Sekcja Hotelowa szczecińskiej Służby Bezpieczeństwa i jej działalność na terenie miasta w latach 1973–1990

• Authors: Tomasz Błaszak

Title variants

EN

Hotel section of the Szczecin Security Service and its activity in the town area in 1973–1990

Abstracts

EN

Many people have heard of the Security Service activity in the Polish hotels. How did it look like in Szczecin? In search for answer to this question the author investigated the operational activity conducted in the hotels “Arkona”, “Continental”, “Neptun”, and “Reda”, managed by the company “Orbis”, and the municipal hotels “Gryf” and “Piast” run by the Voivodship Enterprise of Tourism Services “Pomerania”. The purpose of this article is an attempt to explain the principles of functioning of the Szczecin Security Service hotel section and to “delve” into the subject matter of hotels operating at the time of Polish People’s Republic in Szczecin. Based on the collected source material and the information provided by the former staff of the hotel section of the Security Service the author seeks to answer the questions concerning the scope of the tasks performed by the Security Service and to explore the methods used by the officers, the scale of invigilation of the society, and influence of the Security Service on the operation of hotels. A significant element is also material proof of the unit’s existence and operation, i.e. the documents produced in the time past, which today can be referred to as archival.

PL

Wiele osób słyszało o działaniach Służby Bezpieczeństwa w polskich hotelach, ale jak wyglądało to w Szczecinie?. Autor poszukując odpowiedzi na to pytanie prześledził działania operacyjne prowadzone w hotelach „Arkona”, „Continental”, „Neptun” i „Reda” podległych przedsiębiorstwu „Orbis” oraz hotelach miejskich „Gryf” i „Piast” prowadzonych przez Wojewódzkie Przedsiębiorstwo Usług Turystycznych „Pomerania”. Celem artykułu jest próba przybliżenia zasad pracy sekcji hotelowej szczecińskiej SB oraz „wgłębienie” się tematykę hotelową okresu PRL na terenie Szczecina. W oparciu o zgromadzony materiał źródłowy oraz informacje udzielone przez byłych pracowników sekcji hotelowej autor próbuje odpowiedzieć na pytania o zakres zadań realizowanych przez SB. Wskazać na metody działań funkcjonariuszy, skalę inwigilacji środowiska oraz wpływ SB na funkcjonowanie hoteli. Istotnym elementem jest także materialny dowód istnienia i funkcjonowania jednostki, czyli dokumentacja wytworzona w minionym okresie, którą dziś możemy określić już mianem archiwalnej.

Keywords

EN

History of Poland after 1945; Western Pomerania; Security Service; hotels

PL

Historia Polski po 1945 r.; Pomorze Zachodnie; Służba Bezpieczeństwa; hotele

• Publisher: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
• Journal: Przegląd Zachodniopomorski
• Year: 2021
• Volume: 36
• Pages: 299-324

Dates

published

2021

Contributors

author

Tomasz Błaszak

References

• Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Szczecinie, Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych w Szczecinie, sygn. 0010/2921, Teczka personalna i pracy tajnego współpracownika o pseudonimie „Marian”.
• Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Szczecinie, Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych w Szczecinie, sygn. 0010/46 t. 3, Teczka kontaktu operacyjnego pseudonim „TH”.
• Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Szczecinie, Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych w Szczecinie, sygn. 0011/2116 t. 1, Sprawa obiektowa kryptonim „Skandynawia”. Materiały dotyczące operacyjnego zabezpieczenia ruchu turystycznego z państw skandynawskich na terenie województwa szczecińskiego.
• Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Szczecinie, Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych w Szczecinie, sygn. 0012/409 t. 2, Korespondencja różna oraz inne materiały dotyczące obcokrajowców zatrzymujących się w zabezpieczonym operacyjnie hotelu „Neptun”.
• Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Szczecinie, Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych w Szczecinie, sygn. 0012/410, Korespondencja i inne materiały dotyczące akcji „Korynt” mającej na celu wyeliminowanie z terenu hoteli osób z marginesu społecznego.
• Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Szczecinie, Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych w Szczecinie, sygn. 0013/291 t. 1, Akta śledztwa w sprawie umieszczenia fikcyjnego, pisemnego potwierdzenia obowiązku wymiany dewiz w paszporcie obywatela Ekwadoru prowadzonego przeciwko kasjerce hotelu „Arkona”.
• Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Szczecinie, Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych w Szczecinie, sygn. 0020/1 t. 1, Kartoteka ogólnoinformacyjna KWMO/WUSW w Szczecinie.
• Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Szczecinie, Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych w Szczecinie, sygn. 0079/128, Sprawa obiektowa kryptonim „Bulwar”. Materiały dotyczące operacyjnego zabezpieczenia hotelu „Arkona” w Szczecinie.
• Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Szczecinie, Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych w Szczecinie, sygn. 0079/129, Sprawa obiektowa kryptonim „Baza”. Materiały dotyczące operacyjnej kontroli cudzoziemców, zwalczania przestępstw gospodarczych, kryminalnych i innych negatywnych zjawisk występujących w hotelach „Continental” i „Arkona” w Szczecinie.
• Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Szczecinie, Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych w Szczecinie, sygn. 0079/130, Sprawa obiektowa kryptonim „Przystań”. Materiały dotyczące operacyjnej kontroli cudzoziemców, zwalczania przestępstw gospodarczych, kryminalnych i innych negatywnych zjawisk występujących w hotelu „Reda” w Szczecinie.
• Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Szczecinie, Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych w Szczecinie, sygn. 0079/131, Sprawa obiektowa kryptonim „Port”. Materiały dotyczące operacyjnej kontroli cudzoziemców, ujawniania przestępstw gospodarczych, kryminalnych i innych negatywnych zjawisk występujących w hotelu „Neptun” w Szczecinie.
• Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Szczecinie, Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych w Szczecinie, sygn. 0079/132, Sprawa obiektowa kryptonim „Żagiel”. Materiały dotyczące operacyjnej kontroli cudzoziemców, zwalczania przestępstw gospodarczych, kryminalnych i innych negatywnych zjawisk występujących w hotelach „Gryf” i „Piast” w Szczecinie.
• Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Szczecinie, Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych w Szczecinie, sygn. 495/97, Wyciągi: rozkazy i zarządzenia organizacyjne dotyczące etatów Komendy Wojewódzkiej Milicji Obywatelskiej w Szczecinie z 1971 r.
• Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Szczecinie, Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych w Szczecinie, sygn. 495/99, Wyciągi: rozkazy i zarządzenia organizacyjne dotyczące etatów Komendy Wojewódzkiej Milicji Obywatelskiej w Szczecinie z 1973 r.
• Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Szczecinie, Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych w Szczecinie, sygn. 579/1, Kartoteka funkcjonariuszy WUSW w Szczecinie.
• Archiwum Państwowe w Szczecinie, Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej, sygn. 4032, Rozwój hotelarstwa w województwie szczecińskim – informacja, projekt, program rozwoju w latach 1966-1985.
• Archiwum Państwowe w Szczecinie, Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej, sygn. 4130, Sprawozdania Głównego Urzędu Statystycznego dotyczące eksploatacji hoteli za 1956 r.
• Archiwum Państwowe w Szczecinie, Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej, sygn. 4450, Sprawy organizacyjne – „Miejskie Hotele w Szczecinie”.
• Archiwum Państwowe w Szczecinie, Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej, sygn. 12204, Hotele turystyczne i Dom Turysty w Szczecinie – dokumentacja techniczna.
• Archiwum Państwowe w Szczecinie, Wojewódzka Rada Narodowa, Biuro Prezydialne w Szczecinie, sygn. 92, Spór „Orbis” c/a była Spółka hotelu „Continental”.
• Komaniecka, Monika. Pod obserwacją i na podsłuchu. Rzeczowe środki pracy operacyjnej aparatu bezpieczeństwa w województwie krakowskim w latach 1945-1990, Kraków: Wydawnictwo „Dante”, 2014.
• Ciepliński, Roman. „Operacja Baza w Arkonie i Continentalu. SB w szczecińskich hotelach”. Kurier Szczeciński, 31.12.2015.

Identifiers

DOI

10.18276/pz.2021.36-11

Biblioteka Nauki

2034556