Z badań leksyki barw w poetyckich juweniliach Jarosława Iwaszkiewicza

• Authors: Andrzej S. Dyszak

Title variants

EN

A study on the lexis of colours in poetic juvenilia of Jarosław Iwaszkiewicz

Abstracts

EN

The article explores the linguistic lexical means that served Jarosław Iwaszkiewicz to express the selected colours of the poetic world he created in the three initial volumes of his poetry, regarded as his juvenilia (Oktostychy, Dionizje, and Kasydy zakończone siedmioma wierszami). The subject of the author’s particular interest are lexemes that refer to the colours gold (złoty) and golden (złocisty), as well as the colours similar to them (i.e. yellow, citron, and amber). Their description is formal-semantic, performed in accordance with the principles of stylistic grammar, not considering the poetic function of the used linguistic means. The exponents of the abovementioned colours make up 18% of the usage of all the words referring to colours. The primary names of the indicated colours are the simple adjectives złoty, złocisty, topazowy, żółty, bursztynowy, cytrynowy, and the compound adjectives biało-złoty, różowo-złocisty, złotolisty, złotooki, złotoskrzydły, złotowłosy, żółtooki, żółto-jedwabny, as well as the adverbs złoto and złociście. Secondary in relation to them are the nouns złoto, złocistość, żółtość, and the verbs złocić (here in the form of the participles złocąc and złocony) and żółcić (in the third person singular form żółci). In the analysed poems Iwaszkiewicz appears as a poet sensitive to colours, of which the colour gold is the most intensive and renders the best the sensuality of the world of his poetic juvenilia.

PL

Artykuł poświęcony jest językowym środkom leksykalnym, które posłużyły Jarosławowi Iwaszkiewiczowi do wyrażenia wybranych barw świata poetyckiego, jaki stworzył w trzech pierwszych tomach swych wierszy uznawanych za juwenilia (Oktostychy, Dionizje i Kasydy zakończone siedmioma wierszami). Przedmiotem szczegółowego zainteresowania są leksemy odnoszące się do barw złotej i złocistej oraz kolorów do nich zbliżonych (żółtego, cytrynowego i bursztynowego). Ich opis ma charakter formalno-semantyczny, zgodny z zasadami gramatyki stylistycznej, bez rozpatrywania funkcji poetyckiej użytych środków językowych. Wykładniki wymienionych wyżej kolorów stanowią 18% użyć wszystkich wyrazów odnoszących się do barw. Prymarnie wskazane barwy wyrażają przymiotniki proste złoty, złocisty, topazowy, żółty, bursztynowy, cytrynowy i przymiotniki złożone biało-złoty, różowo-złocisty, złotolisty, złotooki, złotoskrzydły, złotowłosy, żółtooki, żółto-jedwabny oraz przysłówki złoto i złociście. Wtórne wobec nich są rzeczowniki złoto, złocistość i żółtość oraz czasowniki złocić (zrealizowany jako imiesłowy złocąc i złocony), a także żółcić w formie trzecioosobowej żółci. Iwaszkiewicz w analizowanych wierszach jawi się jako twórca wrażliwy na kolory, spośród których barwa złota jest najintensywniejsza i najlepiej oddaje zmysłowość świata jego poetyckich juweniliów.

Keywords

EN

poetic language; lexis of colours; exponents of colour gold; exponents of colour yellow

PL

język poetycki; leksyka barw; wykładniki koloru złotego; wykładniki koloru żółtego

• Publisher: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
• Journal: Studia Językoznawcze. Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny
• Year: 2020
• Volume: 19
• Pages: 97-114

Dates

published

2020

Contributors

author

Andrzej S. Dyszak

• Uniwersytet Kazimierza Wielkiego, Bydgoszcz

• https://orcid.org/0000000220541192

Identifiers

DOI

10.18276/sj.2020.19-07

Biblioteka Nauki

1590831