Polityczno-militarne aspekty ataku cieśnin tureckich w świetle planu Churchilla–Cardena

• Authors: Zygmunt Stefan Zalewski

Title variants

EN

Political and military aspects of the Turkish straits’ attack according to Churchill-Cardens’s plan

Abstracts

EN

Since the beginning of the WWI Royal Navy suffered from many heavy defeats which evoked a strong wave of public criticism against the Board of Admiralty for its inability. Having been worried about his position, the first lord of the Admiralty Winston Churchill tried to look for a way out of a difficult situation. As the German navy was strong enough to fight a successful war on the open sea, he attempted a mixed land and naval action put into operation. He expected his Fleet would be successful while being helped with the Army. Such circumstances as well as heavy losses on the western front inclined Mr. Herbert Asquith’s cabinet to look for an auxiliary front which would bring some relief for British Expeditionary Forces in France. After long discussions that were held over military and political situation at the turn of 1914, the Army and Navy high commands, the War Council and the government decided to launch an attack on the Turkish straits by ships. According to Vice Admiral Sackville Hamilton Cardens’ plan the naval attack on the strait of Dardanelles was put in operation. However, after heavy assaults it failed. The author of the paper is trying to explore the complicated political and military issues which helped Churchill-Carden’s plan to be developed, accepted by the state’s authority, and many far reaching consequences which it brought in the end.

PL

Doznane w początkowej fazie pierwszej wojny światowej przez Królewską Marynarkę Wojenną dotkliwe porażki wznieciły falę ostrej krytyki społecznej skierowanej przeciw Urzędowi Admiralicji (Board of Admiralty). Obawiając się utraty pozycji, pierwszy lord Admiralicji Winston Churchill rozpoczął gorączkowe poszukiwania dróg wyjścia z trudnej sytuacji. Ponieważ olbrzymia siła floty wojennej II Rzeszy Niemieckiej uniemożliwiała szybki spektakularny sukces w działaniach zbrojnych na otwartym morzu, Churchill podchwycił oraz rozwinął ideę podjęcia operacji lądowo-morskiej, podczas której łatwiej byłoby osiągnąć upragniony sukces przy wsparciu wojsk lądowych. Wspomniane okoliczności oraz ciężkie straty ponoszone na zachodzie Europy skłoniły rząd Herberta H. Asquitha do wszczęcia procesu poszukiwania dodatkowego frontu, który przyniósłby ulgę brytyjskiemu Korpusowi Ekspedycyjnemu, toczącemu krwawe boje we Francji. Po długich dyskusjach, toczonych w obliczu trudnej sytuacji militarnej i politycznej aliantów na przełomie lat 1914/1915, najwyższe gremia decyzyjne armii, floty, Rady Wojennej oraz rządu podjęły decyzję o ataku na cieśniny tureckie z użyciem okrętów Royal Navy. 19 lutego 1915 roku – zgodnie z założeniami planu opracowanego przez wiceadm. Sackville’a Hamiltona Cardena – rozpoczęto operację morską w cieśninie Dardanele. Jednakże po doznaniu wyjątkowo ciężkich strat, morska, a później lądowo-morska bitwa została pod koniec sierpnia przerwana. Podczas mglistej nocy z 8 na 9 stycznia 1916 roku ostatni żołnierze alianccy opuścili ponure pobojowisko na Gallipoli. W oparciu o bogaty materiał zawarty w archiwaliach, opublikowanych dokumentach oraz opracowaniach autor artykułu podjął próbę przedst awienia skomplikowanych meandrów politycznych i aspektów militarnych, które doprowadziły do powstania, zaakceptowania przez najwyższe władze Wielkiej Brytanii planu Churchilla–Cardena, a także wskazał niezwykle poważne konsekwencje spowodowane przegraną bitwą w Dardanelach i na Gallipoli.

Keywords

EN

Churchill-Carden’s plan; Dardanelles; Gallipoli; Winston Churchill; Maurice Hankey; Sackville H. Carden; Eastern Mediterranean Squadron

PL

plan Churchilla–Cardena; Dardanele; Gallipoli; Winston Churchill; Maurice Hankey; Sackville H. Carden; Eskadra Wschodniego Morza Śródziemnego

• Publisher: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
• Journal: Studia Maritima
• Year: 2017
• Volume: 30
• Pages: 101-134

Dates

published

2017

Contributors

author

Zygmunt Stefan Zalewski

• Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

Identifiers

DOI

10.18276/sm.2017.30-06

Biblioteka Nauki

1600677