Bezpieczeństwo środowiska obszarów arktycznych

• Authors: Maja Głuchowska-Wójcicka
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Wpływ zmian klimatycznych Arktyki, z uwagi na szczególny charakter jej ekosystemów, jest tam bardziej odczuwalny niż w innych częściach świata. Pojawiające się możliwości eksploracji i eksploatacji Arktyki stanowią zagrożenie dla środowiska arktycznego. Jego ochrona obecnie oparta jest na zbyt wielu, często niespójnych umowach międzynarodowych, prawie wewnętrznym państw arktycznych oraz na zaleceniach Rady Arktycznej. Ryzyko powstania nieodwracalnych szkód jest szczególnie wysokie w razie wycieku ropy naftowej z platformy wiertniczej lub zbiornikowca. Wobec takiego stanu rzeczy, coraz bardziej widoczna staje się potrzeba opracowania nowych międzynarodowych regulacji prawnych dla ochrony środowiska morskiego Arktyki.

EN

The Arctic is a region where the climate changes take place more rapidly than in other parts of the world. The effects of global warming in the Arctic, such as increased shipping opportunities as well as access to natural resources (especially oil and gas), could lead to significant changes in the Arctic environment. The Arctic, which is becoming a region of strategic importance in international relations, needs an effective governance that can preserve the region from tensions and increased competition among the states, and private companies. The Arctic Council, formally established by the Ottawa Declaration of 1996 as a high level intergovernmental forum, seems to have the greatest legitimacy to coordinate the region. Unfortunately the Arctic Council operates mostly on a soft law basis. The hard law can be found in many different conventions. The most important is the Convention of the law of the sea, but there are gaps in environmental regulations over the Arctic region both at international and domestic levels. Special laws are needed to ensure: the regulation, prevention, and response to pollution by oil and other containments; the protection and rational use of Arctic resources; and the conservation of the Arctic marine areas and natural landmarks.

Keywords

PL

Arktyka, ochrona środowiska, globalne ocieplenie, żegluga, rybołówstwo, wydobycie

EN

Arctic, environmental protection, shipping, exploration, exploitation, global warming.

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Teka Komisji Politologii i Stosunków Międzynarodowych
• Year: 2017
• Volume: 12
• Issue: 2

Dates

published

2017

online

2018-09-17

Contributors

author

Maja Głuchowska-Wójcicka

References

• 1972 Konwencja o zapobieganiu zanieczyszczeniu mórz przez zatapianie odpadów i innych substancji oraz Protokół z 1996, Dz. U. z 1984 r., Nr 11, poz. 46.
• 1973 Międzynarodowa Konwencja o zapobieganiu zanieczyszczeniu morza przez statki z Protokołem 1978 MARPOL 73/78 oraz Załączniki I–VI, Dz. U. z 2005 r. Nr 202, poz. 1679.
• 1974 Międzynarodowa konwencja o bezpieczeństwie życia na morzu.
• 1976 Fishery Conservation and Management Act.
• 1979 Układ w sprawie transgranicznego zanieczyszczania powietrza na dalekie odległości, Dz.U. z 1985 r., Nr 60 poz. 311.
• 1982 Konwencja Narodów Zjednoczonych o Prawie Morza.
• 1989 Konwencja bazylejska o kontroli trasngranicznego przemieszczania i usuwania odpadów niebezpiecznych.
• 1992 Deklaracja z Rio de Janeiro w sprawie środowiska i rozwoju.
• 1992 Ramowa konwencja Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu wraz z Protokołem z Kioto, Dz. U. z 1996, Nr 53 poz. 238.
• 1992 Konwencja o różnorodności biologicznej, Dz. U. z 2002 Nr 184 poz. 1532.
• 1992 Konwencja o ochronie środowiska morskiego północno-wschodniego Atlantyku.
• 2012 Agreement on Cooperation on Aeronautical and Maritime Search and Rescue (SAR ) in the Arctic.
• 2013 Agreement on Cooperation on Marine Oil Pollution, Preparedness and Response in the Arctic.
• Monografie i artykuły
• BIRNIE P.W., BOY LE A.E., 2002: International Law and Environment, Oxford.
• BUGAJSKI D.R., 2013: Żegluga Arktyczna w świetle międzynarodowego prawa morza i praktyki państw nadbrzeżnych. W: Arktyka na początku XXI wieku. Między rywalizacją a współpracą, M. Łuszczuk (red.), Lublin.
• CHIRCOP A., 2009: The Growth of International Shipping in the Arctic: Is a Regulatory Review Timely, „The International Journal of Marine and Costal Law”, vol. 24/2, s. 355–380.
• CIECHANOWICZ -McLEAN J., 1999: Międzynarodowe prawo ochrony środowiska, Gdańsk.
• CIECHANOWICZ -McLEAN J., 1999: Ochrona środowiska morskiego i odpowiedzialność za jego zanieczyszczenie, „Gdańskie Studia Prawnicze”, t. 5, Gdańsk, s. 35–64.
• CIECHANOWICZ – McLEAN J., 2007: Międzynarodowe prawo środowiska wobec problemów globalnych, „Gdańskie Studia Prawnicze”, t. 7, Gdańsk, s. 521–532.
• GRA BOWSKA G.,1993: Źródła międzynarodowego prawa środowiska. W: Rozważania o państwie i prawie, G. Grabowska (red.), Katowice.
• GRI FFITHS F., 2005: New Illusions for a Northwest Passage. W: International Energy Policy, the Arctic and the Law of the Sea, M.H. Nordquist, J.N. Moore, A.S. Skaridov (eds), Leiden.
• JERZ MAŃSKI J., 1987: Ochrona środowiska a prawa człowieka w prawie międzynarodowym. W: Prawo człowieka do środowiska naturalnego, J. Sommer (red.), Wrocław.
• KENI G-WITKOWSKA M., 2009: Międzynarodowe Prawo Środowiska, Warszawa.
• KOZIŃSKI M.H., 2005: „Wolność” rybołówstwa morskiego, „Prawo Morskie”, t XXI, Gdańsk, s. 309–325.
• PHARAND D., 2007: The Arctic Waters and the Northwest Passage: A final Revisit, „Ocean Development & International Law”, no 38, s. 3–69.
• ROTHWE LL D.R., 2009: The Arctic in International Affairs: Time for a New Regime?, „The Brown Journal of World Affairs”, vol. 15, no 1, s. 241–253.
• ROTHWE LL D.R, 2000: Global Environmental Protection Instruments. W: Protecting the Polar Marine Environment – Law and Policy for Pollution Prevention, D. Vidas (ed.), Cambridge.
• STOKKE O., 2000: Radioactive Waste in Barents and Kara Seas: Russian Implementation of the Global Dumping Regime. W: Protecting the Polar Marine Environmental – Law and Policy for Pollution Prevention, D. Vidas (ed.), Cambridge.
• U.S. GEO LOGICA L SURVEY , 2008: Circum-Arctic Resource Appraisal: Estimates of Undiscovered Oil and Gas North of the Arctic Circle, dostępne on-line: www.pubs.usgs.gov/fs/2008/3049/fs2008–3049.pdf (24.04.2016).
• VANDER -ZWAA G D., 2000, Land-based Marine Pollution and the Arctic. W: Protecting the Polar Marine Environmental – Law and Policy for Pollution Prevention, D. Vidas (ed.), Cambridge.

Identifiers

DOI

10.17951/teka.2017.12.2.147