Kierunki i efekty polityczne zmian w systemach politycznych Polski i Ukrainy

• Authors: Wojciech Sokół
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem artykułu będzie porównanie niektórych elementów systemów politycznych Rzeczypospolitej Polskiej i Ukrainy zarówno w ujęciu strukturalnym, jak i funkcjonalnym. Przedmiotem opracowania będzie geneza i kierunki zmian ustrojowych, specyfika systemów rządów, mechanizmy rywalizacji politycznej oraz jej główni aktorzy, czyli partie polityczne. Z analizy wynika, że rozwiązania ustrojowe w Polsce charakteryzowały się większą stabilnością, przywiązaniem do zasad państwa prawnego i wartości demokratycznych. W ustroju politycznym Ukrainy występowała dość duża dynamika zmian w tym zakresie. Powyższe zmiany w większym stopniu niż w Polsce miały charakter instrumentalny, podporządkowany preferencjom dominujących w poszczególnych okresach sił politycznych.

EN

The aim of the study will be to compare some elements of the political systems of the Republic of Poland and Ukraine in both structural and functional terms. The subject of the study will be the genesis and directions of systemic changes, the specificity of government systems, mechanisms of political rivalry and its main actors, that is, political parties. The analysis shows that systemic solutions in Poland were characterized by greater stability, attachment to the principles of the rule of law and democratic values. In the political system of Ukraine there was quite a large dynamics of changes in this area. These changes were instrumental in a greater degree than in Poland, subordinated to preferences dominating in particular periods of political forces.

RU

Целью исследования будет сравнение некоторых элементов политических систем Республики Польши и Украины как в структурном, так и в функциональном отношении. Предметом исследования станут генезис и направления системных изменений, специфика государственных систем, механизмы политического соперничества и его основные действующие лица, то есть политические партии. Анализ показывает, что системные решения в Польше характеризовались большей стабильностью, приверженностью принципам верховенства закона и демократическим ценностям. В политической системе Украины произошли довольно динамичные изменения в этой сфере. Эти изменения сыграли важную роль в большей степени, чем в Польше, в зависимости от предпочтений политических сил, доминирующих в определенные периоды.

Keywords

PL

Ukraina, Polska, demokratyzacja, system polityczny, system rządów, rywalizacja polityczna, system wyborczy, partie polityczne

EN

Ukraine, Poland, democratization, political system, system of government, political competition, electoral system, political parties

RU

Украина, Польша, демократизация, политическая система, система правления, политическая конкуренция, избирательная система, политические партии

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Wschód Europy. Studia humanistyczno-społeczne
• Year: 2018
• Volume: 4
• Issue: 2

Dates

published

2018

online

2019-06-27

Contributors

author

Wojciech Sokół

References

• A Report from the Economist Intelligence Unit, http://www.eiu.com/home.aspx#offer-ss-data [dostęp:
• 27.05.2017].
• Avioutskii V., Aksamitne rewolucje, Warszawa 2007, s. 63–130.
• Baluk W., Kształtowanie systemu partyjnego Ukrainy w okresie transformacji ustrojowej (1987–2004), Wrocław 2006, s. 171–178.
• Będzie spór między Andrzejem Dudą a PiS. Partia chce ograniczenia władzy prezydenta, http://wiadomoscigazeta.pl/wiadomosci/7,114884,23278047,bedzie-spor-miedzy-andrzejem-duda-a-pis-partia-chce-ograniczenia.html [dostęp: 16.04.2018].
• Carothers T., The End of the Transition Paradigm, „Journal of Democracy” 2002, nr 13, s. 5–21. DOI: https://doi.org/10.1353/jod.2002.0003
• Chodakiewicz J. M., Międzymorze, Warszawa 2016, s. 254–255.
• Donaj Ł., Współczesny kryzys społeczno-polityczny na Ukrainie jako przykład cykliczności (chroniczności?) procesów politycznych, „Środkowoeuropejskie Studia Polityczne” 2012, nr 3, s. 204–206.
• Dudek A., Historia polityczna Polski 1989–2015, Kraków 2016, s. 17–140.
• Fedorowicz K., „Pomarańczowa rewolucja” na Ukrainie – czas realizacji wyborczych deklaracji, [w:] „Pomarańczowa rewolucja” – szansa dla ukraińskiej transformacji politycznej, red. A. Furier, Szczecin
• 2006, s. 129–147.
• Fedorowicz K., Transformacja systemowa na Ukrainie – etap przejściowy czy nowy model państwa, [w:] Od totalitaryzmu do demokracji. Wybrane problemy okresu przemian, red. T. Wallas, Poznań 2003, s. 43–55.
• Fedorowicz K., Ukraińskie rewolucje a parlamentaryzm, „Rocznik Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej” 2014, z. 2, s. 57–74.
• Grabowska M., Podział postkomunistyczny. Społeczne podstawy polityki w Polsce po 1989 roku, Warszawa 2004, s. 228–231.
• Grześkowiak A., Ustrój polityczny III Rzeczypospolitej według projektu konstytucji senackiej komisji konstytucyjnej, „Roczniki Nauk Prawnych”, Toruń 1991–1992, s. 99–106.
• Hurska-Kowalczyk L., Ewolucja form rządów na Ukrainie, [w:] Dylematy rozwoju Ukrainy, red. L. Hurska--Kowalczyk, Szczecin 2011, s. 35.
• Kaczyński J., Porozumienie przeciw monowładzy. Z dziejów PC, Poznań 2016, s. 99.
• Kasjanow G., Ukraina 1991–2007. Narisi nowimnoj istorii, Kijów 2008, s. 62–63.
• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, oprac. D. Dudek, Lublin 2007, s. 93.
• Konstytucja Ukrainy, Warszawa, s. 86.
• Michalak B., Mieszane systemy wyborcze. Cele. Rozwiązania. Konsekwencje, Toruń 2013, s. 270.
• Mojak R., Pozycja ustrojowa Prezydenta RP w świetle nowej Konstytucji RP, „Państwo i Prawo” 1997, nr 11–12, s. 54–70.
• Nations in Transit 2006, http: www.freedomhouse.hu/index.php?option=com_content&task=view&id=47 [dostęp: 16.04.2018].
• Olechno A., Instytucja Prezydenta w systemie konstytucyjnych organów Ukrainy (1996–2005), Toruń 2009.
• Olszański T.A., Partia Swoboda – nowa jakość na ukraińskiej prawicy, Ośrodek Studiów Wschodnich, 2011; http://www.osw.waw.pl, s. 2 [dostęp: 27 IX 2017]
• Olszański T.A., Sąd Konstytucyjny przywraca system prezydencki na Ukrainie, Ośrodek Studiów Wschodnich 2010, http://www.osw.waw.pl, s. 2 [dostęp: 27.09.2017].
• Prezydent w Polsce po 1989 r. Studium politologiczne, red. R. Glajcar, M. Migalski, Warszawa 2006, passim.
• Projekt Prawa i Sprawiedliwości. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, styczeń 2010, http://niezniknelo.com/konstytucjaPiS [dostęp: 16.04.2018].
• Rakowska A., Skotnicki K., Konstytucja RP na tle innych obowiązujących Ustaw zasadniczych państw Europy Środkowo-Wschodniej i Południowej, „Przegląd Sejmowy” 2007, nr 4, s. 215–216.
• Raport PiS o stanie państwa, www.newsweek.pl/polska/raport-o-stanie-rzeczypospolitej.artykuly.74598,1,1,1.html [dostęp: 18.04.2018].
• Sielski J., Czynniki zmian polskiego systemu partyjnego po 1989 r., [w:] Partie i system partyjny RP, stan
• i perspektywy, red. K. Kowalczyk, Ł. Tomczak, Toruń 2007, s. 51.
• Sokół W., Geneza i ewolucja systemów wyborczych w państwach Europy Środkowej i Wschodniej, Lublin 1997, s. 274–282.
• Sokół W., Partie na arenie parlamentarnej i gabinetowej, [w:] Współczesne partie i systemy partyjne. Zagadnienia teorii i praktyki politycznej, red. W. Sokół, M. Żmigrodzki, Lublin 2003, s. 182–197.
• Sokół W., Partie polityczne i system partyjny w III Rzeczypospolitej – elementy ciągłości i zmian, [w:] Demokracja w Polsce po 2015 r., red. D. Plecka, Toruń 2018, s. 35–37.
• Sokół W., Zmiany w systemie partyjnym III Rzeczypospolitej, [w:] Demokracja w Polsce po 2007 roku, red. D. Plecka, Katowice 2014, s. 63–92.
• Stawicki R., Zmiany Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1997–2011 w świetle projektów ustaw oraz uchwalonych nowelizacji, Warszawa 2011, passim.
• Stelmach A., Legalność zmiany władzy na Ukrainie, „Środkowoeuropejskie Studia Polityczne” 2015, vol. 4, s. 16–17.
• Szymanek J., Zabezpieczenia konstytucji przed zmianą konstytucji, „Prawo i Polityka” 2015, nr 6, s. 15.
• Ukraina porządkuje niejasne zasady finansowania partii politycznych, https://wiadomosci.onet.pl/swiat/ukraina-porzadkuje-niejasne-dotad-zasady-finansowania-partii-politycznych/jk9kr3 [dostęp: 17.04.2018].
• Wojtasik W., Funkcje wyborów w III Rzeczypospolitej, Katowice 2012, s. 45–49.
• Zakon Ukrajiny pro widnowlennia diji okremych polożen’ Konstytuciji Ukrajiny wid 21 II 2014, „Widomosti Werhownoi Radi” 2014, nr 11, poz. 143.
• Zakon Ukrajiny pro zminy do Konstytuciji Ukrajiny (szczodo pravosuddia), http://zakon5.rada.gov.ua/laws/show/1401-VIII
• Zieliński E., System konstytucyjny Ukrainy, Warszawa 2007, s. 16–17.

Identifiers

DOI

10.17951/we.2018.4.2.99