Nazwy miejscowe dawnego powiatu nurskiego na Mazowszu

• Authors: Piotr Złotkowski
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem niniejszego artykułu jest zbadanie niektórych aspektów rozwoju systemu nazw miejscowych na obszarze dawnego powiatu nurskiego w ziemi nurskiej województwa mazowieckiego. Analiza zgromadzonego materiału nazewniczego wykazała, że w zachodniej części badanego terenu występują niemal wyłącznie nazwy jednoczłonowe, we wschodniej zaś dominują liczebnie nazwy zestawione. Podział ten uwarunkowany jest czynnikami pozajęzykowymi. Wynika on z dawnej struktury własności ziemskiej na tym obszarze. Obie części analizowanego terytorium wykazywały też różną dynamikę procesu kształtowania się nazw miejscowych. Część drobnoszlachecką charakteryzowała znaczna płynność zachodzących tam procesów nazewniczych. Przejawia się to m. in. w tym, że wiele toponimów odnotowanych w źródłach historycznych, obecnie nie funkcjonuje. W tej części badanego obszaru odnotowano zdecydowaną przewagę nazw rodowych, będących członami odróżniającymi nazw zestawionych. Nazwy patronimiczne występując w tej samej funkcji (jako człony odróżniające zestawień) wykazywały tam niską produktywność.

EN

The paper analyses several aspects of the historic development of the local name system in the old Nurski district in the Nur Land of the old Duchy of Mazovia. The analysis of various sources clearly shows that the western part of the region is characterised almost exclusively by one-part names, while the eastern is dominated by binominal names. This tendency is motivated by extralinguistic factors, the most important of them being the old land-possession structure in the area. Both parts of the researched region show specific dynamics of the process of creating settlement names. The process was also influenced by Polish lesser nobility, i.e. continuous patterns in the naming of settlements, whereas many toponyms appearing in historical sources are today non-existent. The analysis also reveals the predominance of ancestral names as a separate part of binominal names, as well as the low productivity of patronymic names.

Keywords

PL

dawny powiat nurski, nazwy miejscowe, przemiany systemu nazewniczego, toponimia

EN

Old Nurski District, settlement names, historical naming of settlements, toponymy

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Zeszyty Cyrylo-Metodiańskie
• Year: 2017
• Volume: 6

Dates

published

2017

online

2018-01-10

Contributors

author

Piotr Złotkowski

References

• Bijak 1990: Bijak, U. Nazwy zestawione typu Boguty-Augustyny na Mazowszu i Podlasiu. – Onomastica, XXXV, 1990, 31–54.
• Samsonowicz 1989: Samsonowicz, H. Brok i Puszcza Biała w średniowieczu. W: Brok i Puszcza Biała. Przeszłość – środowisko geograficzne, kulturowe i przyrodnicze. Ciechanów: CTN, 1989, 20–26.
• Sędziak 2009: Sędziak, H. Nazwy wsi drobnoszlacheckich w Łomżyńskiem. Łomża: ŁTN, 2009.
• Taszycki 1946: Taszycki, W. Słowiańskie nazwy miejscowe (Ustalenie podziału). Kraków: Polska Akademia Umiejętności, 1946.
• Wiśniewski 1982: Wiśniewski, J. Kształtowanie się nazw na północno-wschodnim Mazowszu w końcu XIV i w XV wieku. – Zeszyty Naukowe Wydziału Humanistycznego Uniwersytetu Gdańskiego, nr 8, Prace Językoznawcze, Gdańsk, 1982, 89–98.
• Wolff – Rzetelska-Feleszko 1982: Wolff, A.; Rzetelska-Feleszko, E. Mazowieckie nazwy terenowe do końca XVI wieku. Warszawa: PWN, 1982.
• Zierhoffer 1957: Zierhoffer, K. Nazwy miejscowe północnego Mazowsza. Wrocław: PAN, 1957.
• Wykaz 2012: Wykaz urzędowych nazw i ich części ogłoszony rozporządzeniem Ministra Administracji i Cyfryzacji z 13.12.2012, plik PDF [online], [dostęp 1.10.2017].
• Złotkowski 2000: Złotkowski, P. Zestawione nazwy miejscowe parafii nurskiej. W: Warchoł, S. (red.). Słowiańskie composita onomastyczne (Toponimia. Varia), Rozprawy Slawistyczne, nr 17, Lublin, 2000, 167–177.

Identifiers

DOI

10.17951/zcm.2017.6.96