ЗА БЪЛГАРО-ПОЛСКАТА АСИМЕТРИЯ В ОБЛАСТТА НА АРХАИЧНАТА ЛЕКСИКА

• Authors: Petar Sotirov

Abstracts

EN

The study uses as its basis a collection of 237 words categorised as archaic in Bulgarian which are nevertheless actively used in Modern Polish. The aim of the research is to determine the origin of these units and the degrees of similarity between Bulgarian and Polish words regarding their lexical form and semantic properties. The analysis demonstrates that the examined material is mainly of the Slavic origin, but it also includes words of French, Latin, Italian, Romanian, German and English origins. Three Bulgarian-Polish lexical pairs can be distinguished with relation to their form: 1) identical pairs, 2) pairs of minimum difference, 3) pairs of larger formal difference. By investigating their semantic properties, the lexical pairs can be grouped into: 1) words with identical or similar meaning, 2) words with distant semantic similarities, 3) words with no semantic similarities. Research on the Bulgarian-Polish lexical asymmetry regarding lexical archaisation contributes to an in-depth description of the factors that determine the lifespan of a word – i.e. whether it remains in use or wanes in time. These factors may be of linguistic or extra-linguistic nature and are specific to each of the reported cases.

PL

Obiektem badawczym w artykule jest grupa leksemów (237), które w języku bułgarskim uległy archaizacji, natomiast są one aktywnie używane we współczesnym języku  polskim. Celem badań jest ustalenie pochodzenia tych jednostek oraz ujawnienie stopni podobieństwa bułgarskich i polskich leksemów z punktu widzenia formy i semantyki.  Analiza pokazuje, że opisywane leksemy są przede wszystkim słowiańskie, spotykają się również słowa francuskie, łacińskie, włoskie, rumuńskie, niemieckie i angielskie. W stosunku do formy obserwowane są 3 grupy bułgarsko-polskich par leksemów: 1) jednakowe, 2) o minimalnej różnicy, 3) o większej różnicy. Z punktu widzenia semantyki można wyodrębnić następujące grupy par: 1) o podobnym znaczeniu, 2) o dalekim podobieństwie semantycznym, 3) bez podobieństwa semantycznego. Badania nad bułgarsko-polską asymetria leksykalną w zakresie archaizacji przyczynia się do dogłębnego opisania czynników, które decydują o życiu pewnego leksemu – czy pozostaje on w użyciu lub umiera. Niektóre z czynników maja charakter językowy, inne – pozajęzykowy, są one specyficzne przy każdym z opisywanych przypadków.

Keywords

EN

Bulgarian language, Polish language, asymmetry, vocabulary, archaic

PL

język bułgarski, język polski, asymetria, leksyka, archaiczna

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Zeszyty Cyrylo-Metodiańskie
• Year: 2016
• Volume: 5

Dates

published

2016

online

2017-02-17

Contributors

author

Petar Sotirov

References

• Илчев 1974: Илчев, С. (ред.). Речник на редки, остарели и диалектни думи в литературата ни от XIX и XX век. София: БАН, 1974.
• Радева – Кръстева 1999: Радева, П.; Кръстева, Н. Малък речник на остарели и редки думи в българския език. Велико Търново: Слово, 1999.
• Бояджиев 1986: Бояджиев, Т. Българска лексикология. София: Наука и изкуство, 1986.
• Boryś 2005: Boryś, W. Słownik etymologiczny języka polskiego. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2005.
• Doroszewski 1958–1969: Doroszewski, W. (red.). Słownik języka polskiego, t. I–XI. Warszawa: Wiedza Powszechna (t. I–IV, 1958–1962), PWN (t. V–XI, 1963–1969).

Identifiers

DOI

10.17951/zcm.2016.5.89