Administracyjna „legislacja covidowa” w świetle zasad tworzenia prawa

• Authors: Maciej Szmigiero

Title variants

EN

Administrative “COVID legislation” in the light of the principles of law-making

Abstracts

EN

This paper evaluates Polish administrative legislation aimed at counteracting infections and a more effective fight against COVID-19, the infectious disease caused by SARS-CoV-2. This legislation is also a response to the inevitable negative social and economic effects. It takes the form of draft laws prepared by the Council of Ministers or normative acts issued by the government administration. These acts are referred to as “Covid legislation”. The broad understanding of administrative legislation presented in the article covers the procedures for drafting laws submitted to the Sejm by the Council of Ministers, regulated by the provisions of the Act of 8 August 1996 on the Council of Ministers and by Resolution No. 190 of the Council of Ministers of 29 October 2013 – Rules of Procedure of the Council of Ministers. In this context, the author analyses the procedure for the preparation of the draft law of 2 March 2020 on special solutions related to the prevention of, counteracting and combating COVID-19, other infectious diseases and the crises caused by them. The “Covid legislation” created by the government administration – both in the form of regulations and draft laws – focused many dysfunctions, which include the hasty and chaotic creation of government documents, frequent changes to regulations resulting from their underdevelopment, violation of the principles of correct legislation, including disregard to the element of social participation in the law-making process, or creation of the “law of the spectacle”. The phenomenon is exacerbated by the quick adoption of laws by the parliament, often devoid of much reflection. The urgency of creating legal regulations in the aftermath of the COVID-19 epidemic and their incidence is only a partial justification for the dysfunctions identified. The changes in the legislative procedure proposed by the author, involving the establishment of a fast-track government legislative path, which, however, does not rule out a broader evaluation of draft laws, may constitute a small, though important element in the necessary improvement of law-making standards.

PL

Ocenie w niniejszej publikacji podlega polska legislacja administracyjna mająca na celu przeciwdziałanie zakażeniom, skuteczniejszą walkę z wywoływaną przez wirus SARS-CoV-2 chorobą zakaźną określaną jako COVID-19, lecz także będąca odpowiedzią na nieuchronne negatywne skutki społeczne i gospodarcze, przybierająca postać projektów ustaw przygotowanych przez Radę Ministrów lub aktów normatywnych podustawowych wydawanych przez organy administracji rządowej. Na przykładzie owej „legislacji covidowej”, stosując metodę dogmatycznoprawną, autor wskazał na liczne dysfunkcje procesu tworzenia prawa przez administrację, w szczególności nieadekwatność procedur w sytuacji naglącej potrzeby regulacji oraz pozorność partycypacji społecznej w procesie legislacyjnym. Przedstawiona w artykule szeroko rozumiana legislacja administracyjna obejmuje procedury tworzenia projektów ustaw kierowanych do Sejmu przez Radę Ministrów regulowane przepisami ustawy z dnia 8 sierpnia 1996 roku o Radzie Ministrów oraz uchwały nr 190 Rady Ministrów z dnia 29 października 2013 roku – Regulamin pracy Rady Ministrów. W tym kontekście analizie poddano procedurę przygotowania projektu ustawy z dnia 2 marca 2020 roku o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych. Zasady prawa, w tym poprawnej legislacji, powstałe w wyniku ugruntowanej linii orzeczniczej Trybunału Konstytucyjnego, stały się sposobem oddziaływania przezeń na prawodawcę w celu nie tylko poprawy jakości tworzonego prawa, ale przede wszystkim jego zgodności z Konstytucją. „Legislacja covidowa” tworzona przez administrację rządową – zarówno w formie rozporządzeń, jak i projektów ustaw – zogniskowała wiele dysfunkcji, do których zaliczyć można pośpieszne i chaotyczne tworzenie dokumentów rządowych, częste zmiany przepisów wynikające z ich niedopracowania, naruszanie zasad poprawnej legislacji, łącznie z ignorowaniem elementu partycypacji społecznej w procesie stanowienia prawa, tworzenie „prawa spektaklu”. Zjawisko potęgowane jest w wyniku szybkiego i często pozbawionego szerszej refleksji przyjmowania ustaw przez parlament. Pilność tworzenia regulacji prawnych w następstwie epidemii COVID-19 oraz ich incydentalność jest tylko częściowym usprawiedliwieniem stwierdzonych uchybień. Postulowane przez autora zmiany w procedurze legislacyjnej polegające na ustanoweniu szybkiej rządowej ścieżki legislacyjnej, niepozbawiającej jednak możliwości szerszej oceny projektów, stanowić może drobny, chociaż istotny element służący poprawie standardów stanowienia prawa.

Keywords

EN

administrative legislation; law-making rules; law-making dysfunctions; Covid legislation

PL

legislacja administracyjna; zasady tworzenia prawa; dysfunkcje tworzenia prawa; legislacja covidowa

• Publisher: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
• Journal: Acta Iuris Stetinensis
• Year: 2021
• Volume: 34
• Pages: 111-129

Dates

published

2021

Contributors

author

Maciej Szmigiero

• Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie

References

• Bafia J., Zasady tworzenia prawa, Warszawa 1984.
• Bąkowski T., Niedoskonałości legislacji administracyjnej (przykłady, konsekwencje, źródła i poszukiwanie sposobu sanacji), w: J. Jagielski, M. Wierzbowski (red.), Prawo administracyjne dziś i jutro, Warszawa 2018.
• Bąkowski T., Pojęcie legislacji administracyjnej, w: T. Bąkowski (red.), Zarys legislacji administracyjnej. Uwarunkowania i zasady prawotwórczej działalności administracji publicznej, Wrocław 2010.
• Bojanowski E. (red.), Legislacja administracyjna. Materiały ze Zjazdu Katedr Prawa i Postępowania Administracyjnego (Rowy 10–12 października 1988 r.), Gdańsk 1993.
• Brzozowski W., Wytyczne dotyczące treści rozporządzenia (uwagi na tle formułowania upoważnień ustawowych), „Przegląd Sejmowy” 2013, nr 4.
• De Pretis D., Italien, w: A. Bogdandy, S. Cassese, P.M. Huber (red.), Handbuch Ius Publicum Europaeum, t. V. Verwaltungsrecht in Europa. Grundzüge, Heidelberg 2014.
• Działocha K., Rozporządzenie jako akt wykonawczy do ustawy w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, Sectio G. Ius” 1990, vol. XXXVII.
• Działocha K., Gromski W., Niepozytywistyczna koncepcja państwa prawnego a Trybunał Konstytucyjny, „Państwo i Prawo” 1995, nr 3.
• Forulia E.V., The Delegated Legislation in Western Europe, w: Challenges to Law at the End of the 20th Century, vol. V, Bologna 1995.
• Garlicki L., Przegląd orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego za 2014 rok, „Przegląd Sądowy” 2014, nr 9.
• Giderewicz S., Pozorne wytyczne w przepisach upoważniających do wydania rozporządzenia, „Przegląd Legislacyjny” 2013, nr 4.
• Grzonka L., Legislacja administracyjna. Zarys zagadnień podstawowych, Warszawa 2011.
• Kmieciak Z., O tzw. trudnych przypadkach stosowania prawa oraz problemach legislacji administracyjnej raz jeszcze, „Samorząd Terytorialny” 1994, nr 12.
• Leitmeier L., Starnberg M.A., Corona und „Ultra-vires”: Recht und Grenze, „Die Öffentliche Verwaltung” 2020, nr 15.
• Leoński Z., Z problematyki legislacyjnej administracyjnego prawa materialnego, w: E. Bojanowski (red.), Legislacja administracyjna. Materiały ze Zjazdu Katedr i Zakładów Prawa i Postępowania Administracyjnego (Rowy 10–12 października 1988 r.), Gdańsk 1993.
• Łętowska E., Rzeźbienie państwa prawa 20 lat później, Warszawa 2012.
• Morawski L., Filozofia prawa, Toruń 2014.
• Morawski L., Spór o pojęcie państwa prawnego, „Państwo i Prawo” 1994, nr 4.
• Nowacki J., O uzasadnieniu zasady zaufania w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego, w: C. Martysz, A. Matan, Z. Tobor (red.), Zasady prawa. Materiały konstytucyjne, Bydgoszcz–Katowice 2007.
• Oleś M., Kompetencja prawotwórcza administracji publicznej i jej działania fakultatywne, w: M. Stahl, Z. Duniewska (red.), Legislacja administracyjna. Teoria, orzecznictwo, praktyka, Warszawa 2012.
• Podgórecki A., Tworzenie prawa, „Państwo i Prawo” 1976, nr 12.
• Pułło A., Z problematyki zasad prawa. Idee ogólne w prawie konstytucyjnym, „Przegląd Sejmowy” 1996, nr 1.
• Rot H., Ogólne zasady tworzenia prawa PRL, „Studia Prawnicze” 1979, nr 4.
• Salitra D., Zasady przyzwoitej legislacji w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego, „Przegląd Sejmowy” 2003, nr 4.
• Stahl M., Duniewska Z., Legislacja administracyjna – zagadnienia wprowadzające, w: M. Stahl, Z. Duniewska (red.), Legislacja administracyjna. Teoria, orzecznictwo, praktyka, Warszawa 2012.
• Sulikowski A., Konstytucja – system – hegemonia. „(Anty)polityczna” funkcja argumentów systemowych w orzecznictwie konstytucyjnym, w: Z. Pulka (red.), Systemowość prawa, Wrocław 2016.
• Wiącek M., Komentarz do art. 92 Konstytucji, w: M. Safjan, L. Bosek (red.), Konstytucja RP, t. II: Komentarz. Art. 86–243, Warszawa 2016.
• Wronkowska S., Zieliński M., Komentarz do zasad techniki prawodawczej z dnia 20 czerwca 2002 r., Warszawa 2004.
• Wronkowska S., Zieliński M., Problemy i zasady redagowania tekstów prawnych, Warszawa 1993.
• Wronkowska S., Zieliński M., Ziembiński Z., Zasady prawa. Zagadnienia podstawowe, Warszawa 1974.
• Wronkowska S., Problemy racjonalnego tworzenia prawa, seria: Prawo, nr 108, Poznań 1982.
• Wronkowska S., Sposoby pojmowania „zasad prawa” (dyskusja w Komitecie Nauk Prawnych PAN), „Państwo i Prawo” 1972, nr 10.
• Wróblewski J., Teoria racjonalnego tworzenia prawa, Wrocław 1985.
• Wróblewski J., Zagadnienia teorii wykładni prawa ludowego, Warszawa 1959.
• Wróblewski J., Zasady tworzenia prawa, Warszawa 1989.
• Zalasiński T., Zasada prawidłowej legislacji w poglądach Trybunału Konstytucyjnego, Warszawa 2008.
• Ziembiński Z., Logika praktyczna, Warszawa 2001.

Identifiers

DOI

10.18276/ais.2021.34-07

Biblioteka Nauki

2026981