Evolutionism–Creationism: In Search for a Platform of Dialogue

• Authors: Dariusz Dąbek

Title variants

EN

Evolutionism–Creationism: In Search for a Platform of Dialogue

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Ewolucjonizm–kreacjonizm. Poszukiwanie płaszczyzny dialogu W artykule przedstawiona została próba wskazania płaszczyzny dyskusji ewolucjonistów z kreacjonistami, która umożliwiałaby dialog zwiększający szansę wypracowania spójnego światopoglądu łączącego elementy wiedzy naukowej i wiary religijnej. W odniesieniu do różnych typów wiedzy zaproponowane zostało wyróżnienie trzech poziomów: 1) przedmiot badań, 2) wiedza o tym przedmiocie, 3) interpretacja tej wiedzy. Dialog może być prowadzony już na poziomie drugim, lecz z poszanowaniem wzajemnej autonomii i ukierunkowaniem raczej na inspirację, niż na integrację. Właściwą płaszczyzną dialogu jest poziom trzeci: interpretacja wiedzy oraz budowanie wizji świata i człowieka. Celem dialogu na tym poziomie jest integracja wszystkich elementów światopoglądu i dążenie do wyjaśnienia i zrozumienia całej rzeczywistości.

EN

This article seeks to indicate a platform for discussion between evolutionists and creationists, which will enable dialogue and increase the chance of developing a coherent worldview that combines elements of scientific knowledge and religious faith. In the context of various types of knowledge, three levels are indicated: (1) the subject of research, (2) knowledge of this subject, and (3) interpretation of this knowledge. Dialogue can be undertaken and conducted already at the second level, but only accompanied by both respect for mutual autonomy and a focus on inspiration rather than integration. The appropriate level of dialogue is the third level: the interpretation of knowledge and building an overarching view of the world and man. The aim of dialogue at this level is to integrate all elements of a worldview and to strive to explain and understand the whole reality.

Keywords

PL

ewolucja; dialog ewolucjonizm–kreacjonizm; relacja nauka–religia; filozofia nauki; ewolucja; dialog ewolucjonizm–kreacjonizm; relacja nauka–religia; filozofia nauki

EN

evolution; dialogue between evolutionism and creationism; relationship between science and religion; philosophy of science

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Journal: Roczniki Filozoficzne
• Year: 2020
• Volume: 68
• Issue: 4
• Pages: 51-70

Dates

published

2021-01-04

Contributors

author

Dariusz Dąbek

• John Paul II Catholic University of Lublin, Faculty of Philosophy, Poland

• https://orcid.org/0000-0002-4883-5133

References

• Barbour, Ian G. When Science Meets Religion. Enemies, Strangers, or Partners? New York: Harper Collins, 2000.
• Barrow, John D. New Theories of Everything. Oxford: OUP, 2007.
• Bronk, Andrzej. “Teologia i nauki przyrodnicze (Uwagi na marginesie).” Roczniki Filozoficzne 39–40, no. 2 (1991–1992): 5–38. https://www.jstor.org/stable/43407897.
• Bylica, Piotr. “Komplementarność nauki i religii.” Filozofia Nauki 14, no. 1 (2006): 59–68.
• Bylica, Piotr. “Zarys modelu poziomów analizy w badaniach relacji nauki i religii.” Filozoficzne Aspekty Genezy 9 (2012): 221–53.
• Bylica, Piotr. “Levels of Analysis in Philosophy, Religion, and Science.” Zygon. Journal of Religion & Science 50, no. 2 (2015): 304–28. doi:10.1111/zygo.12179.
• Coyne, George V. “Georges Lemaître: Science and Religion.” In Georges Lemaître: Life, Science and Legacy, edited by Rodney D. Holder and Simon Mitton, 69–74. Berlin: Springer, 2012.
• Dąbek, Dariusz. “Metodologiczne granice naturalistycznej interpretacji biologicznej teorii ewolucji.” In Teoria ewolucji a wiara chrześcijan, edited by Katarzyna Parzych-Blakiewicz and Edward Wiszowaty, 85–97. Olsztyn: Wydawnictwo UWM, 2010.
• Dąbek, Dariusz. “Zastrzeżenia wobec kreacjonistycznej interpretacji Wielkiego Wybuchu.” Roczniki Filozoficzne 59, nr 2 (2011): 73–90. https://www.jstor.org/stable/43408932.
• Gutowski, Piotr. “Józefa Życińskiego koncepcja relacji między religią a nauką.” Przegląd Filozoficzny – Nowa Seria 85, no. 1 (2013): 15–30.
• Hajduk, Zygmunt. Filozofia przyrody. Filozofia przyrodoznawstwa. Metakosmologia. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL, 2007.
• Hajduk, Zygmunt. Nauka a wartości: Aksjologia nauki. Aksjologia epistemiczna. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL, 2011.
• Hajduk, Zygmunt. Filozofia nauk przyrodniczych. Uaktualniony wybór elementarnych kwestii. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2012.
• Heller, Michał. “Naukowy obraz świata a zadania teologa.” In Obrazy świata w teologii i naukach przyrodniczych, edited by Stanisław Budzik, Michał Heller, and Stanisław Wszołek, 13–27. Tarnów: Biblos, 1996.
• Heller, Michał. “The Ontology of the Planck Scale.” In Between Philosophy and Science, edited by Bartosz Brożek, Michael Heller, and Łukasz Kurek, 119–29. Kraków: Copernicus Center Press, 2013.
• Heller, Michał. Nauka i Teologia – niekoniecznie tylko na jednej planecie. Kraków: Copernicus Center Press, 2019.
• Heller, Michał. “Uwagi o metodologii kosmologii.” Roczniki Filozoficzne 26, no. 3 (1978): 65–75. https://www.jstor.org/stable/43409547.
• Heller, Michał, and Janusz Mączka. Jedność nauki – jedność świata? Tarnów: Biblos, 2003.
• Jodkowski, Kazimierz. Metodologiczne aspekty kontrowersji ewolucjonizm – kreacjonizm. Racjonalizm, racjonalność, relatywizm 35. Lublin: Wydawnictwo UMCS, 1998.
• Jodkowski, Kazimierz. Spór kreacjonizmu z ewolucjonizmem. Podstawowe pojęcia i poglądy. Warszawa: Megas, 2007.
• Jodkowski, Kazimierz. “Zasadnicza nierozstrzygalność sporu ewolucjonizm–kreacjonizm.” Przegląd Filozoficzny – Nowa Seria 83, no. 3 (2012): 201–22. doi:10.2478/v10271-012-0075-5.
• John Paul II. Letter to Father George V. Coyne, Director of the Vatican Observatory. June 1, 1988. Accessed August 22, 2020. http://www.vatican.va/content/john-paul-ii/en/letters/1988/documents/hf_jp-ii_let_19880601_padre-coyne.html.
• Kloskowski, Kazimierz. Filozofia ewolucji i filozofia stwarzania. 2 vols. Warsaw: Wydawnictwo UKSW, 1999.
• Kotowicz, Wojciech. 2012. “Józefa Życińskiego meta-przedmiotowe ujęcie relacji między nauką a religią.” Roczniki Filozoficzne 60, no. 4 (2012): 249–60.
• Lambert, Dominique. Ryzykowne spotkanie teologii z nauką (original French title: Sciences et théologie: les figures d’un dialogue). Translated by Paloma Korycińska. Kraków: Copernicus Center Press, 2018.
• Lekka-Kowalik, Agnieszka. Odkrywanie aksjologicznego wymiaru nauki. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2008.
• Liana, Zbigniew. “Inspiracje chrześcijańskie w rozwoju myśli naukowej.” In Nauki przyrodnicze a teologia: konflikt i współistnienie, edited by Michał Heller, Zbigniew Liana, Janusz Mączka, and Włodzimierz Skoczny, 75–93. Tarnów: Biblos, 2001.
• Łastowski, Krzysztof. “Lamarck i Darwin. U podstaw teorii ewolucji.” In Teoria i metoda w biologii ewolucyjnej. Poznańskie Studia z Filozofii Humanistyki 7, edited by Krzysztof Łastowski, 57–88. Poznań: Zysk i S-ka, 2005.
• Maryniarczyk, Andrzej. “Creatio ex nihilo.” In Powszechna Encyklopedia Filozofii, 2:306–18. Lublin: Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu, 2001.
• Maryniarczyk, Andrzej. “Dlaczego kreacjonizm?” In Ewolucjonizm czy kreacjonizm, edited by Imelda Chłodna, Piotr Jaroszyński, Magdalena Smoleń-Wawrzusiszyn, and Paweł Tarasiewicz, 41–91. Lublin: Fundacja Lubelska Szkoła Filozofii Chrześcijańskiej, 2008.
• Maxwell, Nicholas. “Non-empirical Requirements Scientific Theories Must Satisfy: Simplicity, Unity, Explanation, Beauty.” In Karl Popper, Science and Enlightenment, edited by Nicholas Maxwell, 125–42. London: UCL Press, 2017.
• Mączka, Janusz, and Piotr Urbańczyk, eds. Teologia nauki. Kraków: Copernicus Center Press, 2015.
• Napiórkowski, Stanisław C. Jak uprawiać teologię. Wrocław: Wydawnictwo Wrocławskiej Księgarni Archidiecezjalnej, 2002.
• Ryszkiewicz, Marcin. Ziemia i życie. Rozważania o ewolucji i ekologii. Warsaw: Prószyński i S-ka, 1995.
• Sikora, Marek. Pytanie o jedność nauki. Studium metodologiczno-filozoficzne. Bydgoszcz: Epigram, 2016.
• Turek, Józef. “Poglądy metakosmologiczne G. Lemaître’a.” Roczniki Filozoficzne 32, no. 3 (1984): 31–47. https://www.jstor.org/stable/43409613.
• Turek, Józef. 1991. “Wszechświat czasowo nieskończony i stworzony.” Studia Warmińskie 28 (1991): 217–33.
• Turek, Józef. “Doświadczenie dialogu ze światem nauki.” In Od konfrontacji do dialogu. Doświadczenia Kościoła XX wieku. Materiały Tygodnia Eklezjologicznego 2000, edited by Andrzej Czaja, Violetta Kmiecik, and Krzysztof Kowalik, 367–73. Lublin: Wydawnictwo Gaudium, 2003.
• Turek, Józef. “Metodologiczne ograniczenia procedur unaukowienia teologii.” Roczniki Filozoficzne 59, no. 2 (2011): 53–69. https://www.jstor.org/stable/43408931.
• Urbański, Mariusz. Rozumowania abdukcyjne. Modele i procedury. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2009.
• Weinberg, Steven. Dreams of a Final Theory. New York: Vintage Books 1994.
• Wojtysiak, Jacek. “O możliwych strategiach teologa wobec nauki.” Roczniki Filozoficzne 59, no. 2 (2011): 325–44. https://www.jstor.org/stable/i40135089.
• Zon, Józef. “Ewolucjonizm.” In Powszechna Encyklopedia Filozofii, 3:335–51. Lublin: Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu, 2002.
• Zon, Józef. “Kiedy ‘kreacja albo ewolucja’, a kiedy ‘kreacja oraz ewolucja’.” In Ewolucjonizm czy kreacjonizm, edited by Imelda Chłodna, Piotr Jaroszyński, Magdalena Smoleń-Wawrzusiszyn, and Paweł Tarasiewicz, 275–302. Lublin: Fundacja Lubelska Szkoła Filozofii Chrześcijańskiej, 2008.
• Zon, Józef. “Ewolucja i ewolucjonizm.” In Dydaktyka filozofii, vol. 7, Filozofia przyrody, edited by Dariusz Dąbek, Justyna Herda, Stanisław Janeczek, and Anna Starościc, 87–113. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2013.
• Życiński, Józef. Inspiracje chrześcijańskie w powstawaniu nauki nowożytnej. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2000.
• Życiński, Józef. “Epistemologiczne aspekty fundamentalistycznej interpretacji ewolucjonizmu.” Zagadnienia Filozoficzne w Nauce 30 (2002): 3–17.

Identifiers

DOI

10.18290/rf20684-3