Janusowe oblicze państwa i współczesne metafory państwowości

• Authors: Teresa Łoś-Nowak
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł podejmuje temat złożoności fenomenu państwa oraz (nie)zmienności jego atrybutów. Zawarta w nim analiza z jednej strony wpisuje się neorealistyczny nurt badań nad stosunkami międzynarodowymi, z drugiej zaś czerpie z dorobku komunitarianizmu zakładającego, iż państwo, suwerenność, władza, a nawet anarchia w stosunkach międzynarodowych może efektywnie funkcjonować w globalnym społeczeństwie, o ile jest zdolne przekroczyć utarte schematy w myśleniu o jego podstawowych i historycznie kształtowanych atrybutach. Celem artykułu jest zdefiniowanie – istotnych dla obecności państwa w systemie międzynarodowym i w systemie stosunków międzynarodowych – wyzwań i zagrożeń z którymi jest ono konfrontowane oraz pokazanie, jak zmienia się to, co stanowiło do niedawna o jego atrakcyjności, a w postnowoczesnej rzeczywistości staje się znaczącym ogranicznikiem w aktywności międzynarodowej. Autorka dekonstruuje i bada desygnaty państwa i państwowości na płaszczyźnie ontologicznej, jak również rozważa także kwestie epistemologiczne dotyczące sposobu wyjaśniania faktu, iż pomimo zmian, jakim podlegają desygnaty państwa i państwowości, to ono samo jest wciąż ważnym elementem systemu międzynarodowego.

EN

The article provides through analysis of complexity of a state and (un)changeability of its attributes. On the one hand, it is based on a neo-realist theory of IR , and on the other hand it draws on communitarianism, assuming that a state, sovereignty, power and even a state of anarchy in international relations can effectively function and contribute to the global society under certain conditions. The aim of the article is to define the challenges and threats for a state in the international system and in the system of international relations, as well as to show how it has been developing. The author deconstructs and reexamines a state and state attributes on an ontological level, and also takes up epistemological issues on how to explain the fact that, despite the changes in the designations of state and statehood, state is still an important element of the international system. 

Keywords

PL

państwo, atrybuty państwa, polityka zagraniczna, metafory ładu międzynarodowego i państwa, teoria stosunków międzynarodowych

EN

state, attributes of the state, foreign policy, metaphors of international order and state, theory of international relations

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Teka Komisji Politologii i Stosunków Międzynarodowych
• Year: 2017
• Volume: 12
• Issue: 2

Dates

published

2017

online

2018-09-17

Contributors

author

Teresa Łoś-Nowak

References

• ADLER E., 1991: Cognitive Evolution: A. Dynamic Approach for the Study of International Relations and Their Progress. W: Progression in Post War International Relations, E. Adler, B. Crawford, New York.
• ANIOŁ W., 2002: Paradoksy globalizacji, Warszawa.
• BARAN B., 1992: Postmodernizm, Kraków.
• BARBER B., 2013: McŚwiat rządzi, wywiad przeprowadził M. Jarkowiec, „Wprost”, nr 1.
• BAUMAN Z., 1995: Wieloznaczność nowoczesna. Nowoczesność wieloznaczna, Warszawa.
• BAUMAN Z., 2004: Życie na przemiał, Kraków.
• BEC K U., 2006: The Cosmopolitan Vision, Cambridge.
• BURC HIL S., 2006: Realizm i Neorealizm. W: S. Burchill et al., Teorie stosunków międzynarodowych, Warszawa.
• BURC HILL S., DE VETA K R., LIN KATER A., PATERSON M., REUS -SMIT Ch., TRUE J., 2006: Teorie stosunków międzynarodowych, Warszawa.
• BUZAN B., 1991: People, States and Fear. The National Security Problem in International Relations, Brighton.
• BUZAN B., Little R., 2011: System międzynarodowy w historii świata, Warszawa.
• CASTELLS M., 2012: Teoria społeczeństwa sieci, Kraków.
• COOPER R., 2005: Pękanie granic, Porządek i chaos w XXI wieku, Poznań.
• DE VETA K R., 2006: Postmodernizm. W: S. Burchill et al., Teorie stosunków międzynarodowych, Warszawa.
• FU KUYAMA F., 2005: Budowanie państwa. Władza i ład międzynarodowy w XXI wieku, Poznań.
• GAŁ GANE K A., 2013: Historia stosunków międzynarodowych. Nierówny i połączony rozwój, t. I , Warszawa.
• GIDDENS A., 1990: The Consequences of Modernity, Standford.
• GIL G., 2015: Upadanie państwa w stosunkach międzynarodowych po zimnej wojnie, Lublin.
• GILPIN R., 1981: War and Change in World Politics, New York-Cambridge.
• HAR VEY D., 1998: The Condition of Postmodernity, Oxford.
• HOLSTI K., 1985: The Necrologists of International Relations. “Canadian Journal of Political Science”, no 4, s. 675–695.
• HOLSTI K., 1996: The State. Wars and the State of War, Cambridge.
• JAC KSON R., 2000: The Global Covenant. Human Conduct in a World States, Oxford.
• JAC KSON R., SØRENSEN R., 2006: Wprowadzenie do stosunków międzynarodowych. Teorie i kierunki badawcze, Kraków.
• KAUFAMAN S.J., 1997: Fragmentation and Consolidation of International System, “International Organization”, vol. 51, no 2, s. 173–208.
• KEO HANE R.O., NYE J., 2001: Power and Interdependence. World Politics in Transition, New York.
• KISSIN GER H., 2016: Porządek światowy, Wołowiec.
• LEWANDOWS KA-TOMASZCZY K B., 2010: Nowe spojrzenie na przekład: podobieństwa, granice ekwiwalencji i rekonceptualizacja, „Lingwistyka Stosowana”, nr 3, s. 9–31.
• LIN KLATER A., 1998: The Transformation of Political Community. Ethical Foundations of the Post-Westphalia Era, Cambridge.
• LIN KLATER R., 2006: Od władzy do porządku: społeczność międzynarodowa. W: S. Burchill et al., Teorie stosunków międzynarodowych, Warszawa.
• ŁOŚ -NOWA K T., 1995: Democracy as a prospect for peace and security in Central and Eastern Europe. W: Post-Cold Europe: Cooperation or New Divisions? T. Łoś-Nowak (ed.), Wrocław.
• ŁOŚ -NOWA K T., 1995: Wojna a demokracja. Prognozy i oczekiwania zmian w modelu stosunków międzynarodowych w Europie Środkowej i Wschodniej. W: Studia Politologiczne, A.W. Jabłoński, K.A. Paszkiewicz, M.S. Wolański (red.), Wrocław.
• ŁOŚ -NOWA K T., 1997: Państwo jako uczestnik stosunków międzynarodowych. W: Studia z teorii polityki, t.2, W. A. Jabłoński i L . Sobkowiak (red.), Wrocław.
• ŁOŚ -NOWA K T., 2002: W poszukiwaniu nowych form organizacji stosunków międzynarodowych. W: Świat – Europa – Dolny Śląsk. Wyzwania milenijne, T. Łoś-Nowak, M. Wolański (red.), Wrocław.
• ŁOŚ -NOWA K T., 2006: Stosunki międzynarodowe. Teorie – systemy – uczestnicy. Wrocław.
• ŁOŚ -NOWA K T., 2009: Państwo ponowoczesne: ile tradycji ile ponowoczesności. W: Państwo w procesach przemian. Teoria i praktyka, A. Lisowska i A . W. Jabłoński (red.), Toruń.
• ŁOŚ -NOWA K T., 2014: Przestrzeń międzynarodowa versus środowisko międzynarodowe: nowe zjawiska, nowe wyzwania dla polityki zagranicznej RP. W: Dylematy polityki zagranicznej Polski na początku XXI wieku, K. Czornik, M. Lakomy, M. Stolarczyk (red.), Katowice.
• MERS HEIMER J.K., 1990: Back to the Future: Instabilityin Europe after Cold War. “International security” vol. 15, s. 5–56.
• MI KIEWICZ P., 2011: Narracje alterglobalistyczne jako fundamenty krytycznej teorii globalizacji, Wrocław.
• NA KONIECZNA J., 2005: Inny świat jest możliwy. W: Porządek międzynarodowy u progu XXI wieku, R. Kuźniar (red.), Warszawa.
• PIETRAŚ M., 2002: Globalizacja jako proces zmiany społeczności międzynarodowej. W: Oblicza procesów globalizacji, M. Pietraś (red.), Lublin.
• PIETRAŚ , M.: 2016 Eksplanacyjna użyteczność liberalizmu w badaniu systemu międzynarodowego. W: Liberalizm & neoliberalizm w nauce o stosunkach międzynarodowych, E. Haliżak, R. Ożarowski, A. Wróbel (red.), Warszawa.
• PO GGE T., 2002: World Poverty and Human Rights: Cosmopolitan Responsibilities and Reforms, Cambridge.
• REWIZORS KI M., 2015: Agora interesów. G2O i wyłanianie się globalnego zarządzania, Warszawa.
• ROSENAU J., 1999: Turbulence in World Politics. A Theory of Change and Continuity, Princeton.
• STADLER F., 2012: Manuel Castells: teoria społeczeństwa sieci, Kraków.
• STRAN GE S., 2003: The Retreat of the State. The Diffusion of Power in the World Economy, Cambridge.
• SZTUMS KI W. 2011: Świat rozmyty. kwestia granic. „Transformacje Pismo Interdyscyplinarne”, nr 1–2, s. 2–54.
• TUC HMAN B.W., 1984: The March of Folly. From Troy to Vietnam, New York.
• WALTZ K., 1979: Theory of International Politics, New York.
• WALTZ K., 1990: Realist thought and neo-realist theory. “Journal of International Affairs”, vol. 4, s. 21–37.
• WENDT A., 2008: Społeczna teoria stosunków międzynarodowych, Warszawa.
• ZAC HARA M., 2012: Global Governance. Ład międzynarodowy po zakończeniu stulecia Ameryki, Kraków.
• ŻUKOWS KI S., 2009: Kosmopolityzm i postmodernizm a ład światowy, Warszawa.

Identifiers

DOI

10.17951/teka.2017.12.2.105