Działania admirała Michiela de Ruytera w drugiej wojnie północnej – zdobycie Nyborga

• Authors: Anna Pastorek

Title variants

EN

Activity of admiral Michiel de Ruyter in the Second Northern War: Conquest of Nyborg

Abstracts

EN

Admiral Michiel de Ruyter (1607–1676), one of the most prominent commanders of the Age of Sail, known as “Dutch Nelson”, became famous for the military operations carried out during the Second (1665–1667) and Third (1672–1674) Anglo-Dutch War in which he achieved his greatest victories. His participation in the Second Northern War and the conquest of Nyborg is one of the episodes in his long and eventful maritime career. It is worth attention, because it demonstrates admiral’s de Ruyter’s charisma, tactical craftsmanship, and excellent sense of planning the activities on sea in the period when he was not yet a commander-in-chief of the Dutch war fleet. The diplomatic commitment of the Dutchmen and the strength of their fleet deployed for operation in this region prove the high significance of the Sound for their commercial interests within the Baltic Sea. This article attempts to answer the questions of how the operations of Nyborg were perceived in the 17th-century United Provinces of the Netherlands and how they influenced de Ruyter’s career. The 17th-century Dutch sources were used, both written and iconographic, including the biographies of admiral de Ruyter, among them the most famous one by Gerard Brandt, as well as the maps, engravings, and poems from the collection of Rijksmuseum in Amsterdam.

PL

Admirał Michiel Adriaenszoon de Ruyter (1607–1676), jeden z najwybitniejszych dowódców epoki żagla, nazywany „holenderskim Nelsonem”. Zasłynął z działań na Morzu Północnym, prowadzonych podczas drugiej (1665–1667) oraz trzeciej (1672–1674) wojny angielsko-holenderskiej, podczas których odnosił swoje największe zwycięstwa. Udział w drugiej wojnie północnej i zdobycie Nyborga to jeden z epizodów w jego długiej i niezwykle urozmaiconej karierze morskiej. Godzien jest uwagi, ponieważ pokazuje kunszt taktyczny i znakomity zmysł planowania działań na morzu admirała De Ruytera w okresie, kiedy nie był jeszcze głównodowodzącym holenderską flotą wojenną. Zaangażowanie dyplomatyczne Holendrów oraz liczebność floty wystawionej do działań w tym rejonie dowodzą znaczenia Cieśniny Sund dla ich interesów handlowych w obrębie Morza Bałtyckiego. Celem niniejszego artykułu jest przybliżenie polskiemu czytelnikowi działań wiceadmirała De Ruytera pod Nyborgiem i ich roli w rozstrzygnięciu drugiej wojny północnej. W artykule wykorzystane zostały polskie i holenderskie opracowania, a także holenderskie źródła z epoki, zarówno pisane, jak i ikonograficzne, m.in. XVII-wieczne biografie admirała Michiela de Ruytera, w tym najsłynniejsza autorstwa Gerarda Brandta oraz zbiory Rijksmuseum w Amsterdamie (mapy, ryciny, wiersze).

Keywords

EN

17th century; Baltic Sea; Second Northern War; maritime warfare; commerce; Holland

PL

XVII wiek; Morze Bałtyckie; druga wojna północna; wojny morskie; handel; Holandia

• Publisher: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
• Journal: Przegląd Zachodniopomorski
• Year: 2021
• Volume: 36
• Pages: 131-150

Dates

published

2021

Contributors

author

Anna Pastorek

• Zakład Historii Wojskowej Instytutu Historii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

References

• Leeven en daden der doorluchtighste zee-helden en ontdeckers van landen deser eeuwen : beginnende met Christoffel Colombus, vinder van de nieuwe wereldt, en eyndigende met den roemruchtigen admirael M.A. de Ruyter, Ridd. &c. : vertoonende veel vreemde voorvallen, dappere verrichtingen, stoutmoedige bestieringen, en swaere zee-slagen, &c. : naeukeurigh, uyt veele geloofwaerdige schriften, en authentijcke stucken, by een gebracht, en beschreven. Amsterdam: Jan Claesz. ten Hoorn, en Jan Bouman Boeckverkoopers, 1676.
• Rijksmuseum Amsterdam, Inname van de stad Nyborg door Michiel de Ruyter, 1659, sygn. RP-P-OB-77.739.
• Rijksmuseum Amsterdam, Nederlaag der Zweden op Funen, 26 november 1659, sygn. RP-P-OB-76.815A.
• Rijksmuseum Amsterdam, Vers op de verovering van het eiland Funen, 1659, sygn. RP-P-OB-81.880.
• Rijksmuseum Amsterdam, Zegezang op de verovering van het eiland Funen, 1659, sygn. RP-P-OB-81.879.
• Brandt, Gerard. Het leven van Michiel de Ruyter. Gekozen, hertaald en ingeleid door Vibeke Roeper en Remmelt Daalder. Amsterdam: Athenaeum – Polak&Van Gennep, 2007.
• Van der Hagen, Walter Breeman. Het leven en daden van Witte Cornelisz. de With. Uitgegeven en hertaald door Anne Doedens. Franeker: Uitgeverij Van Wijnen, 2008.
• Bogucka, Maria. “Z dziejów stosunków polsko-holenderskich”. Czasy Nowożytne 24 (2011): 63.
• Bruijn, Jaap R. Varend verleden. De Nederlandse oorlogsvloot in de zeventiende en achttiende eeuw. Amsterdam: Uitgeverij Balans, 1998.
• Doedens, Anne, Mulder, Liek. Tromp, het verhaal van een zeeheld. Maarten Harpertsz. Tromp, 1589-1653. Baarn: Uitgeverij Hollandia, 1989.
• Israel, Jonathan I. The Dutch Republic. Its Rise, Greatness, and Fall. 1477-1806. Oxford: Clarendon Press, 1998.
• Kosiarz, Edmund. Bitwy morskie. Gdynia: Wydawnictwo morskie, 1964.
• Oudendijk, Johanna K. Johan de Witt en de zeemacht. Amsterdam: Noord-Hollandsche Uitgevers Maatschappij, 1944.
• Prud’Homme van Reine, Ronald. Rechterhand van Nederland. Biografie van Michiel Adriaenszoon de Ruyter. Amsterdam/Antwerpen: Uitgeverij De Arbeiderspers, 2007.
• Prud’Homme van Reine, Ronald. Zeehelden. Amsterdam/Antwerpen: Uitgeverij De Arbeiderspers, 2005.
• Wieczorkiewicz, Piotr Paweł. Historia wojen morskich. Wiek żagla. Londyn: Puls Publications Ltd, 1995.
• Wójcik, Zbigniew. Historia powszechna. Wiek XVI-XVII. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2002.

Identifiers

DOI

10.18276/pz.2021.36-05

Biblioteka Nauki

2034545