Polowania duchownych w świetle średniowiecznych ksiąg pokutnych

• Authors: Marek Story

Title variants

EN

Hunting Practised by the Clergy in the Light of the Medieval Handbooks of Penance

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Księgi pokutne, które powstały w epoce późnej starożytności chrześcijańskiej i wczesnego średniowiecza są świadectwem kształtowania się praktyki pokutnej w Kościele. Miały one służyć pomocą spowiednikom, zwłaszcza w zakresie ujednolicenia nakładania pokuty. Celem artykułu, jest udzielenie odpowiedzi, patrząc przez pryzmat ksiąg pokutnych, czy postawa Kościoła wobec łowiectwa była zawsze pozytywna, a zwłaszcza czy w taki sam sposób traktowano osoby świeckie, jak i duchowne? Analiza penitencjałów ukazuje, że w średniowieczu osoby duchowne zarówno diakonii, prezbiterzy, a według niektórych ksiąg pokutnych także i biskupi nie powinni brać udziału w polowaniach, zwłaszcza w celach rozrywkowych. Nie znajdujemy natomiast tekstów, które świadczyłyby o tym, że osoby świeckie nie mogą lub nie powinny brać udziału w polowaniach. Z przedmiotowych ksiąg wynika również, że pokuta za udział w polowaniach dla duchownych była surowa, jeśli porównamy ją do innych pokut, wymierzanych za poważne przewinienia. Obowiązujący Kodeks Prawa Kanonicznego nie przewiduje zakazu, aby duchowni nie mogli brać udziału w polowaniach, czy też otaczać troską myśliwych.

EN

The handbooks of penance written during the Late Ancient Christianity and the Early Middle Ages are the evidence of the formation of the penitential practices in the Church. They were meant to help confessors, especially in regard to the unification of how penance was imposed. This article aims to answer the question of whether, in the light of the handbooks of penance, the stance of the Church towards hunting was always positive, and whether the laity were treated in the same way as the clergy. The analysis of the handbooks of penance reveals that in the Middle Ages the members of the clergy, both deacons and priests, and, according to some sources, also bishops, were not supposed to take part in hunting, especially for entertainment. However, we do not find texts which suggest that laymen would not participate or were not allowed to participate in hunting. The said handbooks also indicate that penance for the clergy for participating in hunting activities was severe in comparison to the one imposed for serious wrongdoings. Today, the Code of the Canon Law does not prohibit clergymen from hunting or showing care towards hunters.

Keywords

PL

pokuta; księga pokutna; polowanie; Kodeks Prawa Kanonicznego z 1983 r.; pokuta; księga pokutna; polowanie; Kodeks Prawa Kanonicznego z 1983 r.

EN

penance; handbook of penance; the 1983 Code of the Canon Law

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Journal: Kościół i Prawo
• Year: 2021
• Volume: 10 (23)
• Issue: 1
• Pages: 239-251

Dates

published

2021-07-21

Contributors

author

Marek Story

• WSPiA University of Rzeszow, Polska

• https://orcid.org/0000-0003-3637-9684

References

• Daniłowicz, Witold. 2018. Prawo polowania. Warszawa: Wolters Kluwer Polska.
• Daniłowicz, Witold. 2020. „Czy chrześcijanin może być myśliwym (I).” Brać Łowiecka 12:29-31.
• Dynak, Władysław. 2012. Łowiectwo w kulturze polskiej: obszary i kształty obecności. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
• Erdö, Péter. 2008. Storia delle fonti del diritto canonico. Venezia: Marcianum Press.
• Gałkowski, Tomasz. 2017. „Zakaz przyjmowania publicznych urzędów przez duchownych.” Łódzkie Studia Teologiczne 4 (26):111-22.
• Ganowicz-Bączyk, Anita. 2016. „Człowiek, zwierzęta i moralność.” Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies 2:265-81.
• Góralski, Wojciech. 2015. „Księga XV − De laicis w Dekrecie Burcharda z Wormacji.” Biuletyn Stowarzyszenia Kanonistów Polskich 28:59-78.
• Kieling, Michał. 2012. „Dwanaście sposobów odpuszczenia grzechów? Praktyka pokutna wczesnośredniowiecznego Kościoła na podstawie Penitencjału Egberta.” Teologia Praktyczna 13:83-95.
• Kieling, Michał. 2017. „Zasady ogólne dotyczące praktyk pokutnych na podstawie Libri Poenitentiales.” Vox Patrum 37 (67):225-40.
• Kumor, Bolesław. 1973. Historia Kościoła. Cz. 2. Lublin: Katolicki Uniwersytet Lubelski.
• Kwiatkowski, Dariusz. 2012. „Rzeczywistość grzechu i praktyki pokutne w Paenitentiale Vigilanum (Albeldense).” Liturgia Sacra 1 (18):113-26.
• Łapiński, Jacek. 2002. „Etyczne podstawy prawnej ochrony zwierząt.” Studia z Prawa Wyznaniowego 4:141-62.
• Micińska-Bojarek, Magdalena. 2014. Łowiectwo. Aspekt humanitarny i prawny. Poznań: Wydawnictwo Silva Rerum.
• Mitek-Dziemba, Alina. 2018. „Myślistwo i religia. O religioznawczej ocenie praktyk łowieckich w perspektywie animal studies.” Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies 4:71-87.
• Morciniec, Piotr. 2005. „Status zwierząt w kontekście możliwości ksenotransplantacji.” Forum Teologiczne 6:75-93.
• Nogaj, Tomasz. 2013. Dwie ambony. Łowiectwo i Kościół, czyli o słowach i o tym, co łączy myślistwo i Kościół katolicki w Polsce w historii, kulturze, języku i ceremoniach. Kraków: WAM. Księża Jezuici.
• Pałęcki, Waldemar. 2012. „Nadużycia wobec Eucharystii w świetle średniowiecznych ksiąg pokutnych („Libri Poenitentiales”).” Roczniki Homiletyczno-Liturgiczne 3 (59): 127-55.
• Paprocki, Henryk. 1976. „Hipolita Rzymskiego «Tradycja Apostolska»: wstęp, przekład, komentarz.” Studia Theologica Varsaviensia 1 (14):145-69.
• Piątek, Zdzisława. 2020. „O naturze myślistwa, przeszłość, teraźniejszość i przyszłość.” Filozofia i Nauka 2 (8):135-58.
• Probucka, Dorota, red. 2020. Etyczne potępienie myślistwa. Kraków: Universitas.
• Rancew-Sikora, Dorota. 2009. Sens polowania. Współczesne znaczenie tradycyjnych praktyk na przykładzie dyskursu łowieckiego. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Singer, Peter. 2004. Wyzwolenie zwierząt. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
• Smykowski, Krzysztof. 2017. „Polowanie na zwierzęta w świetle podstawowych zasad teologii moralnej”. Studia Bydgoskie 11:225-36.
• Story, Marek. 2020. „Sakrament chrztu w świetle średniowiecznych ksiąg pokutnych.” Annales Canonici 2 (16):86-108. Doi: http://dx.doi.org/10.15633/acan.3832
• Subera, Ignacy. 1977. Historia źródeł i nauki prawa kanonicznego. Warszawa: Akademia Teologii Katolickiej.
• Szpetkowska, Beata. 2020. „Zamiennik pokut w ujęciu irlandzkich i brytyjskich ksiąg pokutnych.” Polonia Sacra 1 (59):113-34. Doi: http://dx.doi.org/10.15633/ps.3569
• Urbaniak, Marcin. 2017. „Etyka i etykieta łowiecka jako narzędzia maskowania przemocy.” Edukacja Etyczna 13:3-29. Doi: http://dx.doi.10.24917/20838972.13.1
• Witkowski, Wojciech. 2019. „Kościół wobec służby wojskowej i wojny w świetle wybranych kanonów ksiąg pokutnych od VI do XI wieku.” Littera Antiqua 14:57-71.
• Zarzycki, Zdzisław. 2009. „Prawnowyznaniowe aspekty katolickiego duszpasterstwa leśników i myśliwych w Polsce.” Studia z Prawa Wyznaniowego 12:71-89.
• Zawadzki, Wojciech. 2010. „Bernharda Poschmanna nauka o pokucie wczesnośredniowiecznej.” Studia Warmińskie 47:181-95.

Identifiers

DOI

10.18290/kip21101-13