Zasada kontradyktoryjności w małżeńskim procesie skróconym przed biskupem

• Authors: Aleksandra Łukasik

Title variants

EN

The Contradictory Principle in the Briefer Matrimonial Process Before the Bishop

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Małżeński proces skrócony przed biskupem jest nową formą procesu o stwierdzenie nieważności małżeństwa. Prowadzony może być w sytuacji, kiedy żądanie jego rozpoczęcia zgłoszone zostanie przez obydwoje małżonków lub przez jednego z nich za zgodą drugiego oraz przytoczone będą okoliczności dotyczące faktów lub osób poparte zeznaniami lub dokumentami, które nie wymagają przeprowadzenia dokładniejszego badania albo dochodzenia, a w sposób oczywisty wskazują na nieważność zaskarżanego małżeństwa. Należy jednak podkreślić, że dojście do prawdy o ważności zawartego małżeństwa możliwe jest tylko przy zachowywaniu od samego początku regulujących takie postępowanie sądowe norm prawnych oraz zasad procesowych. Jedną z podstawowych zasad jest zaś zasada kontradyktoryjności. Odnosi się ona do stron procesowych i zakłada istnienie dwóch sprzecznych ze sobą tez. W kontekście procesu skróconego ma zaś miejsce przeciwstawność tego, co twierdzą strony na temat nieważności zawartego przez nie związku i tego, na jakim stanowisku stoi Kościół, broniąc ważności małżeństwa w osobie obrońcy węzła małżeńskiego występującego w procesie.

EN

The briefer matrimonial process before the bishop is a new form of the nullity marriage. The process is carried out whenever the petition is proposed by both spouses or by one of them, with the consent of the other or circumstance of things and persons recur, with substantiating testimonies and records, which do not demand a more accurate inquiry or investigation, and which render the nullity manifest. However, the truth about the validity of marriage can only be obtained if the legal norms and the way of proceeding are observed. One of the basic principles is contradictoriness. It refers to the parties and assumes the existence of two contradictory theses. In the context of the briefer process, there is a contradiction between what the parties claim about the nullity of their marriage and the position of the Church defending the validity of marriage through the defender of the bond occurring in the process.

Keywords

PL

strony procesowe; obrońca węzła małżeńskiego; nieważność małżeństwa; spór; strony procesowe; obrońca węzła małżeńskiego; nieważność małżeństwa; spór

EN

parties; defender of the bond; nullity of marriage; litigation

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Journal: Kościół i Prawo
• Year: 2020
• Volume: 9 (22)
• Issue: 2
• Pages: 189-206

Dates

published

2021-04-14

Contributors

author

Aleksandra Łukasik

• Faculty of Law, Canon Law and Administration, the John Paul II Catholic University of Lublin

• https://orcid.org/0000-0002-2880-1307

References

• Adamowicz, Leszek. 2015. „Okoliczności osób i rzeczy zezwalające na prowadzenie procesu skróconego.” W Proces małżeński według motu proprio Mitis Iudex Dominus Iesus, red. Jan Krajczyński, 93-108. Płock: Płocki Instytut Wydawniczy.
• Ariano, Chiara. 2017. „Il principio del contraddittorio. Lineamenti comparativi tra processo italiano e canonico.” Prudentia Iuris 84:165-89.
• Arroba Conde, Manuel J. 2016. Giusto processo e peculiarita culturali del processo canonico. Roma: Aracne Editrice.
• Arroba Conde, Manuel J., i Claudia Izzi. 2017. Pastorale giudiziaria e prassi procesuale nelle cause di nullità del matrimonio. Dopo la riforma operata con il Motu proprio Mitis Iudex Dominus Iesus. Milano: San Paolo.
• Bianchi, Paolo. 2016. „Lo svolgimento del processo breve: la fase istruttoria e di discussione della causa.” W La riforma dei processi matrimoniali di Papa Francesco. Una guida per tutti, red. Redazione di Quaderni di Diritto Ecclesiale, 67-90. Milano: Ancora Editrice.
• Bider, Marcin, i Grzegorz Erlebach. 2011. „Kwestia momentu procesowego uznania pozwanego nieobecnym w procesie o nieważność małżeństwa.” Roczniki Nauk Prawnych 21, nr 1:181-206.
• Bonnet, Piero A. 2018. „Le parti protagoniste del processo.” W I soggetti del nuovo processo matrimoniale canonico, 69-102. Cittá del Vaticano: Libreria Editrice Vaticana.
• Daniel, William. 2015. „The Abbreviated Matrimonial Process before the Bishop in Cases of Manifest Nullity of Marriage.” The Jurist 75:539-91.
• Del Amo, Leon. 2011. „Dowody.” W Codex Iuris Canonici. Kodeks Prawa Kanonicznego. Komentarz. Powszechne i partykularne ustawodawstwo Kościoła katolickiego. Podstawowe akty polskiego prawa wyznaniowego. Edycja polska na podstawie wydania hiszpańskiego, red. Piotr Majer, 1147-190. Kraków: Wolters Kluwer Polska.
• Del Pozzo, Massimo. 2016. Il processo matrimoniale più breve davanti al Vescovo. Roma: Edizioni Università della Santa Croce.
• Dotti, Federica. 2005. Diritti della difesa e contraddittorio: garanzia di un giusto processo? Spunti per una riflessione comparata del processo canonico e statale. Roma: Gregorian and Biblical Press.
• Dzierżon, Ginter. 2015. „Pewność moralna w procesie skróconym i w procesie zwyczajnym.” W Proces małżeński według motu proprio Mitis Iudex Dominus Iesus, red. Jan Krajczyński, 109-24. Płock: Płocki Instytut Wydawniczy.
• Gałkowski, Tomasz. 2016. „Papieska Rada ds. Tekstów Prawnych wobec wątpliwości związanych z Listem apostolskim Mitis Iudex Dominus Iesus.” Ius Matrimoniale 27, nr 2:21-54.
• Góralski, Wojciech. 2017. Proces małżeński skrócony przed biskupem. Płock: Płocki Instytut Wydawniczy.
• Greszata, Marta. 2003. „Problem kontradyktoryjności w kanonicznym postępowaniu o nieważność małżeństwa.” W Kościelne Prawo Procesowe. Materiały i studia, t. 3, red. Andrzej Dzięga, i Mirosław Wróbel, 239-58. Lublin: Wydawnictwo Diecezjalne w Sandomierzu.
• Greszata, Marta. 2005. „Litispendencja i jej skutki w kanonicznym procesie o nieważność małżeństwa.” Roczniki Nauk prawnych 15, nr 2:249-62.
• Greszata, Marta. 2008. Iudicium cum principiis. Kodeksowa weryfikacja wybranych zasad procesowych w kanonicznych sprawach o nieważność małżeństwa. Lublin: Wydawnictwo Diecezjalne i Drukarnia w Sandomierzu.
• Greszata-Telusiewicz, Marta. 2015. „Processus brevior.” W Proces małżeński według motu proprio Mitis Iudex Dominus Iesus, red. Jan Krajczyński, 75-92. Płock: Płocki Instytut Wydawniczy.
• Krukowski, Józef. 2007. „Sądy w ogólności.” W Komentarz do Kodeksu Prawa Kanonicznego. T. V: Księga VII Procesy, red. Józef Krukowski, 12-122. Poznań: Pallottinum.
• Lojacono, Pietro. 2014. „Il diritto di difesa nel processo canonico: considerazioni introduttive e spunti ricostruttivi.” Rivista dell’Associazione Italiana degli Avvocati per la famiglia e per i minori 18, nr 1:15-28.
• Majer, Piotr. 2015. „Art. 5/Tytuł V Proces małżeński skrócony przed biskupem.” W Praktyczny komentarz do Listu apostolskiego motu proprio Mitis Iudex Dominus Iesus papieża Franciszka, red. Piotr Skonieczny, 163-217. Tarnów: Wydawnictwo Diecezji Tarnowskiej Biblos.
• Montini, Gian P. 2017. „Il difensore del vincolo e l’obbligo dell’appello.” Periodica de Re Canonica 106:301-39.
• Morán Bustos, Carlos M. 2016. „El proceso brevior ante el obispo diocesano.” W Procesos de nulidad matrimonial tras la reforma del Papa Francisco, red. María Olmos Ortega, Rafael Rodríguez Chacón, Manuel J. Arroba Conde, i in., 125-76. Madrid: Dykinson.
• Moreno, Pedro. 2017. „Il DV è il garante di un vero contraddittorio per il discernimento della verità.” W Ius et Matrimonium II. Temi processuali e sostanziali alla luce del Motu Proprio Mitis Iudex Dominus Iesus, red. Héctor Franceschi, i Miguel Ortiz, 179-218. Roma: Edizioni Università della Santa Croce.
• Napolitano, Erasmo. 2015. „Il processus brevior nella Lettera Apostolica motu proprio datae Mitis Iudex Dominus Iesus.” Monitor Ecclesiasticus 130, nr 2:549-66.
• Nowicka, Urszula. 2015. „Okoliczności dopuszczające rozpoznanie sprawy o nieważność małżeństwa w procesie skróconym przed biskupem.” Ius Matrimoniale 26, nr 3:43-60.
• Pawlak, Mikołaj. 2007. „Zadanie asesora w trybunale kościelnym.” W Kościelne Prawo Procesowe. Materiały i studia, t. 4, red. Andrzej Dzięga, Marta Greszata, i Piotr Telusiewicz, 345-68. Lublin: Wydawnictwo Diecezjalne w Sandomierzu.
• Pawluk, Tadeusz. 1990. Prawo Kanoniczne według Kodeksu Jana Pawła II. T. 4: Dobra doczesne Kościoła. Sankcje w Kościele. Procesy. Olsztyn: Warmińskie Wydawnictwo Diecezjalne.
• Pikus, Szymon. 2009. Niezawisłość sędziego kościelnego. Lublin–Sandomierz: Wydawnictwo Diecezjalne w Sandomierzu.
• Román Sánchez, Raúl. 2018. „Juez único, jueces laicos y asesores en el motu proprio Mitis Iudex Dominus Iesus.” Revista Española de Derecho Canónico 75:235-72.
• Rozkrut, Tomasz. 2018a. „Apelacja ze strony obrońcy węzła małżeńskiego we współczesnym zreformowanym procesie małżeńskim.” Annales Canonici 14, nr 2:271-90.
• Rozkrut, Tomasz. 2018b. „Terminy procesowe w kontekście reformy kanonów dotyczących spraw o orzeczenie nieważności małżeństwa dokonanej przez papieża Franciszka.” Annales Canonici 14, nr 1:51-68.
• Rozkrut, Tomasz. 2018c. „Wybrane oraz praktyczne uwagi odnoszące się do zreformowanego przez papieża Franciszka procesu dotyczącego orzeczenia nieważności małżeństwa (w szczególności w przedmiocie procesu biskupiego).” W Reforma procesowa papieża Franciszka – pierwsze doświadczenie. Materiały z ogólnopolskiego spotkania pracowników sądownictwa kościelnego w Gródku nad Dunajcem w dniach 12-13 czerwca 2017 roku, red. Tomasz Rozkrut, 179-92. Tarnów: Wydawnictwo Diecezji Tarnowskiej Biblos.
• Sztychmiler, Ryszard. 2000. „Sędziowie i urzędnicy sądowi w służbie praw człowieka.” W Plenitudo Legis Dilectio. Księga pamiątkowa dedykowana prof. dr. hab. Bronisławowi W. Zubertowi OFM z okazji 65. rocznicy urodzin, red. Antoni Dębiński, i Elżbieta Szczot, 681-707. Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL.
• Sztychmiler, Ryszard. 2009. „Prawo do obrony w procesie kanonicznym.” W Finis legis Christus. Księga pamiątkowa dedykowana Księdzu Profesorowi Wojciechowi Góralskiemu z okazji siedemdziesiątej rocznicy urodzin, red. Józef Wroceński, i Jan Krajczyński, 791-807. Warszawa: Wydawnictwo UKSW.
• Wenz, Wiesław. 2016. Proces o nieważność małżeństwa według Motu Proprio Mitis Iudex Dominus Iesus Papieża Franciszka w tradycji kanonicznej. Wrocław: Papieski Wydział Teologiczny.
• Witkowski, Wojciech. 2014. „Kryteria oceny dowodów w procesach o nieważność małżeństwa.” Kościół i Prawo 3 (16), nr 1:87-107.
• Zuanazzi, Ilaria. 1994. „Le parti e l’intervento del terzo.” W Il processo matrimoniale canonico, red. Piero A. Bonnet, i Carlo Gullo, 323-91. Città del Vaticano: Libreria Editrice Vaticana.

Identifiers

DOI

10.18290/kip2092-13