Pomeranus non cantat. Uwe Johnson i Pomorze. Topos utraconej (pierwszej) ojczyzny lub: skąd pochodzę, tego już nie ma

• Authors: Andrzej Talarczyk

Title variants

EN

Pomeranus non cantat? Uwe Johnson and Pomerania: A topos of the lost (first) homeland or where I come from doesn’t alredy exist

Abstracts

PL

Uwe Johnson był przed 1989 rokiem postrzegany wyłącznie jako pisarz „podziału Niemiec”. Urodzony na Pomorzu (Kamień Pomorski), okres dzieciństwa i wczesnej młodości spędził w Mecklemburgii. Po studiach germanistycznych w NRD przeniósł się w 1959 roku do Berlina Zachodniego. W tym samym roku ukazała się jego pierwsza powieść Mutmaßungen über Jakob (pol. Domniemiania o Jakubie, 2008), która – oprócz refleksji nad podziałem Niemiec w kontekście klimatu zimnej wojny dzielącej Europę na dwa obozy polityczne – szeroko opisuje wakacyjny czas spędzany do dziesiątego roku życia w Darzewicach koło Wolina. Jest to, patrząc przez pryzmat całej biografii autora, najszczęśliwszy okres w jego życiu i z tego powodu – punkt odniesienia do ukształtowania się światopoglądu w dwubiegunowym świecie indoktrynacji ideologicznej. Bohaterowie jego utworów pisanych prozą wywodzą się, podobnie jak Jakob Abs, główny bohater z wyżej wymienionej powieści, również z Pomorza. Tekst ten poświęcony jest analizie determinantów tożsamości regionalnej pisarza z perspektywy samorefleksji, w której kategoria małej ojczyzny w rozumieniu teorii konkretnej utopii (Ernst Bloch), zajmuje miejsce centralne – pokrewieństwa duchowego (Johann Wolfgang Goethe) oraz duchowej bezdomności (Siegfried Kracauer).

EN

Uwe Johnson was perceived before 1989 exclusively as a writer of the division of Germany. Born in Pomerania (Kamień Pomorski), he spent his childhood and early youth in Mecklenburg. After obtaining his university degree in German philology in the German Democratic Republic, he moved to West Berlin. In the same year he published his first novel Mutmaßungen über Jakob (the Polish edition Domniemania w sprawie Jakuba appeared in 2008), which besides the reflection on the division of Germany in the context of the Cold War, dividing Europe into two political camps, extensively describes his holidays he spent until 10 years of age in Darzewice near Wolin. It was, looking through the prism of the author’s whole biography, the most happy period in his life and therefore a point of reference for forming a worldview in a bipolar world of the ideological indoctrination. The characters of his novels written in prose, like Jakob Abs, the main character of the novel mentioned above, hail from Pomerania. The article provides an analysis of determinants of the author’s regional identity from the perspective of self-reflection in which a central position occupies the category of small homeland as understood in the theory of concrete utopia (Ernst Bloch), as well that of spiritual affinity (Johann Wolfgang Goethe), and spiritual homelessness (Siegfried Kracauer).

Keywords

EN

Uwe Johnson; literary fiction; German literature; Germany (GDR); history of 1956; Pomerania; small homeland; concrete utopia; spiritual homelessness; spiritual affinity

PL

Uwe Johnson; beletrystyka; literatura niemiecka; Niemcy (NRD); rok 1956; Pomorze; mała ojczyzna; konkretna utopia; bezdomność duchowa; powinowactwo duchowe

• Publisher: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
• Journal: Przegląd Zachodniopomorski
• Year: 2020
• Issue: 3
• Pages: 27-48

Dates

published

2020

Contributors

author

Andrzej Talarczyk

Identifiers

DOI

10.18276/pz.2020.3-02

Biblioteka Nauki

1590971