historia prawa; historia nieletnich; wychowanie

EN

history of law; history of minor; upbringing

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Studenckie Zeszyty Naukowe
• Year: 2017
• Volume: 20
• Issue: 35

Dates

published

2017

online

2018-02-16

Contributors

author

Magdalena Makówka

References

• Ariès P., Historia dzieciństwa, Gdańsk 1995.
• Conrad H., Rechtsstaatliche Bestrebungen im Absolutismus Preußens und Österreichs am Ende des 18. Jahrhunderts, Köln Opladen 1961.
• Czyżewski B., Pater familias i jego zadania według św. Jana Chryzostoma, „Vox Patrum” 2009, t. 53–54.
• Długoszewska I., Przesłanki ograniczenia władzy rodzicielskiej na ziemiach polskich, „Zeszyty Prawnicze UKSW” 2010, nr 1.
• Gesetzbuch für Westgalizien, Wien 1796, http://starodruki.ihuw.pl/stWeb/zoom/532/3 [dostęp: 10.10.2017].
• Hantsch H., Franz II, [w:] Neue Deutsche Biographie 5 (1961).
• Kahl E., Wychowanie dziecka w rodzinie szlacheckiej w XVI i XVII wieku, „Wychowanie w Rodzinie” 2011, nr 1.
• King R., Leonardo i ostatnia wieczerza, Warszawa 2017.
• Kodeks Hammurabiego, Warszawa 1996.
• Liechtenstern J.M. von, Über die Verwaltung und Landgüter ein Umriss das wesentlichen Grundsätze hiezu, Wien 1809.
• Makiłła T., Historia prawa w Polsce, Warszawa 2017.
• Mencel T., Galicja Zachodnia 1795–1809, Lublin 1976.
• Możdżeń S., Historia wychowania do 1795, Kielce 2005.
• Patent (Nr. 337) vom 13ten Februar 1797, für West-Galizien, [w:] Franzens des Zweiten Römischen Kaisers Gesetze und Verfassungen im Justizsache. In den ersten vier Jahren seiner Regierung, Prague 1791.
• Patent (Nr. 373) vom 8. September 1797, für Ost-Galizien, [w:] Franzens des Zweiten Römischen Kaisers Gesetze und Verfassungen im Justizsache. In den ersten vier Jahren seiner Regierung, Prague 1791.
• Rozwadowski W., Prawo rzymskie, Wrocław 1992.
• Szczaniecki M., Powszechna historia państwa i prawa, Warszawa 2009.
• Teleszewska M., Status prawny dzieci nieślubnych na ziemiach polskich w dobie zaborów w świetle Kodeksu Cywilnego Napoleona, „Czasopismo Prawno-Historyczne” 2014, nr 1.
• Toivo R.M., Violence between parents and children: Courts of law in early modern Finland, “The History of Family” 2013, Vol. 18(3), DOI: https://doi.org/10.1080/1081602X.2013.795908.
• Ustawy Cywilne dla Galicyi Zachodniey, Wiedeń 1797, https://books.google.pl/books/about/Ustawy_Cywilne_Dla_Galicyi_Zachodniey.html?id=80BDAAAAcAAJ&redir_esc=y [dostęp: 23.11.2017].
• Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t.j. Dz.U. z 2017 r., poz. 682).
• Żółciński Z., Zróżnicowane ramy prawne ojcowskiej władzy rodzicielskiej obowiązujące na ziemiach polskich w pierwszej połowie XIX wieku, „Biuletyn Historii Wychowania” 2013, nr 30.

Identifiers

DOI

10.17951/szn.2017.20.35.71