Działalność religijno-społeczna Kościoła gorzowskiego w latach 1966-1972

• Authors: Grzegorz Wejman

Title variants

EN

Religious and social activity of the Gorzów Church in the years 1966–1972

Abstracts

PL

Okres pomiędzy Milenium Chrztu Polski (1966) a bullą papieża Pawła VI Episcoporum Poloniae coetus (1972) obejmował rządy bp. Wilhelma Pluty i jego sufraganów: Jerzego Stroby i Ignacego Jeża. To w tym czasie widać szczególnie intensywne działania na rzecz normalizacji organizacji kościelnej na tych ziemiach. Zaś działalność religijno-społeczna Kościoła gorzowskiego, tak ważna w tym procesie normalizacji, skupiona była na: duszpasterstwie sakramentalnym i specjalnym; dwóch stowarzyszeniach katolickich – Bractwie Różańcowymi i Towarzystwie Przyjaciół KUL; instytucjach oświatowych – Wyższym Seminarium Duchownym, Studium Wiedzy Religijnym, ośrodku kształcenia katechetów oraz referacie miłosierdzia Bożego. Omawiana działalność opierała się głównie na parafiach. Wielką pomocą było posiadanie jednego wielkiego obiektu – Wyższego Seminarium Duchownego w Paradyżu. Stąd też zrozumiałym było wołanie bp. Wilhelma Pluty we Wrocławiu w 1970 r. o nowe diecezje, aby dostęp wiernych do swoich duszpasterzy był łatwiejszy.

EN

The period between the Millennium of the Baptism of Poland (1966) and the papal bull of Pope Paul VI Episcoporum Poloniae coetus (1972) was governed by Bishop Wilhelm Pluta and his suffragans: Jerzy Stroba and Ignacy Jeż. It was at this time that particularly intensive efforts to normalise the church organisation in these lands were visible. And the religious and social activity of the Gorzów Church, so important in this process of normalisation, was focused on: sacramental and special ministry; two Catholic associations - the Confraternity of the Rosary and the Society of Friends of the Catholic University of Lublin; educational institutions - the Higher Theological Seminary, the School of Religious Knowledge, the Catholic catechist education centre and the Department of Divine Mercy. The activity in question was based mainly on parishes. It was a great help to have one large facility – the Higher Theological Seminary in Paradyż. Hence, it was understandable that Bishop Wilhelm Pluta called for new dioceses in Wrocław in 1970, so that the access of the faithful to their priests would be easier.

Keywords

PL

bp Jerzy Stroba; bp Ignacy Jeż; Kościół gorzowski; administracja gorzowska; działalność religijno-społeczna; bp Wilhelm Pluta

EN

Bishop Wilhelm Pluta; Bishop Jerzy Stroba; Bishop Ignacy Jeż; Gorzów Church; Gorzów Administration; religious and social activity

• Publisher: Wyższe Seminarium Duchowne w Gościkowie-Paradyżu
• Journal: Studia Paradyskie
• Year: 2022
• Issue: 32

Dates

published

2022

Contributors

author

Grzegorz Wejman

• Uniwersytet Szczeciński

• https://orcid.org/0000000243570885

References

• Kancelaria, sygn. B5, nr 112, Statystyka diecezji, 1970-II/87.
• Kancelaria, nr 2881, Sacrum Poloniae Millenium in Kamin Pomorski 1.07.1967, album.
• Kancelaria, sygn. B2, nr  51, Rozporządzenia, okólniki, listy pasterskie, lata 1968-1969, Okólnik nr 2/68 z 2.04.1968 r. i 11/68.
• Kancelaria, sygn. C2, nr 138, Wydział duszpasterski, rok 1965, Spis konferencjonistów dla duszpasterskiej akcji wśród wczasowiczów.
• Kancelaria, sygn. C2, nr  139, Wydział duszpasterski, lata 1966-1967, Duszpasterstwo młodzieży męskiej.
• Kancelaria, sygn. C2, nr  139, Wydział duszpasterski, lata 1966-1967, Odpis dekretu, znak: Ha 8  - 19/67, 26 lipca 1967 r.
• Kancelaria, sygn. C2, nr  140, Wydział duszpasterski, lata rok 1969, Miejsca wczasowe diecezji go - rzowskiej, lipiec-sierpień 1968 r.
• Kancelaria, sygn. C2, nr 141, Wydział duszpasterski, rok 1969-1970, Załącznik do biuletynu.
• Kancelaria, sygn. C2, nr 142, Wydział duszpasterski, rok 1972, Lista obecności, maj 1971 r.
• Kancelaria, sygn. C2, nr  142, Wydział duszpasterski, rok 1972, Lista obecności księży kapelanów w dniu 18 kwietnia 1972 r.
• Kancelaria, sygn. C2, nr 150, „Wspomnienia” w związku z rocznicą 25-lecia polskiej organizacji Ko - ścioła na terenach diecezji gorzowskiej, rok 1950; „Gorzowskie Wiadomości Kościelne” (1970), nr 7, s. 199-261.
• Kancelaria, sygn. C3, nr 162, Wydział Nauki Katolickiej, lata 1958-1982, Sprawy kursów katechetycznych i rekolekcji dla maturzystów odbywających się w Wyższym Seminarium Duch. W Gościkowie-Paradyżu, znak: b3/69, Gorzów Wlkp., dn. 10.02.1968 r.
• Kancelaria, sygn. C7, nr 370, Majątek kościelny (Dom Księży Emerytów, Dom Diecezjalny, Księgarnia, Tygodnik Katolicki), lata 1946-1957, Pismo do Kurii Ordynariatu w  Gorzowie Wlkp., l.dz. 74/56, z dn. 23.05.1956 r.
• Kancelaria, sygn. N1b, nr  725, KUL, lata 1953-1957, List do biskupa diecezji, l.dz. 1971/57/Pl z  dn. 14.06.1957 r.
• Kancelaria, sygn. N1b, nr 725, KUL, lata 1953-1957, Pismo do TP KUL, l.dz. A-III 2-12/55 z dn. 4.06.1955 r.
• Kancelaria, sygn. N1b, nr 725, KUL, lata 1953-1957, Zaproszenie, l. dz. 502/56/D1 z dn. 3.02.1956 r.
• Kancelaria, sygn. O3, nr 749, Wydawnictwo diecezjalne, lata 1958-1981, Pismo biskupa gorzowskiego do S.M. Żmijewskiego, dyrektora Departamentu Wydawnictw znak: O2-21/70, Gorzów Wlkp. 17.12.1970 r.
• Kancelaria, sygn. V, nr 904, Millenium, lata 1966-1976; Milenium Diecezji Gorzowskiej, „Gorzowskie Wiadomości Kościelne” 1-2 (1967), s. 3-4.
• Kronika 10-lecia parafii ordynariatu gorzowskiego, t. 5, nr 144, ks. J. Anczarski, Praca ks. Józefa Anczarskiego w Kurii Biskupiej i w diecezji gorzowskiej w latach: 29 XII 1950 - 30 VI 1963, Gorzów Wlkp. 1963.
• W. Pluta, Podręcznik duszpasterstwa młodych małżeństw i rodzin, Gorzów 1971 (mps).
• WD, nr 2435, Duszpasterstwo chorych, lata 1953-1961.
• WD, nr 2487, Materiały duszpasterskie przed obchodem Milenium Chrztu Polski, lata 1964-1966.
• WD, nr 2518, Materiały na temat trzeźwości, lata 1969-1977; ADZG, WD, nr 2552, Vademecum duszpasterstwa trzeźwości, lata 1963-1971.
• WNK, Duszpasterstwo Nauczycieli, Pismo i tekst Instrukcji z 8.02.1972 r., Częstochowa 1972 (mps).
• WNK, Duszpasterstwo Nauczycieli, Pismo i tekst Instrukcji z 20.10.1972 r., Częstochowa 1972, (mps).
• WNK, Duszpasterstwo Nauczycieli, Pismo z 25.04.1966 r.
• WNK, Duszpasterstwo Nauczycieli, Pismo z 31.10.1968 r.
• WNK, Duszpasterstwo Nauczycieli, Pismo z Pismo z 3.06.1969 r.
• WNK, nr 2090, Rozporządzenie duszpasterskie L 1-46, lata 1968-1981, „L” 5 z 20.11.1970 r., cz. II, p. 3.
• WNK, nr 2090, Rozporządzenie duszpasterskie L 1-46, lata 1968-1981, „L” 5 Przygotowanie do mał - żeństwa z 20.11.1970 r.
• WNK, nr 2090, Rozporządzenie duszpasterskie L 1-46, lata 1968-1981, „L” 10 Plan pracy nad młody - mi małżeństwami.
• WNK, nr 2090, Rozporządzenie duszpasterskie, L 1-46, lata 1968-1981; AZDG, WNK, nr 2813, Rozpo - rządzenie duszpasterskie ks. bpa Wilhelma Pluty, L 1-12, lata 1968-1972.
• WNK, nr 2091, Formacja lektorów, rok 1969.
• WNK, nr 2099, Materiały na kurs przedmałżeński, Gorzów Wlkp., rok 1970; W. Pluta, Materiały na kurs przedmałżeński, Gorzów 1970 (mps).
• WNK, nr 2099, Materiały na kurs przedmałżeński, Gorzów Wlkp., rok 1970; W. Pluta, Materiały na kurs przedmałżeński, Gorzów 1970, (mps).
• Ks. Bp Jerzy Stroba 1972-1978, Listy, Dokumenty, Korespondencja, Różne, Odpis pisma Przewodniczącego Rady do Spraw Publicznych Kościoła z dnia 26 czerwca 1972 r. N 3700/72 o utworze - niu i  organizacji nowych diecezji w  Polsce i  o  mianowaniu biskupów ordynariuszy, Watykan 26 czerwca 1972 r .
• Początki w Szczecinie duszpasterstwa i działalności katolicko-społecznej w latach 1945-1970 i póź- niejszych (mps, bez numeracji stron).
• KW PZPR, sygn. 37/XV/48, k. 168.
• PWRN, UdSW, nr 3807, k. 14, Sprawozdanie UdSW PWRN w Szczecinie za II kwartał 1952 r.
• PWRN, UdSW, nr 3807, k. 14, Sprawozdanie UdSW PWRN w Szczecinie za IV kwartał 1952 r.
• Kronika Gorzowskiego Diecezjalnego Seminarium Duchownego w  Gościkowie-Paradyżu, t. III, lata 1961-1971.
• Bensch T., Rozporządzenie w sprawie miesięcznika diecezjalnego, „Gorzowskie Wiadomości Kościelne” 5 (1957), s. 276.
• Dekret Świętej Kongregacji Konsystorialnej, „Gorzowskie Wiadomości Kościelne” 12 (1967), s. 241.
• Komunikat Sekretariatu Prymasa Polski, N. 3411/72/P z dn. 9.11.1972 r., „Prezbiterium” 3-4 (1973), s. 6.
• Nowicki E., Dekret w sprawie wznowienia Stowarzyszeń Żywego Różańca, „Zarządzenia Administracji Apostolskiej Kamieńskiej, Lubuskiej i Prałatury Pilskiej” 3 (1945), s. 3.
• Nowicki E., Rozporządzenie w sprawie Godziny Świętej i nabożeństw ku czci Serca Jezusowego w pierwsze piątki miesiąca, „Zarządzenia Administracji Apostolskiej Kamieńskiej, Lubuskiej i Prałatury Pilskiej” 1 (1947), s. 13-14.
• Nowicki E., Statut Stowarzyszenia Żywego Różańca, „Zarządzenia Administracji Apostolskiej Kamień- skiej, Lubuskiej i Prałatury Pilskiej” 3 (1945), s. 3-7.
• Schematyzm Diecezji Gorzowskiej, Gorzów Wlkp. 1959.
• Schematyzm Diecezji Gorzowskiej, Gorzów Wlkp. 1969.
• Schematyzm Diecezji Gorzowskiej, Gorzów Wlkp. 1988.
• Schematyzm diecezji koszalińsko-kołobrzeskiej, Koszalin 1974.
• Anczarski J., Kronika. Inauguracja wykładów filozoficzno-religijnych w Szczecinie, „Gorzowskie Wiadomości Kościelne” 12 (1957), s. 726.
• Biedroń T., Organizacje młodzieży katolickiej w Polsce w latach 1945-1953, Kraków 1991.
• Bilicki E.J., Początki w Szczecinie duszpasterstwa i działalność katolicko-społeczna w latach 1945-1970 i póź- niejszych, Szczecin 2005.
• Borecki R., Ks. Prymas Stefan Wyszyński na Pomorzu Środkowym w świetle akt przechowywanych w Archiwum Państwowym w Koszalinie, [w:] T. Dzwonkowski, C. Osękowski, Stefan Kardynał Wyszyński wobec Ziem Zachodnich i Północnych oraz stosunków polsko-niemieckich. W 100-lecie urodzin Prymasa Polski, Warszawa-Poznań-Zielona Góra 2001, s. 190-191.
• Chorzępa M., 126 Konferencja Plenarna Episkopatu Polski w  Paradyżu, „Gorzowskie Wiadomości Kościelne” 5 (1972), s. 122-127.
• Chorzępa M., Kronika. Święcenia kapłańskie „Gorzowskie Wiadomości Kościelne” 9 (1962), s. 285-287.
• Chorzępa M., Rozwój organizacji kościelnej na Ziemi Lubuskiej i Pomorzu Zachodnim w latach 1945-1965, „Nasza Przeszłość” 22 (1965), s. 113-149.
• Chorzępa M., Seminarium gorzowskie w swoim dwudziestoleciu (1947-1972), „Gorzowskie Wiadomości Kościelne” 6 (1973), s. 159-190.
• Chorzępa M., Święcenia kapłańskie w roku Soborowym, „Gorzowskie Wiadomości Kościelne” 9 (1963), s. 235-237.
• Dogiel G., Seminarium duchowne w 25-leciu historii diecezji gorzowskiej, „Gorzowskie Wiadomości Kościelne” 7 (1970), s. 233-251.
• Duchowni przyjechali w siedmiu samochodach, „Gorzowskie Wiadomości Kościelne” 1-2 (1967), s. 8.
• Dullak K., Podstawy prawno-organizacyjne diecezji koszalińsko-kołobrzeskiej, Koszalin 1996.
• Duszpasterska obsługa chorych w szpitalach, „Gorzowskie Wiadomości Kościelne” 2 (1957), s. 71-72.
• Dworak H., Seminaryjne duszpasterstwo powołaniowe, „Gorzowskie Wiadomości Kościelne” 1-9 (1979), s. 76-77.
• Dyrda J., Duszpasterstwo pracowników służby zdrowia w latach 1945-1995, [w:] Księga pamiątkowa 50-lecia organizacji Kościoła katolickiego na ziemi lubuskiej, Pomorzu Zachodnim i północnym, red. P. Socha, Z. Lec, Zielona Góra-Gorzów Wlkp. 1988, s. 350-354.
• Frankiewicz B., Pierwszy polski ksiądz w Szczecinie, „Kościół nad Odrą i Bałtykiem” 25 (1992), s. 14.
• Glaza E., Parafia św. Andrzeja Boboli kolebką duszpasterstwa akademickiego w  Szczecinie, „KnOiB-Niedziela” 2 (2001).
• Gronowski D., Bp Wilhelm Pluta. Biografia, Gorzów Wlkp.-Zielona Góra 2015.
• Harmaciński R., Ogólne kierunki pracy Wydziału Nauki Katol. w okresie XX lat pasterzowania Ks. bpa Dra Wilhelma Pluty, „Gorzowskie Wiadomości Kościelne” 1-9 (1979), s. 147-148.
• Kolano R., Duszpasterstwo nauczycieli, [w:] Księga pamiątkowa 50-lecia organizacji Kościoła katolickiego na ziemi lubuskiej, Pomorzu Zachodnim i północnym, red. P. Socha, Z. Lec, Zielona Góra-Gorzów Wlkp. 1988, s. 370-375.
• Kościół na Ziemiach Zachodnich. Ćwierćwiecze polskiej organizacji kościelnej, red. J. Krucina, Wrocław 1971.
• Kowalczyk K., W walce o rząd dusz. Polityka władz państwowych wobec Kościoła katolickiego na Pomorzu Zachodnim w latach 1945-1956, Szczecin 2003.
• Kozłowski K., Wokół obchodów 1000-lecia Kościoła katolickiego na Pomorzu Zachodnim, [w:] Pomorze Zachodnie w Tysiącleciu, red. P. Bartnik, K. Kozłowski, Szczecin 2000, s. 405-416.
• Kronika. Studium Wiedzy Religijnej, „Gorzowskie Wiadomości Kościelne” 2 (1958), s. 127.
• Lec Z., Współpraca naukowa Z-GWSD z PFT we Wrocławiu w latach 1989-1997, [w:] Diecezjalne Wyższe Seminarium Duchowne, Gorzów Wlkp.-Paradyż, 1947-1997. Księga jubileuszowa, red. R. Tomczak, Paradyż 1997, s. 321-327.
• Litwińczuk R., Duszpasterstwo młodzieży w latach 1945-1995, [w:] Księga pamiątkowa 50-lecia organizacji Kościoła katolickiego na ziemi lubuskiej, Pomorzu Zachodnim i północnym, red. P. Socha, Z. Lec, Zielona Góra-Gorzów Wlkp. 1988, s. 320-330.
• Mickiewicz A., Studium Organistowskie i formacja organistów od 1960 r., [w:] Księga pamiątkowa 50-lecia organizacji Kościoła katolickiego na ziemi lubuskiej, Pomorzu Zachodnim i  północnym, red. P. Socha, Z. Lec, Zielona Góra-Gorzów Wlkp. 1988, s. 274.
• Millenium diecezji gorzowskiej, „Gorzowskie Wiadomości Kościelne” 1-2 (1967), s. 7.
• Napierała E., Diecezja gorzowska, „Gorzowskie Wiadomości Kościelne” 5 (1976), s. 206.
• Nominacje na księży kapelanów zakładów poprawczych dla nieletnich, „Gorzowskie Wiadomości Kościelne” 4 (1957), 4, s. 221.
• Nowaczyk J., Duszpasterstwo akademickie diecezji gorzowskiej, „Gorzowskie Wiadomości Kościelne” 1-9 (1979), s. 193-196.
• Ogólnopolskie pielgrzymki na Jasną Górę, „Gorzowskie Wiadomości Kościelne” 4-5 (1958), s. 247-248.
• Papież Paweł VI do biskupów polskich, „Prezbiterium” 3-4 (1973), s. 7-8.
• Personalia, „Gorzowskie Wiadomości Kościelne” 4 (1959), s. 171.
• Pliszczyński A., Księgi XVI-wieczne w bibliotece-pracowni starodruków Wyższego Seminarium Duchownego w Paradyzu, Paradyż-Poznań 2003 (mps UAM).
• Pluta W., Dekret o ustanowieniu Diecezjalnej Komisji Muzyki Kościelnej, znak: C1b - 21/65, Gorzów Wlkp. dn. 29 listopada 1965 r.
• Pluta W., Kościół na Pomorzu Zachodnim, [w:] Kościół na Ziemiach Zachodnich, Ćwierćwiecze polskiej organizacji kościelnej, red. J. Krucina, Wrocław 1971, s. 25-32.
• Pluta W., Rozporządzenie Duszpasterskie L 5. Przygotowanie do małżeństwa, „Gorzowskie Wiadomości Kościelne” (1974), s. 247-248.
• Pluta W., Zarządzenie w sprawie pogrzebów Księży. Znak: B 2 - 37/65, „Gorzowskie Wiadomości Kościelne” 11 (1965), s. 255-256.
• Put A., Ruch „Światło-Życie” w  diecezji zielonogórsko-gorzowskiej, dawnej gorzowskiej w  latach 1976-1999, Zielona Góra 2005.
• Raina P., Arcybiskup Dąbrowski - rozmowy watykańskie, Warszawa 2001.
• Raina P., Kościół w PRL. Kościół katolicki a państwo w świetle dokumentów 1945-1989, t. 1: Lata 1945-1959, Poznań 1994.
• Rasmus A., Ks. Kazimierz Świetliński TChr i jego „Kronika odnowy życia polskiego i Kościoła rzymskokato - lickiego w Szczecinie”, Szczecin 2006.
• Renowacja misji, „Zarządzenia Administracji Apostolskiej Kamieńskiej, Lubuskiej i  Prałatury Pilskiej” 1-2 (1949), s. 87-89.
• Rymar D.A., Gorzów Wielkopolski w latach 1945-1998. Przemiany społeczno-polityczne, Szczecin-Gorzów Wlkp. 2005 .
• Sikorski T.A., Milenium 1966 na Pomorzu Zachodnim (2), „KnOiB-Niedziela” 46 (2000), s. I.
• Skibicka I., Kursy katechetyczne w okresie XX-lecia pracy pasterskiej Biskupa Ordynariusza dra Wilhelma Pluty, „Gorzowskie Wiadomości Kościelne” 22 (1979), s. 155-156.
• Socha P., Kalendarium, [w:] Księga pamiątkowa 50-lecia organizacji Kościoła katolickiego na ziemi lubuskiej, Pomorzu Zachodnim i  północnym (1945-1995), red. P. Socha, Z. Lec, Zielona Góra-Gorzów Wlkp. 1988, s. 12-21.
• Stoś J., Biblioteka, czytelnia, pracowania starodruków i  archiwum, [w:] Diecezjalne Wyższe Seminarium Duchowne, Gorzów Wlkp. - Paradyż, 1947-1997. Księga jubileuszowa, red. R. Tomczak, Paradyż 1997, s. 329-331.
• Stroba J., Początki diecezji szczecińsko-kamieńskiej, „Prezbiterium” 1-5 (1985), s. 68-73.
• Tomczak R., Historia Diecezjalnego Wyższego Seminarium Duchownego w  latach 1947-1997, [w:] Diecezjalne Wyższe Seminarium Duchowne, Gorzów Wlkp. - Paradyż, 1947-1997. Księga Jubileuszowa, red. R. Tomczak, Paradyż 1997, s. 82.
• Turowski K., 25-lecie kościelnej organizacji na Ziemiach Zachodnich i  Północnych, „Zeszyty Naukowe KUL” 13/4 (1970), s. 3-8.
• Wejman G., Droga do metropolii szczecińsko-kamieńskiej (1972-1992), „Pamięć i  Sprawiedliwość” 37/1 (2021), s. 329-358.
• Wejman G., Historia archi(diecezji) szczecińsko-kamieńskiej w  latach 1972-2005, [w:] Kościół rzymskokatolicki na Pomorzu Zachodnim i Ziemi Lubuskiej w latach 1945-2005, red. G. Wejman, Szczecin 2005, s. 141-182.
• Wejman G., Pełczyckie świętowanie, „KnOiB-Niedziela” (2003), nr 50, s. II.
• Wyszyński S., Zapiski milenijne, Wydawnictwo Soli Deo, Warszawa 1996.
• Grzegorz Wejman, Działalność religijno-społeczna Kościoła gorzowskiego w latach 1966-1972, „Studia Paradyskie” 32 (2022), s. 213-241. DOI: 10.18276/sp.2022.32-10.

Identifiers

DOI

10.18276/sp.2022.32-10

Biblioteka Nauki

2179235