Przesłanki przypisania odpowiedzialności karnej za śmierć człowieka w przypadku doprowadzenia go do targnięcia się na własne życie

• Authors: Piotr Zakrzewski

Title variants

EN

Assignment of criminal liability for the death of a person in the event of making the victim take their own life

Abstracts

EN

The main research problem analysed in this study is the indication of the circumstances that should constitute the premises for assigning the result of a crime (death) in a situation where the death takes place, so to speak, by the “hands” of the victim. The study indicates the need to take into account the circumstances of the event, which help to show the differences between the situation where the perpetrator’s behaviour meets the requirements of a prohibited act under Art. 151 of the Criminal Code, the situation where the perpetrator should be considered jointly responsible for causing the result of the crime (death of another accomplice) and the situation where the perpetrator is solely responsible for the result of the crime (death of a person). The atypical nature of the third of the situations described is that the victim is an indirect perpetrator of the result (his death) and at the same time there are circumstances that allow him not to be held responsible for the result (his own death). This exclusion of liability is possible at various levels of the five-element structure of a crime. The research area designated in this way also accommodates the problem of establishing the circumstances indicating the degree of influence of the perpetrator’s behaviour on the occurrence of a selfdestructive behaviour on the part of the suicide.

PL

Głównym problemem badawczym będącym przedmiotem analizy w ramach niniejszego opracowania są przesłanki przypisania skutku w postaci śmierci człowieka w sytuacji, gdy do zgonu dochodzi niejako „rękoma” pokrzywdzonego. W ramach opracowania wskazano poszczególne okoliczności, które różnicują sytuację wypełnienia przez sprawcę znamion z art. 151 k.k. od sytuacji, gdy jest on współsprawcą skutku w postaci śmierci drugiego współsprawcy, oraz od sytuacji, gdy sprawca jest wyłącznie odpowiedzialny za skutek w postaci śmierci człowieka. Atypowość trzeciej z wyróżnionych sytuacji polega na tym, że pokrzywdzony jest sprawcą pośrednim skutku w postaci swojej śmierci, którego odpowiedzialność za ten skutek zostaje wyłączona na różnych szczeblach pięcioelementowej struktury przestępstwa. W ramach tak wyznaczonego pola badawczego został również opisany problem ustalenia okoliczności wskazujących na stopień wpływu zachowania się sprawcy na zaistnienie zachowania autodestrukcyjnego po stronie suicydanta.

Keywords

EN

suicide; murder; causing the result of the crime; making a man take his own life; indirect perpetration

PL

samobójstwo; zabójstwo; spowodowanie skutku; doprowadzenie człowieka do targnięcia się na własne życie; sprawstwo pośrednie

• Publisher: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
• Journal: Acta Iuris Stetinensis
• Year: 2021
• Volume: 35
• Pages: 99-118

Dates

published

2021

Contributors

author

Piotr Zakrzewski

• Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie

References

• Bielski M., Obiektywne przypisanie skutku przestępnego w przypadku kolizji odpowiedzialności za skutek, „Państwo i Prawo” 2005, nr 10.
• Burdziak K., Kierowanie wykonaniem samobójstwa i polecenie jego wykonania w polskim prawie karnym, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2014, nr 4.
• Chrudzimski A., Realistyczne teorie uniwersaliów, w: S.T. Kołodziejczyk, Przewodnik po metafizyce, Kraków 2011.
• Gardocki L., Prawo karne, wyd. 15, Warszawa 2009.
• Giezek J., w: M. Bojarski (red.), J. Giezek, Z. Sienkiewicz, Prawo karne materialne. Część ogólna i szczególna, wyd. 4, Warszawa 2010.
• Góralski P., Pomoc i namowa do samobójstwa (art. 151 k.k.), „Nowa Kodyfikacja Prawa Karnego” 2003, nr 13.
• Grudecki M., Wybrane prawnokarne aspekty prób samobójczych, nakłaniania do samobójstwa oraz pomocy w samobójstwie, „Wojskowy Przegląd Prawniczy” 2019, nr 2.
• Grześkowiak A., w: A. Grześkowiak, F. Ciepły, M. Gałązka, R. Hałas, D. Szeleszczuk, K. Wiak, S. Hypś, Prawo karne, wyd. 2, Warszawa 2009.
• Hünerfeld P., Sprawstwo pośrednie i podżeganie w prawie karnym RFN, „Studia Prawnicze” 1988, nr 1–2.
• Janikowski W., Wolna wola i jej użyteczność. Podstawy etyki utylitaryzmu preferencji, Warszawa 2016.
• Jędrzejewski Z., w: L.K. Paprzycki (red.), System Prawa Karnego. Tom 4. Nauka o przestępstwie. Wyłączenie i ograniczenie odpowiedzialności karnej, Warszawa 2013.
• Jędrzejewski Z., Bezprawność jako element przestępności czynu. Studium na temat struktury przestępstwa, Warszawa 2009.
• Kalitowski M., w: T. Dukiet-Nagórska, S. Hoc , M. Kalitowski, O. Sitarz, L. Tyszkiewicz, L. Wilk, Prawo karne. Część ogólna, szczególna i wojskowa, Warszawa 2010. Kardas P., O relacjach między strukturą przestępstwa a dekodowanymi z przepisów prawa karnego strukturami normatywnymi, „Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych” 2012, nr 2.
• Kardas P., Przestępstwo ciągłe w prawie karnym materialnym. Analiza konstrukcji modelowych na tle pojęcia czynu, zbiegu przepisów i zbiegu przestępstw, Kraków 1999.
• Kokot R., Z problematyki karalnego doprowadzenia do samobójstwa – uwagi na tle ustawowych znamion art. 151 k.k., cz. II, „Nowa Kodyfikacja Prawa Karnego” 2015, nr 36.
• Kokot R., Z problematyki karalnego doprowadzenia do samobójstwa – uwagi na tle ustawowych znamion art. 151 k.k., cz. I, „Nowa Kodyfikacja Prawa Karnego” 2015, nr 35.
• Konarska-Wrzosek V., Komentarz do art. 151, w: A. Lach, J. Lachowski, T. Oczkowski, I. Zgoliński, A. Ziółkowska, V. Konarska-Wrzosek, Kodeks karny. Komentarz, wyd. III, Warszawa 2020, LEX.
• Kosonoga-Zygmunt J., Namowa i udzielenie pomocy do samobójstwa (art. 151 k.k.), „Prokuratura i Prawo” 2015, nr 11.
• Kosonoga-Zygmunt J., Swoboda decyzji woli suicydenta jako przesłanka odpowiedzialności karnej za przestępstwo z art. 151 k.k., „Kwartalnik Prawa Publicznego” 2015, nr 2.
• Kowalewska-Łukuć M., Wina w prawie karnym, Warszawa 2019.
• Kozłowska-Kalisz P., w: M. Budyn-Kulik, P. Kozłowska-Kalisz, M. Kulik, M. Mozgawa (red.), Prawo karne. Część ogólna, wyd. 2, Warszawa 2009.
• Majewski J., O schemacie budowy norm prawa karnego w piśmiennictwie karnistycznym, w: T. Bojarski (red.), System Prawa Karnego, Tom 2. Źródła prawa karnego, Warszawa 2011.
• Makarewicz J., Kodeks Karny. Komentarz, wyd. V, Lwów 1938.
• Makarewicz J., Recenzja F. von Liszt, Lehrbuch des deutschen Strafrecht. Erster Teil. Berlin 1895, „Przegląd Prawa i Administracji” 1896, r. XXI.
• Marek A., Prawo karne, wyd. 9, Warszawa 2009.
• Namysłowska-Gabrysiak B., Prawo karne – część ogólna, wyd. 4, Warszawa 2008.
• Pohl Ł., Kierowanie wykonaniem samobójstwa oraz polecenie jego wykonania w polskim prawie karnym, w: A. Michalska-Warias, I. Nowikowski, Z. Piórkowska-Flieger (red.), Teoretyczne i praktyczne problemy współczesnego prawa karnego. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Tadeuszowi Bojarskiemu, Lublin 2011.
• Pohl Ł., Prawo karne. Wykład części ogólnej, wyd. 1, Warszawa 2012.
• Rodzynkiewicz M., Treść pojęcia czynu w prawie karnym jako efekt procedury modelowania, w: Z. Ćwiąkalski, M. Szewczyk, Ś. Waltoś, A. Zoll (red.), Problemy odpowiedzialności karnej. Księga ku czci Profesora Kazimierza Buchały, Kraków 1994.
• Rojek P., Tropy i uniwersalia. Badania ontologiczne, Warszawa 2019.
• Śliwiński S., Udział w czynie osoby, atakującej swoje własne dobro – w świetle przepisów Polskiego Prawa Karnego, „Demokratyczny Przegląd Prawniczy” 1948, nr 9.
• Tarapata S., Zakrzewski P., Charakter skutku polegającego na targnięciu się człowieka na własne życie stanowiącego znamię typów czynu zabronionego z art. 151, 190a § 3, art. 207 § 3 oraz art. 352 § 3 k.k., w: M. Mozgawa (red.), Samobójstwo, Warszawa 2017.
• Tyszkiewicz L., Komentarz do art. 151, w: O. Górniok (red.), Kodeks karny. Komentarz, wyd. II, Warszawa 2006, LEX.
• Warylewski J., Prawo karne. Część ogólna, wyd. 4, Warszawa 2009.
• Wąsek A., Prawnokarna problematyka samobójstwa, Warszawa 1982.
• Zakrzewski P., Stopniowanie winy w prawie karnym, Warszawa 2016.
• Zoll A., Karalność i karygodność czynu jako odrębne elementy struktury przestępstwa, w: T. Kaczmarek (red.), Teoretyczne problemy odpowiedzialności karnej w polskim oraz niemieckim prawie karnym, Wrocław 1990.
• Zoll A., Komentarz do art. 151, w: W. Wróbel, A. Zoll (red.), Kodeks Karny. Część szczególna. Tom II. Komentarz do art. 117–211a, Warszawa 2017.
• Zoll A., O normie prawnej z punktu widzenia prawa karnego, „Krakowskie Studia Prawnicze” 1991, nr 23.
• Zoll A., O wartościowaniu czynu prawie karnym (Uwagi na marginesie artykułu prof. I. Andrejewa o pojęciu winy), „Państwo i Prawo” 1983, nr 4.
• Zoll A., Okoliczności wyłączające bezprawność czynu. Zagadnienia ogólne, Warszawa 1982.

Identifiers

DOI

10.18276/ais.2021.35-07

Biblioteka Nauki

2027116