Portret emocjonalny apostoła-zdrajcy w dramacie Karola Huberta Rostworowskiego Judasz z Kariothu (na podstawie analizy didaskaliów)

• Authors: Lucyna Warda-Radys

Title variants

EN

Emotional portrait of the apostle-traitor in the drama by Karol Hubert Rostworowski Judasz z Kariothu (based on the analysis of stage directions)

Abstracts

EN

The article presents the drama by Karol Hubert Rostworowski entitled Judasz zKariothu. The analysis has been expected to answer the question what picture of Judas Iscariot in Rost-worowski’s drama was like; what emotions the author put in the character; what language means he used; why there is still space for individual scenic interpretation in spite of very detailed – as it is believed – stage directions included in the text of the drama; and why there are differences in reception of the drama and in the appraisal of the behaviour of the main character. In order to answer those questions the stage directions have been analysed, which are elements typical of dramas as aliterary genre, and which by definition fulfil the function of ascript and comple-ment the main text.According to the analysis Rostworowski includes information about psychic states and emo-tions of the main character in the added text. Mostly they are negative and very intensive emo-tions. In some places the author reveals his emotional attitude to the main character (which is ambivalent). The uniqueness of the vocabulary concerning that fragment of the world (referring to emotions or indicating their symptoms) enables the author of the drama to clearly define the situation of speaking (to suggest the way of how the actors act), and – on the other hand – makes it possible to interpret the drama in afree and individualised way.

PL

Przedmiotem badań w artykule jest utwór Karola Huberta Rostworowskiego pt. Judasz z Kariothu. Celem analiz było sprawdzenie, jaki obraz Judasza przedstawia Rostworowski w swoim dramacie. Jakie uczucia i emocje mu przypisuje? Jakich używa do tego środków językowych? Co powoduje, że mimo dokładnych, jak się ocenia, wytycznych inscenizacyjnych zawartych w tekście utworu zostaje jeszcze miejsce na indywidualną interpretację sceniczną? Co prowadzi do różnic w odbiorze przesłania utworu i oceny zachowania tytułowego bohatera? W tym celu w artykule przeanalizowano charakterystyczny dla dramatu jako rodzaju literackiego typ wypowiedzi – didaskalia, które z założenia pełnią typowe funkcje scenariuszowe i dookreślające to, co jest zawarte w tekście głównym. Analiza wykazała, że w tekście pobocznym Rostworowski bardzo często umieszcza informacje dotyczące stanów psychicznych i uczuć tytułowego bohatera. Są to przede wszystkim określenia emocji negatywnych o dużym natężeniu i intensywności. W kilku miejscach ujawnił się też stosunek emocjonalny (ambiwalentny) autora do bohatera dramatu. Specyfika słownictwa odnoszącego się do tego wycinka świata (referującego uczucia bądź wskazującego na ich objawy) pozwoliła autorowi z jednej strony wyraźnie dookreślić sytuację mówienia (zasugerować sposób zachowania aktorskiego), a z drugiej umożliwiła swobodę zindywidualizowanej interpretacji scenicznej utworu.

Keywords

PL

dramat młodopolski; didaskalia; emocje w języku

• Publisher: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
• Journal: Studia Językoznawcze. Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny
• Year: 2019
• Volume: 18
• Pages: 163-177

Dates

published

2019

Contributors

author

Lucyna Warda-Radys

• Uniwersytet Gdański, Gdańsk

Identifiers

DOI

10.18276/sj.2019.18-11

Biblioteka Nauki

1590884